در بخشنامه محمدابراهیم حسن‌نژاد خطاب به معاون وزیر و رئیس سازمان دامپزشکی آمده است: به منظور استمرار تولید و حمایت از تولیدکنندگان، صادرات مقدار اعلام شده گوشت مرغ مازاد بر مصرف استان‌ها در مجوز فوق‌الذکر تا اطلاع ثانوی و بدون محدودیت زمانی بلامانع است. در ادامه این بخشنامه آمده است: «با هدف تامین نیاز مصرف‌کنندگان و کنترل قیمت در بازار داخلی تاکید می‌شود با اعلام روسای سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها و هماهنگی با دفتر امور طیور این معاونت، استانهایی که قیمت مرغ زنده در آنها به بالاتر از ۵۸۰هزار ریال در هر کیلوگرم رسیده است، باید انجماد و ذخیرهسازی گوشت مرغ در آنها متوقف شود.»
چالش‌های ورود به بازارهای صادراتی
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» حال این پرسش مطرح است که «آزادسازی صادرات گوشت مرغ» طی هفته‌های اخیر تا چه اندازه توانسته بر بازار تاثیرگذار باشد؟ و در ماههای اخیر چه آینده‌ای می‌توان بر این مقوله متصور شد؟ علی ابراهیمی، رئیس اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی در پاسخ به این پرسش گفت: صادرات گوشت مرغ آزاد شده، اما هنوز در یافتن بازارهای صادراتی و وارد شدن به این بازارها با چالش روبه‌‌‌رو هستیم و اهتمام بیشتری باید در امر بازاریابی صورت بگیرد. ابراهیمی ادامه داد: در حال حاضر، اصلی‌‌‌ترین مقصد صادرات گوشت مرغ ایران، عراق است، در حالی که عراق خود مرغ گوشتی تولید می‌کند و این کالا از برزیل و ترکیه نیز با قیمت‌های پایین به عراق وارد می‌شود، بنابراین بازارهای صادراتی هنوز به اندازه‌‌‌ای توسعه نیافته که بتواند مازاد مرغ داخل کشور را به خود جذب کند و به متعادل شدن بازار بینجامد. وی اظهار کرد: مرغداران همچنان از مازاد عرضه بر تقاضای مرغ در کشور در فشار هستند و سیاست آزادسازی صادرات مرغ هم تاکنون نتوانسته گره از این مشکل بگشاید.
میزان صادرات تنها به ۷هزار تن رسید
وی خاطرنشان کرد: مجوز صادرات ۱۷هزار تن مرغ تا پایان خرداد داده شد، اما حجم صادرات کشور تا این مدت به حدود ۷هزار تن رسید و برای اینکه ۱۰هزار تن باقیمانده هم صادر شود، محدودیت زمانی برداشته شده و صادرات همچنان ادامه دارد. رئیس اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی درباره عملکرد شرکت پشتیبانی امور دام در تنظیم بازار گفت: ظرفیت این شرکت برای خرید مازاد مرغ کشور محدود است و عملکرد آن در کمک به مرغداران موثر نبوده، چون این شرکت هم مجبور است مرغی را که ذخیره کرده چند ماه پس از ذخیرهسازی به بازار عرضه کند.
صادرات با هدف کاهش زیان مرغداران
علی ابراهیمی، مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی نیز درباره آزادسازی صادرات مرغ گفت: اگرچه وزارت جهاد کشاورزی مجوز صادرات مرغ را داده و نیز در استانهایی که مازاد تولید وجود دارد، قرار است ذخیرهسازی انجام شود، اما اقدامات پشتیبانی امور دام مبنی بر خرید حمایتی کافی و موثر نبوده است. ابراهیمی ادامه داد: با توجه به روند افزایش جوجهریزی در ماههای اخیر، بازار مرغ اشباع است که همین امر موجب شده تا مرغداران در مسیر زیان حرکت کنند. از این رو به صادرات روی آوردیم تا بخشی از زیان مرغداران را از این طریق جبران کنیم.
عقب‌ماندگی از برنامه صادراتی
وی با اعلام اینکه بنابر آمار از ابتدای سال تا هفته دوم تیر ماه ۸هزار تن مرغ توسط اتحادیه و زنجیرهها به بازارهای هدف صادر شده است، گفت: البته مازاد تولید بیش از این رقم است. مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی با تاکید بر اینکه صادرات باید به شکل تخصصی و علمی انجام شود، گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌ها صادرات ماهانه ۱۰ تا ۱۵هزار تن مرغ به بازارهای هدف هدف‌گذاری شده است، اما آنچه تاکنون تحقق پیدا کرده صادرات ماهانه ۳ تا ۴هزار تن مرغ به عراق بوده و همواره در تلاشیم تا بتوانیم به دیگر کشورها صادرات داشته باشیم. وی گفت: با توجه به جوجهریزی ۱۵۱ میلیون قطعه‌ای خرداد ماه، وضعیت تولید مرغ در کشور بسیار مناسب است. در این صنعت از مرحله واردکننده عبور کرده و به مرحله صادرکننده رسیده‌‌‌ایم. در حالی که مصرف ماهانه مرغ در کشور ۲۳۰هزار تن است، ماهانه ۲۵۰ تا ۲۶۰هزار تن مرغ تولید می‌شود. درواقع بنابر سیاست وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر افزایش حجم جوجه‌ریزی‌ها، تولید مرغ ماهانه ۲۰ تا ۳۰هزار تن مازاد بر نیاز کشور است که امیدواریم مانند تولید پایدار، در صادرات هم به ثبات برسیم.
خرید حمایتی راهکار حمایت از مرغداران نیست
این فعال صنفی با بیان اینکه خرید حمایتی مرغ به نحو فعلی راهکار حمایت از مرغداران نیست، افزود: با توجه به آنکه پشتیبانی امور دام پول نقد نمی‌دهد و با نهاده تهاتر می‌کند، بنابراین این نحوه خرید راهگشا نیست و امیدواریم پشتیبانی به گونه‌ای خریداری کند که از زیان ماهانه مرغداران جلوگیری شود. مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی گفت: با توجه به حجم تولید، اگر ماهانه ۱۵ تا ۲۰هزار تن مرغ به صورت حمایتی خریداری و صادر شود، بازار به تعادل می‌رسد. با توجه به اینکه عرضه بیش از تقاضا در بازار وجود دارد، باید برنامهریزی برای تنظیم بازار انجام شود، به نحوی که تولیدکنندگان مرغ ضرر نکنند.
پیش‌شرط رونق صادرات مرغ
محمدعلی کمالی‌سروستانی، مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی نیز در این زمینه گفت: تولید مرغ سایز علاوه بر افزایش کیفیت مطلوب و کاهش دورریز بر رونق صادرات هم اثر بسزایی دارد. وی با بیان اینکه تولید مرغ سایز در ایران تابع عوامل مختلفی است، افزود: هزینه‌های تولید به‌ویژه جوجه یک‌روزه، قیمت مرغ در بازار و تقاضای افراد برای خرید، از دیگر عوامل اثرگذار تولید مرغ سایز است. زمانی که مرغدار جوجه را گران خریداری می‌کند، به دنبال آن است که هزینه‌ها را روی وزن سرشکن کند چراکه مرغ در هفته‌های پایانی وزن می‌گیرد تا به این ترتیب قدری از هزینه‌ها کاهش یابد. کمالی‌سروستانی ادامه داد: تولید مرغ سایز نسبت به مرغهای سنگین وزن کیفیت به مراتب بالاتر و دورریز آلایش کمتری دارد و از طرفی منجر به رونق صادرات می‌شود.
لزوم برنامهریزی بلندمدت برای صادرات
مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی با تاکید بر لزوم برنامهریزی بلندمدت برای صادرات مرغ افزود: صادرات نباید به گونه‌ای باشد که سرریز تولید مرغ به بازارهای هدف صادر شود، چراکه در این صورت نمی‌توان بازار مطمئنی ایجاد کرد. به گفته وی، کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق، آسیای میانه، افغانستان، پاکستان و حتی روسیه نیازمند مرغ ایرانی هستند که در صورت اعمال مدیریت صحیح می‌توان با برنامهریزی مناسب، ارزآوری قابل‌توجهی از این طریق داشت. مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی با بیان اینکه با صادرات مستمر، تولید مرغ سایز به سهولت امکان‌پذیر است، افزود: در پروسه زمانی میان‌مدت، تولید مرغ سایز به سبب افزایش دوره جوجهریزی، گردش مالی بالا، کاهش تلفات و افزایش ضریب تبدیل تاثیر بسزایی دارد. اما در بلندمدت با تولید مرغ سایز، هزینه‌های ثابت جوجهریزی مستهلک می‌شود. تنها برای تحقق این موضوع کافی است که زنجیره تولید تا مصرف شناخته شود.
صادرات مرغ به بیش از ۱۱هزار تن رسید
کمالی‌سروستانی همچنین درباره وضعیت صادرات مرغ گفت: بنابر آمار، تاکنون حدود ۷هزار تن مرغ توسط اتحادیه و ۴هزار تن از زنجیرهها صادر شده است. بنابر آمار طی دو هفته گذشته ۱۵۰۰ تن مرغ توسط اتحادیه صادر شده و برای ۱۴۰۰ تن نیز قرارداد منعقد شده است. به گفته وی، از ابتدای سال تاکنون حدود ۷هزار تن مرغ توسط اتحادیه صادر شده و در حال انجام است، همچنین زنجیرهها هم ۴هزار تن صادر کردند و اخیرا هم ۲هزار تن مجوز دریافت کردند که در حال صادرات است.
ظرفیت بازارهای هدف محدود است
مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی همچنین گفت: از اواسط سال گذشته قیمت خرید حمایتی مرغ ۵۸هزار تومان بود، در حالی که متوسط قیمت ۵۵هزار تومان است که بر این اساس مرغداران ۳هزار تومان به ازای هر کیلو مرغ زیان کردند. وی گفت: اکنون قیمت کنونی هر کیلو مرغ ۵۲هزار تومان است که این امر بیانگر افزایش عرضه نسبت به تقاضاست. به طوری که صادرات هم نتوانسته اثری بگذارد، چراکه عراق هدف صادراتی ایران است که به سبب ظرفیت محدود امکان صادرات بیش از این رقم وجود ندارد.
بازارهای صادراتی اشباع شده‌اند
صدرالدین عظیمی، نایب‌رئیس اتحادیه مرغداران گوشتی نیز درباره آخرین وضعیت صادرات مرغ گفت: صادرات مرغ متوقف نشده است. بنابر آمار از ابتدای سال تاکنون بیش از ۸هزار و ۵۰۰ تن مرغ صادر شده است، در حالی که به دلیل مازاد تولید، پتانسیل صادرات ماهانه ۱۰ تا ۱۵هزار تن مرغ وجود دارد، اما به دلیل اشباع بازارهای هدف تقاضای چندانی برای خرید وجود ندارد.
ماهانه ۱۵هزار تن مرغ باید صادر شود
عظیمی تولید ماهانه مرغ را ۲۶۰ تا ۲۷۰هزار تن اعلام کرد و گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌‌‌های صورت گرفته ۱۰ تا ۱۵ هزارتن مرغ تولیدی باید صادر شود.
راهکار تنظیم بازار مرغ
نایب‌رئیس اتحادیه مرغداران گوشتی با تاکید بر اینکه مدیریت جوجهریزی و صادرات مرغ، دو راهکار اصلی ایجاد تعادل قیمت و مدیریت بازار است، گفت: هم اکنون متوسط قیمت هر کیلو مرغ زنده درب مرغداری ۵۰ تا ۵۲هزار تومان است. بنابر آمار در خرداد بالای ۱۴۰ میلیون قطعه جوجهریزی صورت گرفته که به سبب تولید بالای ۲۷۰ تا ۲۸۰ میلیون قطعه مرغ گرم، کمبودی در عرضه نداریم. عظیمی با بیان اینکه قیمت مصوب و دستوری معنا ندارد، افزود: با توجه به افزایش هزینه‌های تولید، قیمت مرغ باید تابع مکانیزم عرضه و تقاضا باشد، به طوری که با افزایش عرضه، قیمت کاهش می‌یابد. وی با اشاره به راهکار تنظیم بازار مرغ گفت: خرید حمایتی مرغ توسط پشتیبانی امور دام به سبب عرضه در بازار راهکار ایجاد تعادل و حمایت از مرغدار نیست، از این رو مدیریت جوجهریزی بر مبنای مصرف و صادرات و استمرار آن بهترین راهکار تنظیم بازار مرغ است.
خرید حمایتی مرغ متوقف شد
نایب‌رئیس اتحادیه مرغداران همچنین با اعلام اینکه خرید حمایتی مرغ متوقف شده است، افزود: خرید حمایتی مرغ توسط پشتیبانی امور دام طی یک هفته اخیر متوقف شده و قراردادی در این خصوص با مرغداران منعقد نشده است. از طرفی عرضه مرغهای منجمد در بازار منجر به روند کاهش قیمت در بازار شده است. عظیمی از توزیع روزانه ۸ تا ۸هزار و ۵۰۰ تن مرغ در بازار خبر داد و گفت: بنابر سیاست وزارت جهاد، جوجهریزی ماههای اخیر بالای ۱۵۰ میلیون قطعه بوده است. قیمت کنونی هر کیلو مرغ زنده ۵۳ تا ۵۴ هزارتومان است، در حالی که قیمت تمام‌شده حداقل ۶۶هزار تومان است.
خرید حمایتی بیش از ۳۵هزار تن مرغ
در این بین، طبق اعلام حسین شیرزاد، مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور، در سال‌جاری این شرکت بیش از ۳۵هزار تن گوشت مرغ تولید داخل مازاد بر مصرف را به دو روش خرید مرغ زنده و گوشت مرغ منجمد انجام داده است. به طوری که هر کیلوگرم مرغ زنده به قیمت ۵۸هزار تومان و گوشت مرغ منجمد کارتنی به مبلغ ۸۴ هزار و ۵۰۰ تومان در ازای تحویل نهاده‌‌‌‌های مدت‌‌‌دار و همچنین به صورت نقدی خریداری شده است.
به گفته این مسوول دولتی، به منظور حمایت از مرغداران در راستای استمرار تولید و نیز ایجاد ثبات در بازار گوشت مرغ کشور؛ خرید کالای فوق‌الذکر بنا بر شرایط اقتضایی استان‌های کشور کماکان ادامه دارد. اما با توجه به حجم خرید صورت گرفته، بخش عمده ذخایر استراتژیک کشور از محل تولید داخل تامین و خریدهای خارجی ابتدایی سال ۱۴۰۲ که بر اساس تصمیمات متخذه و اقتضای شرایط تولید و بازار گوشت مرغ انجام شده بود، به محض آرامش حاکم بر تولید و تامین داخلی، متوقف و حتی بیش از ۵۰درصد خریدهای در جریان سال قبل نیز جهت حمایت از تولید داخل لغو می‌شود.