نفوذ دانش در بخش کشاورزی در عصر حاضر از اهمیت ویژه ای برخوردار است اما فرصت کم و این اتفاق باید با نوآوری و سرعت بیشتری رخ دهد.
در کشور ما علی رغم ظرفیت های بسیار اما بخش کشاورزی با چالش های زیادی مواجه بوده که با توجه به تغییر اقلیم و سایر تغییرات و اتفاقات اقتصادی و حتی سیاسی نیاز به تغییر رویه در این بخش بیش از پیش احساس می شود.
افزایش راندمان تولید در بخش کشاورزی خط مقدم تامین امنیت غذایی کشور بوده از اهمیت ویژه ای برخوردار است که این موضوع را می توان به عنوان یکی از رسالت های مهم سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تلقی کرد.
دولت وظیفه اتصال دو حلقه دانش و تولید را بر عهده دارد، همچنین دیگر وظیفه ای که امروز بر عهده بخش دولتی بوده اجرای طرح الگوی کشت متناسب با شرایط هر منطقه است که این مهم رقم نمی خورد مگر با همکاری و همراهی کشاورزان؛
در مسیر تحقق این اقدام، دولت وظیفه دارد مزیت هایی را برای تغییر سبک و الگوی کٍشتی که سالیان سال کشاورزان سنتی با آن درگیر بوده اند، ایجاد کند و کشاورز را قدم به قدم با این طرح همراه سازد.
واگذاری برخی امور وزارت جهاد کشاورزی به بخش خصوصی در بسیاری از موارد به ویژه در اجرای این طرح پیشنهادی است که «بهزاد بهمنش» عضو شورای مرکزی نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور ارائه داد. وی بر این باور است که دولت باید در کنار کشاورز باشد نه در مقابل او؛ بهمنش در ادامه این گفت‌وگو به نقش کشاورز، بخش دولتی و انجمن ها در افزایش تولید و بهره وری در بخش کشاورزی اشاره می کند.
* سازمان نظام مهندسی کشاورزی می تواند چه نقشی در پیوند دانش و مهارت در بخش کشاورزی ایفا کند و تا کنون چه اقداماتی انجام داده است؟
برای پیشبرد فعالیت ها در عصر حاضر بایستی آنها را از حالت سنتی خارج و به سمت استفاده از علم پیش رفت که بخش کشاورزی هم از این قاعده مستثنی نیست.
ورود دانش به بخش کشاورزی در ایران به کندی پیش می رود و ضریب نفوذ آن به این حوزه ۱۰ درصد بوده در صورتی که این رقم در کشور های پیشرفته بالغ بر ۵۰ درصد است. برای ارتقا این ضریب در بخش کشاورزی لازم است از نیروهای تحصلیکرده و متخصص در این حوزه استفاده شود.
نیروهای تحصیل کرده بخش کشاورزی در کشور وجود دارد و همچنین استفاده از این افراد هم به شدت احساس می شود اما عدم اتصال این دو بخش حلقه مفقوده این زنجیره است. نظام مهندسی کشاورزی تلاش می کند به عنوان این حلقه عمل کرده و پیوندی بین دانشگاه و تولید در بخش کشاورزی ایجاد کند.
با برگزاری دوره های کارورزی در بخش کشاورزی می توان اعتماد حاکمیت و کشاورزان را به نیروهای متخصص و دانشگاهی جلب کرد و میزان عملکرد تولید را افزایش داد.
با توجه به اینکه تولید بخش کشاورزی برای امنیت غذایی کشور بسیار حائز اهمیت است می توان با ایجاد دوره های کارورزی برای تامین امنیت غذایی نقش موثر تری ایفا کرد.
با در نظر گرفتن اتفاقات و جنگ های اخیر در همسایگی ایران، امنیت غذایی کشور با چالش مواجه است. با توجه به اینکه برخی محصولات اساسی کشور در بخش کشاورزی از طریق واردات تامین می شود باید با افزایش ضریب نفوذ دانش در بخش کشاورزی به خودکفایی در تولید دست یابیم.
* برای افزایش ضریب نفوذ دانش در بخش کشاورزی چه اقداماتی باید انجام داد؟
برای افزایش نفوذ دانش در بخش کشاورزی باید از نیرو های تحصیلکرده در این حوزه کمک گرفت و متخصصان با حضور در طرح های کارورزی می توانند تجربه لازم در این حوزه را کسب کنند.
در حال حاضر ۹۰ درصد بخش کشاورزی ایران در اختیار دولت بوده اما یکی از ملزومات پیشرفت کشاورزی واگذاری برخی از امور به بخش خصوصی است.
* آیا برای واگذاری برخی امور حوزه کشاورزی به بخش خصوصی بستر قانونی وجود دارد؟
اخیرا در وزارت جهادکشاورزی کمیته ای تحت عنوان ساماندهی مراکز جهادکشاورزی در استان ها ایجاد شده بدین معنا که برخی از کارهای بخش کشاورزی که نیاز به حضور دولت نیست به بخش خصوصی واگذار یا به واسطه سامانه ها انجام شود. بدین ترتیب زمان کمتری به امور کشاورزی اختصاص داده می شود و زارعان با دغدغه کمتری به فعالیت می پردازند. همچنین با واگذاری این امور به بخش خصوصی، در حوزه اشتغال نیز اقدامات مثبتی انجام خواهد شد.
واگذاری امور کشاورزی در برخی از استان های کشور مثل گیلان و هرمزگان انجام شده و در گلستان نیز موافقت هایی با این پیشنهاد صورت گرفته اما مسئولان استانی در انتظار تایید از سوی وزارت خانه هستند که البته با توجه به اینکه این اقدام در سایر استان ها انجام شده بنابراین اجرای ان در گلستان مغایرتی با قانون نخواهد داشت و مسئولان نباید معطل نظر بالادستی ها بمانند.
* نظر شما در خصوص روند اجرای الگوی کشت در گلستان چیست؟
الگوی کشت یکی از ملزومات بخش کشاورزی است و این موضوع در همه دنیا نیز دنبال می شود. برای برنامه ریزی در بخش تولید ابتدا باید الگویی در نظر گرفته شود و مطابق با آن عمل کرد. به طور مثال؛ برای کشت گندم باید استان هایی را بدین منظور در نظر گرفت که با حداقل هزینه تولید و کمترین میزان مصرف آب به بیشترین تناژ دست می یابند.
الگوی کشت در گلستان آغاز شده و انتقادهایی به نحوه ی اجرای آن وارد است که مجموعه دولت هم برای مرتفع کردن انتقاد ها در حال انجام یک سری اقدامات است تا خللی در فعالیت کشاورزان ایجاد نشود. در اجرای الگوی کشت باید به کشاورزان انگیزه داد و با ایجاد جذابیت آنها را به کشت امیدوار کرد، همچنین ضروری است مروجین بخش کشاورزی نیز همراه زارعان باشند.
* آیا طرح الگوی کشت در گلستان موفق بوده است؟
اجرای طرح الگوی کشت در گلستان ۵۰ درصد موفق بوده اما با توجه به اینکه کشاورزان برای تامین معیشت خود به این فعالیت مشغول هستند می توان با ایجاد مزیت به اجرای این طرح در استان قوت داد. البته که دولت باید در این مسیر همراه کشاورز باشد. اگر امور کشاورزی به بخش دولتی واگذار شود به یقین الگوی کشت با موفقیت بیشتری پیش خواهد رفت.
ایجاد مزیت در بخش کشاورزی نباید مانند خرید تضمینی گندم باشد. در حال حاضر نرخ خرید تضمینی گندم نارضایتی زارعان را در پی داشته است که این امر عواقب اقتصادی و اجتماعی منفی در پیش خواهد داشت که مسئولان باید این موضوع را نیز در نظر بگیرند.
* نظر شما درباره قیمت گذاری نرخ گندم چیست؟
امسال دولت در حوزه قیمت گذاری نرخ گندم کشاورزان را غافلگیر کرد و با اعلام دیر هنگام قیمت خرید تضمینی، کشاورزان چاره ای جز کشت گندم نداشتند.
قیمت ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان به هیچ عنوان برای کشاورز عادلانه نیست زیرا هزینه های تولید با درآمد کشاورز همخوانی ندارد. البته پیش بینی می شود مانند سال گذشته مبلغی تحت عنوان جایزه خرید به مبلغ فوق افزوده شود. موضوعی که باید در بخش کشاورزی مورد تاکید باشد پرداخت به موقع مطالبات زارعان است.