در این راستا کارشناسان صنعت غذا مکررا اعلام کردند ارز ۴۲۰۰ تومانی خطایی بود که ادامهدار شد. دلیل تخصیص این ارز جلوگیری از گران شدن کالا و مدیریت دستوری در اقتصاد بود که با ظهور ارز ۲۸۵۰۰ تومانی نیز تنها اعداد عوض شد و شیوه مدیریت، تغییر چندانی تاکنون نکرده است. همچنین به عقیده فعالان این صنعت هر از چندگاهی روی قیمت ارز اسامی مختلفی میگذارند که این ارز چندنرخی باعث شده تا بازار روی مدار صحیح خود نچرخد و پای رانت و سوداگری به این عرصه باز شود و فسادهای بزرگی در اقتصاد کشور شکل گیرد.
به گفته این فعالان دولت فعلا به دنبال این است که با یکسری ابزار مدیریتی، فضای روانی حاکم بر جامعه را آرام نگه دارد. اما بدیهی است که مداخله تصنعی دولت در کنترل قیمت دلار، اگر از حد طبیعی خود خارج شود، آسیبزاست و ممکن است به جهشهای احتمالی در آینده منجر شود. در دنیا وقتی برابری قدرت دلار با سایر ارزها تغییر پیدا میکند، احتمالات بعدی را به همراه دارد. یا وقتی قیمت برخی مواد اولیه در دنیا مشمول افزایش یا کاهش میشود، اگر روش مبادلات و تجارت ما با دنیا طبیعی باشد، قاعدتا باید به ما هم برسد. دولت به دنبال این است که جلوی این نوسانات را با اعمال سیاستهای دستوری یا مالی بگیرد، اگر قرار است ماده اولیه در جایی از دنیا ارزانتر شود، ولی اثر کاهش آن در اقتصاد داخل احساس نشود، مانند این است که مردم فقط افزایش قیمت را احساس کنند، اما کاهش قیمت برای آنها ملموس نباشد.
قطع لبنیات از سفره مردم با جراحی اقتصادی
در همین راستا مدیرعامل و رئیس هیاتمدیره اتحادیه تعاونیهای لبنی کشور پیشتر با بیان اینکه جراحی اقتصادی نادرست و کاهش قدرت خرید جامعه باعث شد که لبنیات از سفره بسیاری از مردم حذف شود، عنوان کرد: سرانه مصرف لبنیات که تا ۱۲۰ کیلوگرم هم رسیده بود، در حال حاضر به ۵۵ کیلوگرم افت کرده است.
علیاحسان ظفری گفت: در حال حاضر حدود ۱۴ میلیون تن ظرفیت نصبشده صنایع لبنی در کشور وجود دارد و شیر خام تولیدی کشور بر حسب گزارش وزارت جهاد کشاورزی ۱۲ میلیون تن است. ولی جذب شیری که در واحدهای لبنی صورت میگیرد، حدود ۷ تا ۷.۵ میلیون تن است و احتمالا بخشی هم بهصورت خودمصرفی و در مغازهها بهصورت سنتی عرضه میشود که میزان آن نمیتواند از ۰.۵ میلیون تن بیشتر باشد، پس آمار وزارت جهاد کشاورزی میتواند محل تردید باشد.
وی ادامه داد: جمعیت کشور ۸۵ میلیون نفر است و طبق آمارهای تولید ۱۲میلیون تن، سرانه مصرف لبنیات در کشور باید بالای ۱۱۰ کیلوگرم باشد. در صورتیکه سرانه مصرف حدود ۵۵ تا ۶۰ کیلوگرم است.
ظفری ادامه داد: در سال ۸۹ سرانه مصرف تا مرز ۱۱۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم هم رسیده بود اما متاسفانه با اتفاقاتی که تحت عنوان جراحی اقتصادی در کشور افتاد، شیر مدارس و شیر یارانهای که در اختیار جامعه قرار میگرفت، حذف شد و مردم توان خرید نداشتند؛ در نتیجه سرانه مصرف به مرور پایین آمد؛ چراکه قیمت لبنیات نسبت به درآمد مردم همخوانی ندارد و قدرت خرید مصرفکننده بسیار پایین آمده است.
وی اعلام کرد: نزدیک به ۷۰۰ تا ۸۰۰ واحد لبنی در کشور بهدلیل مشکلات تعطیل شدهاند و تعداد واحدهای فعال در حال حاضر نزدیک به ۳۰۰ واحد است. حدود ۱۲۰ واحد هم زیر ۵۰درصد ظرفیت خود فعالیت میکنند و برخی از واحدهای صنایع لبنی هم با حدود ۷۰ تا ۸۰درصد ظرفیت فعالیت دارند.
قاچاق شیر خشک به خارج از کشور
مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای لبنی در ادامه صحبتهای خود گفت: به دلیل کاهش سرانه مصرف لبنیات، بخش عمده شیر تولیدی در کشور تبدیل به شیر خشک شده و بهصورت قاچاق به کشورهایی مانند پاکستان صادر میشود؛ همچنین شیر خشک به ترکیه، ارمنستان، آذربایجان و برخی کشورهای دیگر قاچاق و در آنجا برچسب آن تعویض و به کشورهایی مانند روسیه و... صادر میشود.
ظفری گفت: قاچاق شیر خشک بزرگترین آسیب را به قشر مصرفکنندگان از یک طرف و از سوی دیگر به صنعت لبنیات وارد میکند؛ چراکه صنعت شیر خشک، یک صنعت ابتدایی است و در واقع مصداق خامفروشی محسوب میشود.
وی اضافه کرد: حدود ۴۰ تا ۵۰ واحد شیر خشک در کشور وجود دارد و در حالی که سالانه در کشور به حدود ۱۵هزار تن شیر خشک نیاز است اما در حال حاضر تولید آن تا مرز ۵۰هزار تن در سال میرسد و از کشور قاچاق میشود. ظفری ضمن تاکید بر اینکه دولت با جراحی اقتصادی باعث به هم ریختن آرامش مصرفکنندگان شد، گفت: با سیاستهای اشتباه، یارانه مصرفکننده قطع شد و این یارانه را به ابتدای زنجیره برای تامین نهاده اختصاص دادند که این نهاده صرف تولید شیر خام میشود؛ ولی با قاچاق شیر خشک، این شیر خام سهم مردم کشور نمیشود و بخشی از آن تبدیل به شیر خشک و با حداقل قیمت نسبت به قیمت جهانی و بدون هیچگونه سودی برای جامعه و کشور، قاچاق میشود.
وی تشریح کرد: وقتی توان خرید مردم پایین آمد و فروش واحدهای لبنی افت کرد، این صنایع به سمت تولید شیر خشک رفتند و آنچه از شیر خام که مصرف داخلی نمیشود، با تبدیل به شیر خشک، بدون هیچ نظارتی به خارج از کشور قاچاق میشود. در صورتیکه بهتر بود این شیر به صنایع لبنی اختصاص پیدا کند و فرآوری شود.
ظفری همچنین گفت: نسبت شیر خام به شیر خشک حدود ۱۲ به یک کیلوگرم است و تقریبا از هر ۱۲ کیلوگرم شیر خام، یک کیلوگرم شیر خشک تولید میشود.
اجرای غلط طرح شیر مدارس
مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای لبنی در مورد اجرای طرح شیر مدارس نیز گفت: طرح شیر مدارس عملا راه نیفتاد، حرکتی انجام شده و نه تنها راه نیفتاد بلکه آسیبی هم به آینده آن وارد شد. ظفری توضیح داد: در گذشته بودجه شیر مدارس در بودجه عمومی تخصیص داده میشد و چون منابع آن در بودجه دیده میشد، بهخوبی هم اجرا میشد.
ظفری ادامه داد: امسال میخواستند از محل هدفمند کردن یارانهها و اگر یارانهای اضافه آمد، به شیر مدارس تخصیص دهند. الان شیر مدارس توزیع شده اما وقتی یارانه مردم را نمیتوانند سر موقع تهیه کنند، اصلا مازادی ندارد که بخواهد به شیر مدارس اختصاص پیدا کند و در نتیجه پول بسیاری از واحدها که شیر مدارس را تامین و توزیع کردهاند، پرداخت نشده است.
کیفیت تولیدات
وی در مورد کیفیت محصولات لبنی کشور نیز گفت: تجهیزات و ماشینآلات صنایع لبنی کشور در ۱۰ تا ۱۵ سال آخر تجهیز شده بودند و ماشینآلات مناسبی در واحدها نصب است که محصولات خوبی تولید میکنند و شاید تفاوت در سرعت آنها باشد؛ همچنین شیر خام بسیار مناسبی هم در کشور ما تولید میشود که باعث شده محصولات لبنی ما از کیفیت مناسبی برخوردار باشند و چیزی از محصولات دیگر کشورها کم ندارند.
ظفری اضافه کرد: نظارت خوبی هم بر تولیدات لبنی توسط سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد انجام میشود و به طور مرتب از بخشهای مختلف تولید و همچنین محصولات عرضه شده به بازار نمونهبرداری صورت میگیرد.
لبنیات باز استاندارد نیست
وی در مورد عرضه لبنیات باز و سنتی در بازار گفت: واقعیت قضیه این است که لبنیات باز نه استاندارد دارد و نه بهداشت؛ بیماریها و میکروبها برای مغازههای عرضهکننده این محصولات ناشناخته است؛ چون تجهیزات آزمایشگاهی لازم براي این کار را در اختیار ندارند و ممکن است آلودگیهایی با این لبنیات منتقل شود.
ظفری با اشاره به اهمیت لبنیات برای سلامتی جامعه گفت: کاهش مصرف لبنیات روی سلامت و بهداشت جامعه تاثیرات منفی زیادی دارد؛ به طور مثال؛ اگر بانوان و دخترانی که قرار است نسل آینده را تحویل جامعه دهند، از نظر لبنیات دریافتی ضعیف باشند، چگونه میتوان نسل سالمی داشت؟
انتظارات از دولت جدید
مدیرعامل و رئیسهیات مدیره اتحادیه تعاونیهای لبنی کشور با بیان اینکه ما منتقد سیاستهایی هستیم که باعث شد سرانه مصرف در جامعه کاهش پیدا کند، گفت: از دولت جدید انتظار داریم که کاری کند تا روند تعطیلی واحدها متوقف شود و فکری به حال این واحدها بکند. خواسته ما این است که دولت نگاهش بر حمایت از تولید باشد؛ چراکه تا زمانی که تولید وجود نداشته باشد، رشد سرمایه و رفاه در کشور اتفاق نمیافتد.
ظفری گفت: اگر دولت کمک کند که بنگاههای تولیدی راه بیفتند، رشد اقتصادی اتفاق میافتد اما متاسفانه دولتها به جای حمایت از تولید، بیشتر بر سر راه آنها موانع ایجاد میکنند و سیاستهای دولت، تبدیل به یک معضل بزرگ برای تولید شده است.
وی اضافه کرد: دولت با وجود اینکه میبیند که واحدهای ما مرتبا تعطیل میشوند، برای آنها مشکلاتی ایجاد میکند که روند تعطیلی سریعتر میشود؛ مثلا مالیات ارزش افزوده را افزایش میدهد و در مورد صادرات و برگشت ارز، این کالا را با برخی کالاهای دیگر یکسان فرض میکند.
ظفری توضیح داد: دولت در این چرخه کالایی مانند لبنیات را با محصولات پتروشیمی و... که تمام مواد اولیه خود را از منابع دولتی دریافت میکنند، یکسان فرض میکند؛ چرا دولت انتظار دارد صنایع لبنی هم ارز حاصل از صادرات را مانند پتروشیمیها به کشور برگردانند؟!