آشفتگی بازار در پی رشد روز افزون سطح عمومی قیمت همه کالاها و خدمات در حالی است که مسئولان به جای برنامه ریزی درست و تصمیم گیری اصولی برای تامین کالاهای اساسی مورد نیاز سفره مردم با قیمت مناسب همچنین نظارت دقیق بر بازار و کنترل نرخ ها، صحبت از حذف ارز ارزان مختص به تهیه کالاهای اساسی می کند، به طوری که داوود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور اخیرا در توئیتی اعلام کرده است؛ "در اجرای سیاست های محدود سازی تخصیص ارز ترجیحی، از سال گذشته تا کنون بیش از ۴۸۵ قلم کالا از مشول ارز ۲۸۵۰۰ تومانی خارج شدند و در حال حاضر فقط ۵ قلم کالا چون روغن، کنجاله، ذرت، سویا و دارو ارز ترجیحی دریافت می کنند".
موضوعی که با واکنش تند نمایندگان مجلس، کارشناسان و مردم مواجه شده است، آنگونه که حسین صمصامی سرپرست پیشین وزارت اقتصاد و عضو فعلی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این خبر در توئیتی گفته است؛ " آیا می دانید حذف و محدود سازی ارز ۲۸۵۰۰ تومانی مختص به کالاهای اساسی که ۴۸۵ قلم عنوان شده یعنی چی؟ یعنی افزایش ۵۰ درصدی کالاهای اساسی، کوچک کردن سفره اکثریت مردم به نفع اقلیت ذینفع، گرانی که هنر نیست". وی در ادامه تاکید داشته " آیا تبعات حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و نارضایتی مردم را فراموش کرده اید؟ اگر گرانسازی تدبیر است، دیگر چه نیازی به متخصصین اقتصاد می باشد".
مهمترین اقدام مسئولان تامین ضروریات سفره مردم است که آن هم این روزها به دلیل گرانی ها و رشد بی حساب و کتاب قیمت ها روز به روز آب می رود، هزینه تامین سبد مصرفی خانوار به قدری بالا رفته است که خیلی ها در تهیه و تامین آن لنگ مانده اند
کم توجهی مسئولان به تامین نیاز سفره مردم با هزینه کم
اکنون قیمت همه کالاها در بازار سر به فلک کشیده است و قشر متوسط به پایین جامعه بخصوص افرادی که از حقوق ثابتی برخوردارند، توان تامین هزینه های زندگی خود را به سختی دارند، از طرفی نیز عمده این قشر مستاجر بوده و اغلب از درآمدی بین ۱۲ تا ۱۵ میلیونی در ماه برخورداراند که بخش عمده آن نیز صرف اجاره بهاء خانه، هزینه آموزش، حمل و نقل و ... می شود، در چنین شرایطی مهمترین اقدام مسئولان تامین ضروریات سفره مردم است که آن هم این روزها به دلیل گرانی ها و رشد بی حساب و کتاب قیمت ها روز به روز آب می رود، چرا که قیمت گوشت، مرغ، برنج، روغن، لبنیات، میوه، شویندها وسایر ملزومات سبد مصرفی خانوار به قدری بالا رفته است که خیلی ها برای تامین آن لنگ هستند و بناچار مجبورند مصرف خود را کم و یا مصرف برخی اقلام را حذف کنند تا بتوانند از درآمد اندکی که دارند آن را طی ماه مدیریت کنند.
اینکه چرا قیمت ها در بازار بشدت افزایش و نظارت بر بازار ضعیف می باشد، ناشی از عوامل متعددی است زیرا فروشندگان نیز از خرید و تهیه کالا با نرخ بالا می نالند و معتقدند؛ چنانچه قیمت ها در بازار کاهشی شود سود آنها نیز در پی افزایش خرید مردم بیشتر می شود. به گفته کارشناسان چنین مسئله ای به چگونگی مدیریت و تصمیم گیری مجریان بر می گردد. به گفته آنها درست است که کشور در شرایط تحریم قرار دارد و منابع ارزی کشور محدود می باشد همچنین تخصیص ارز ارزان به کالاهای اساسی در گذشته باعث ایجاد رانت می شد و منفعت آن به مردم باز نمی گشت، اما حالا ارزی که در گذشته با مبالغ هنگفت خرج تهیه کالاهای اساسی می شد و امروز حذف شده است این ارز هم اکنون کجا هزینه می شود که مردم از آن بهره ای نمی برند و گرانی ها گذران زندگی آنها را سخت کرده است.
شکی نیست که با حذف ارز کالاهای اساسی، نه تنها قیمت این کالاها روندی افزایشی به خود می گیرند بلکه همه کالا و خدمات در بازار نیر به تاسی از چنین سیاستی گران خواهند شد، البته اجرای چنین سیاستی به نیت کاهش رانت ارز مختص به کالاهای اساسی در کنارمدیریت صرف منابع ارزی است
افزایش قیمت همه کالاها در بازار در پی حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی
ابراهیم بهادرانی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره حذف ارز ترجیحی عمده کالاهای اساسی و تبعات آن بر معیشت مردم، گفت: شکی نیست که با حذف ارز کالاهای اساسی، نه تنها قیمت این کالاها روندی افزایشی به خود می گیرند بلکه همه کالا و خدمات در بازار نیر به تاسی از چنین سیاستی گران خواهند شد. البته اجرای چنین سیاستی به نیت کاهش رانت ارز مختص به کالاهای اساسی در کنار مدیریت صرف منابع ارزی است، چرا که سالهاست منابع ارزی هنگفتی صرف خرید کالاهای اساسی با ارز ارزان می شود ولی منافع آن به مردم بر نمی گردد.
وی با بیان اینکه دولت قبل از اجرای چنین سیاستی باید معیشت مردم را در نظر گیرد، افزود: هم اکنون قیمت ها در بازار بالاست و خیلی های توان تامین نیازهای زندگی خود را به زور دارند در چنین شرایطی به نظر می رسد دولت بایستی به جای حذف ارز ترجیحی، همان منابع را به صورت ریالی به مردم بدهد تا مردم در تهیه کالاهای اساسی با فشار هزینه های بالا مواجه نشوند. از طرفی سیاست گذاران نباید نسبت به پرداخت نقدی سهم مردم از ارز ترجیحی بی تفاوت باشند زیرا بی توجهی به چنین مسئله ای نارضایتی ها را در پی گرانی کالاها در بازار به دنبال دارد.
دولت بایستی مابه التفاوت ارز آزاد با دولتی را در قالب ریال به مردم بپردازد تا آنها بتوانند حداقل مایحتاج زندگی خود را با قیمت جدید کالاها پس از حذف ارز ترجیحی فراهم کنند، البته با حذف ارز ترجیحی در صورتی که دولت در این مسیر به فکر مردم باشد مفسده رانت ارزی از بین خواهد رفت
دولت مابه التفاوت حذف ارز ترجیحی را به مردم بدهد
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: کالایی که قبلا با ارز ۲۸۵۰۰ تومانی توسط دولت خریداری می شد تا در بازار با نرخ مناسب توزیع شود اکنون با حذف آن (ارز ترجیحی مختص به خرید کالاهای اساسی) باید بیش از ۲ برابر یعنی فراتر از ۶۰ هزار تومان با قیمت ارز آزاد از سوی مردم تهیه شود. در چنین حالتی دولت بایستی مابه التفاوت ارز آزاد با دولتی را در قالب ریال به مردم بپردازد تا آنها بتوانند حداقل مایحتاج زندگی خود را با قیمت جدید پس از حذف ارز ترجیحی فراهم کنند. البته طی سالیان گذشته وجود رانت ارز چند نرخی بخصوص اختصاص منابع کلان ارزی برای خرید کالاهای اساسی بر کسی پوشیده نبود با این وجود با حذف ارز ترجیحی در صورتی که دولت در این مسیر به فکر مردم باشد چنین مفسده ای نیز از بین خواهد رفت.
بنا به این گزارش، اکنون که دولت ۴۸۵ قلم کالای اساسی را از دریافت ارز ترجیحی حذف کرده است، کارشناسان معتقدند؛ اجرای چنین سیاستی منجر به افزایش قیمت کالاهای در بازار شده و این مسئله به تورم انتظاری همچنین رشد قیمت ها دامن می زند چرا که هم اکنون فقط ۵ قلم کالای اساسی ارز ارزان ۲۸۵۰۰ تومانی دریافت می کنند و سایر کالاهایی که حدود ۵۰۰ قلم بوده اند از دریافت ارز ترجیحی ارزان خارج شده اند به همین دلیل است که حسین صمصامی، کارشناس اقتصادی و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تاکید دارد، کوچک کردن سفره اکثریت مردم با حذف ارز ترجیحی بدون اینکه به تبعات آن نگریسته شود و مردم تحت فشار گرانی قرار گیرند، هنر نیست.