ماحصل سیاست بسته ارزی بانک مرکزی در سال گذشته تامین بیش از ۶۹ میلیارد و ۴۰۷ میلیون دلار ارز برای واردات کالاهای کشاروزی، صنعتی، دارو و تجهیزات پزشکی و تامین نیاز خدمات بود.
براین اساس در سال گذشته در مجموع ۱۸ میلیارد و ۶۰۶ میلیون دلار ارز ترجیحی، ۳۲ میلیارد و ۲۱۰ میلیون دلار ارز با نرخ نیمایی و ۱۴ میلیارد و ۷۸۵ میلیون دلار ارز از محل ارز اشخاص برای وادات کالا تامین شده و مبلغ ۳ میلیارد و ۸۰۶ میلیون دلار نیز بابت اقساط بدهی تسهیلات ارزی و خدمات با نرخ تالار دوم تامین ارز شده است.
در مجموع بابت کالا و خدمات، طی سال ۱۴۰۲ سهم ارز ترجیحی ۲۶.۸ درصد، سهم ارز نیمایی و اشخاص به ترتیب ۵۰.۴ درصد و ۲۲.۸ درصد بوده است.
همچنین طی سال گذشته ۱۶ میلیارد و ۵۶۳ میلیون دلار برای واردات کالاهای کشاورزی تامین ارز شده که حدودا ۸۴ درصد از این ارز با نرخ ارز ترجیحی تامین ارز شد و سهم ارز نیمایی و ارز اشخاص در ارز تامین شده برای کالاهای حوزه کشاروزی حدودا به ترتیب ۱۱ و ۵ درصد بوده است.
در سال ۱۴۰۲ نیز حدود ۴۴ میلیارد و ۶۴۳ میلیون دلار ارز برای پاسخگویی به نیاز بخش صنعت اختصاص یافت که ۶۷ درصد از این میزان ارز تامین شده با نرخ نیمایی و ۳۱ درصد از محل ارز اشخاص تامین ارز شده است. معادل دو درصد از کل ارز تامین شده برای بخش صنعت از محل ارز ترجیحی تامین شد.
علاوه بر این، سال ۱۴۰۲ مبلغ ۴ میلیارد و ۳۹۶ میلیون دلار ارز برای واردات دارو، تجهیزات پزشکی، شیرخشک، ماده اولیه دارو و ملزومات دارویی تامین شد که از این میزان ۳ میلیارد و ۷۵۱ میلیون دلار با نرخ ترجیحی تامین شد که مبلغ یک میلیارد و ۲۱۰ میلیون دلار از این مبلغ با نرخ یارانه‌ای ۴۲۰۰ تومان پرداخت شد. طی این مدت ۶۲۳ میلیون دلار از ارز تامین شده در حوزه بهداشت درمان و آموزش پزشکی با نرخ ارز نیمایی و ۲۲ میلیون دلار نیز از محل ارز اشخاص تامین شد.
تمهیدات ویژه ارزی بانک مرکزی
اجرای سیاست تثبیت در کنار تشدید اقدامات نظارتی در حوز کنترل ترازنامه بانک‌ها /کنترل نرخ رشد پایه پولی و نقدینگی بستر مناسبی را برای مهار بازار سرکش ارز فراهم کرد به طوری که اخبار منفی و تحولات سیاسی منطقه‌ای و بین‌المللی هم نتوانست بسترساز ایجاد شوک‌های ارزی طولانی مدت شود و بانک مرکزی توانست توازن مناسب میان سیاست ارزی و تجاری ایجاد کند.
بر این اساس، نگاهی به عملکرد بانک مرکزی در دولت سیزدهم و در حوزه ارزی نشان می‌دهد که آرامش حاکم بر بازار ارزی با وجود اخبار منفی سیاسی و تحولات جنگ غزه، حمله اسارئیل به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در دمشق و حمله و پاسخ ایران اقدامات اسرائیل و البته موج سواری دلالان و گردانندگان کانال‌های تلگرامی بر رفتار هیجانی فعالان غیر حرفه‌ای بازار ارز، حاصل اجرای دقیق بسته سیاست ارزی بانک مرکزی در قالب سیاست تثبیت است.
حراج سکه وطلا
در دولت سیزدهم، بانک مرکزی چندین اقدام همزمان را در زمینه بازار ارز به اجرا گذاشت در همین راستا در سال گذشته حراج طلا و سکه را در مرکز مبادله ارز و طلای ایران برگزار کرد و از این طریق هم بخشی از تقاضای بازار برای مصون کردن دارایی اشخاص در برابر تورم پاسخ داده شد و از ورود این تقاضا به بازار ارز جلوگیری کرد و هم اینکه بانک مرکزی بعد از ۵ سال اقدام به حراج سکه کرد و این برنامه در سال جاری با قدرت ادامه دارد و حراج شمش طلا و سکه به صورت مستمر در مرکز مبادله ارز وطلا انجام می‌شود.
راه اندازی سامانه خدمات ارزی
راه اندازی سامانه ارز خدماتی از دیگر اقدامات بانک مرکزی در دولت سیزدهم است که طی یک ماهه آینده راه اندازی می‌شود با این سامانه تقاضاها شناسایی و هدایت و به این ترتیب زمینه برای برآورد دقیق از میزان مصارف اسکناس در کشور مشخص می‌شود.
تامین ارز مسافری
یکی از اقدامات بانک مرکزی در جهت تامین ارز مسافران و کاهش فشار اقتصادی بر آنها، افزایش سقف ارز مسافرتی در ایام پرسفر پایان سال بود که از سال گذشته اجرایی شد. با این اقدام از تخلیه فشار این تقاضا به بازار غیر رسمی جلوگیری شد. همچنین این اقدام برای تامین ارز مورد نیاز حجاج و مسافران عتبات نیز بود. در حال حاضر نیز ارز مسافرتی برای زائرانی که به صورت هوایی به عتبات سفر می‌کنند پرداخت می‌شود و در آینده نزدیک به زائرانی که به صورت زمینی سفر می‌کنند نیز پرداخت خواهد شد.
تامین ارز بخش واقعی اقتصاد
بانک مرکزی با هماهنگی دستگاه‌های مصرف کننده ارز همچون جهاد کشاورزی، وزارت صمت و وزارت بهداشت بودجه ارزی تعیین کرد و ثبت سفارش‌ها در سقف بودجه ارزی تعیین شده از سوی دفاتر تخصصی این دستگاه‌ها انجام و براساس آن تقاضا به بازار عرضه می‌شود.
در این راستا متناسب با وصول ارزی به تقاضاها پاسخ داده می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال جاری و از هفته‌های گذشته با تدابیر اتخاذ شده تقاضاها وارد بازار شده و متقاضایان واردات با تامین ریال اقدام به خرید ارز کردند؛ به طوری که در ۲۹ اردیبهشت ماه امسال نسبت به دوره مشابه سال قبل در حوزه تامین ارز نیمایی شاهد ۶.۲ درصد رشد هستیم و در مجموع در تخصیص ارز اشخاص و یا در قالب نیما حدود یک درصد نبست به دوره مشابه سال قبل رشد حادث شده است.
همچنین، در زمینه تامین ارز واردات کالاهای اساسی هم نزدیک به ۵۰۰ میلیون دلار رشد مشاهده می‌شود و کل مبلغ تامین شده از ۱.۷ میلیارد دلار به ۲.۳ میلیارد دلار افزایش یافته است.
گفتنی است؛ در حال حاضر جریان روان تخصیص و تامین ارز در تمامی کالاهای اساسی و کالاهای تولیدی و صنایع وجود دارد. به ویژه از اواسط اردیبهشت ماه فرایند تخصیص و تامین در جریان سیالی حرکت می‌کند و همزمان با کاهشی شدن نرخ ارز و شفاف شدن شرایط بازار تقاضا برای واردات رونق گرفته و شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد چرخه اقتصاد کار خود را آغاز کرده است و انتظار است در ماه‌های آتی سرعت بیشتری به خود بگیرد که این امر نوید بخش رونق تولیدات صنعتی و کالا است.