حسین زینلی، مجری طرح ملی گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به صادرات بیش از ۱۰۰ هزار تنی انواع فرآورده‌ها و گیاهان دارویی به خارج از کشور طی سال گذشته گفت: دفتر گیاهان دارویی در سه سال اخیر بیش از ۶۰ کد تعرفه را به ثبت رسانده تا با رهگیری از این کد تعرفه‌ها در سایت گمرک، میزان صادرات و حتی واردات گیاهان دارویی را رصد کند.
وی درباره افزایش سطح زیر کشت این محصولات در کشور گفت: در طرح جهش تولید گیاهان دارویی در دیمزارها در سال زراعی ۱۴۰۱ – ۱۴۰۲، ۱۷ هزار هکتار و در سال زراعی ۱۴۰۲ – ۱۴۰۳، ۵۳ هزار و ۴۰۰ هکتار از اراضی دیم به سطح زیر کشت گیاهان دارویی کشور اختصاص یافت و در سال ۱۴۰۲ سطح زیر کشت گیاهان دارویی به بیش از ۲۹۴ هزار هکتار با تولید ۴۹۰ هزار تن رسید.
مجری طرح ملی گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی تقویت فعالیت روزافزون تشکل‌های مردمی را برای آینده کشت اقتصادی و مکانیزه گیاهان دارویی نویدبخش ارزیابی کرد و گفت: در سه سال اخیر و در راستای افزایش مشارکت مردم و برون‌سپاری مدیریت‌ها، تشکل‌های متعدد مردمی نظیر اتحادیه تخصصی گیاهان دارویی، اتحادیه گیاهان دارویی مشهد و انجمن آلوئه‌ورا ایجاد شده تا علاوه بر آموزش کشاورزان، انجمن‌ها بتوانند مدیریت کل زنجیره تولید را برعهده گیرند و دستگاه‌های دولتی صرفاً ناظر و حامی باشند.
وی با اشاره به مزیت فراوان ایران برای تولید و صادرات بیش از ۵۰ گونه گیاه دارویی موجود در پوشش گیاهی کشور، افزود: زمانی که گیاهان دارویی از خام‌فروشی خارج شوند، به مرحله استحصال ماده مؤثر و محصول نهایی مورد تقاضای صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی می‌رسند که ارزش افزوده آنها چندین برابر می‌شود؛ به همین دلیل علاوه بر سه پالایشگاه فعال، یک پالایشگاه دیگر تولید ماده مؤثر گیاهان دارویی در حال احداث است تا گام‌های بیشتری برای جلوگیری از خام‌فروشی این فرآورده‌ها در کشور برداشته شود.
زینلی با تاکید بر وجود ۱۱ اقلیم از ۱۴ اقلیم شناخته شده جهانی در ایران گفت: سند برنامه استراتژیک صادرات گیاهان دارویی با همکاری سازمان تجارت جهانی (ITC) تهیه شد تا بتوانیم گیاهان دارویی خود را به کشورهای مختلف از جمله کشورهای اروپایی که دارای استاندارد سختگیرانه‌ای هم هستند، صادر کنیم که امیدوارم با رفع بخشی از مشکلات سیاسی این روند مجدداً فعال شود.
وی افزود: این سند با همکاری بخش خصوصی نوشته شده تا تولیدکنندگان ایرانی با آموزش دقیق بتوانند وارد بازارهای بین‌المللی شوند، زیرا علاوه بر تولید در مرحله حمل و نقل هم ممکن است در صورت ضعف اطلاعات محصول رسیده به بازار هدف دچار آفت شده و بازگردانده شود.
مجری طرح ملی گیاهان دارویی درباره استانداردسازی محصولات مورد تأیید کشورهای اروپایی افزود: کشاورزان ما علاوه بر مرحله کاشت برای تولید محصولات ارگانیک و عاری از سموم و عناصر سنگین خاک، باید در مرحله برداشت و بسته‌بندی هم اصول مورد تقاضای کشورهای هدف صادراتی را رعایت کنند.
وی صادرات موفق این محصولات را پیش‌زمینه صادرات طب سنتی غنی ایرانی به جهان معرفی کرد و افزود: هر فرآورده گیاه دارویی همراه با شیوه درمان و اثرگذاری برای درمان بیماری‌ها، علاوه بر معرفی فرهنگ و پزشکی غنی ایران، ارزآوری فراوانی هم نصیب کشور خواهد کرد.
زینلی افزایش کیفیت و بهره‌وری گیاهان دارویی را هدف اصلی طرح در سال جاری مطرح کرد و ادامه داد: برای تولید محصولات باکیفیت ابتدا باید محصولات یکنواخت تولید کرد و رعایت آئین‌نامه‌های استاندارد ملی تولید گیاهان دارویی از سوی کشاورزان و استفاده از بذر با رقم ژنتیکی مشخص هم سبب تولید یکنواخت بیشتر این محصولات در بازار هدف می‌شود؛ اما اگر هر تولید کننده‌ای بر اساس سلیقه خود در عرصه گیاهان دارویی فعال باشد، مصرف کننده خارجی قادر به انتخاب محصول نهایی با برند ایران نخواهد بود.
مجری گیاهان دارویی وجود رقم اصلاح شده را برای کشت اقتصادی با بهره‌وری بالا را بسیار مفید ارزیابی کرد و ادامه داد: متأسفانه به جز گل محمدی که سه رقم اصلاح شده داخلی داریم، برای سایر گیاهان دارویی رقم اصلاح شده نداریم و هم اکنون بسیاری از گیاهان دارویی موجود که صادر می‌شوند، گیاهانی هستند که بذر آنها از منابع طبیعی استخراج، کشت و تکثیر و یا مستقیماً از منابع طبیعی برداشت شده است.