زیتون یکی از محصولاتی است که درتعیین زادگاه اولیه درخت آن نظرات مختلفی وجود دارد، برخی حوزه مدیترانه را موطن اصلی زیتون می‌دانند و عده‌ای نیز خواستگاه آن را آسیای صغیر اعلام کرده و گروهی نیز ایران و سوریه را زادگاه آن می دانند اما در کشور ما این اعتقاد وجود دارد که به استناد آیه قرآن موطن اصلی این غذای قرآنی منطقه سینا و فلسطین امروزی است.
این محصول ارزشمند و فرآورده های آن به دلیل خواص دارویی بی شمار همواره مورد توجه بسیاری از مردم جهان بوده و با گذشت زمان و پی بردن به خواص بیشتر آن متقاضیان این محصول نیز افزایش پیدا کرده و این تقاضا همچنان روبه افزایش است.
در سال‌های اخیر افزایش تقاضا برای مصرف کنسرو و روغن زیتون در کنار خود سوء استفاده برخی را برای تولید و توزیع کنسرو و روغن زیتون‌های تقلبی به دنبال داشته است که کشور ما نیز مصون از این قضیه نبوده و در این بین مصرف کنندگان بسیاری به دلیل آشنا نبودن با کنسرو و روغن زیتون سالم با پرداخت هزینه‌های بالا این محصولات را خریداری می کنند و در مقابل این محصولات تقلبی نه تنها به ارتقا سلامت آنها کمک نمی کند بلکه عوارض بسیاری نیز برایشان به دنبال داشته و سلامتشان را نیز در معرض تهدید قرار می دهد.
روغن زیتون مثل خیلی کالاهای دیگر نوع تقلبی هم دارد و شیوه شناخت اصل و مرغوب آن برای همگان معلوم نیست. در این گزارش سعی شده تا با ذکر نکاتی که با به کارگیریشان به آسانی می توان روغن اصل و با کیفیت خریداری کرد، پرداخته شود.
****چگونه روغن زیتون مرغوب را از تقلبی تشخیص دهیم؟
- برای انتخاب روغن مرغوب، بهتر است اول آن را ببویید.
روغن زیتون خوب باید بوی زیتون یا سبزی یا سیب بدهد که مربوط به نوع زیتون یا زمان برداشت آن است. اگر بوی فلزی احساس کردید، بدانید که روغن، نامرغوب یا فاسد است.
اگر شامه خوبی دارید، از بوی روغن زیتون هم می‌توانید پی به کهنگی یا تازگی آن ببرید. بوهایی تند شبیه علف، سبزی، سیب و گوجه‌فرنگی از جمله بوهایی است که افرادی با شامه خوب در توصیف روغن زیتون اصل به کار می‌برند. در صورتی که روغن بوی فلز یا زنگ آهن بدهد نشانه بی‌کیفیتی و تحلیل رفتن خواص یا حتی فاسد شدن آن است.
از نگهداری و به ویژه خریداری روغن‌هایی که در شیشه‌های شفاف یا پشت ویترین و در برابر حرارت و پرتو آفتاب بوده است، خودداری کنید . توصیه می شود زیتون را در جای خشک، تاریک و دور از گرما نگهداری کنید و برای مصارف هفتگی به مقدار لازم در ظروف سرامیک یا پلاستیکی تیره بریزید. در آن را حتما محکم کنید تا با اکسیژن هوا تماس زیادی نداشته باشد و اگر نه علاوه بر این که خواص مفید خود را از دست می‌دهد، پس از مدتی کوتاه فاسد خواهد شد.
**** روغن زیتون اصل به سرعت در دهان پخش می شود
- مرحله بعدی، چشیدن روغن است.
برای این کار طوری روغن را روی زبان بریزید که سقف دهان را نپوشاند. مزه روغن نامرغوب روی زبان به کندی پخش می‌‌شود. برخی روغن‌های خوب در عقب دهان مزه تندی ایجاد می‌کند که نشانه برداشت زیتون نارس است و با افزایش رسیدگی، مقدار تندی آن کاهش می‌‌‌یابد.
- فراموش نکنید رنگ روغن زیتون معیار مناسبی برای تعیین کیفیت روغن نیست زیرا به راحتی می‌توان در آن تقلب کرد به علاوه هر نوع میوه زیتون، رنگ مخصوص خود را دارد و یا حتی اگر مقدار برگ‌های همراه دانه آن زیاد باشد، رنگ روغن حاصل را تغییر می‌دهد.
مقداری از آن را روی زبانتان بگذارید و بدون بستن دهان، به مزه و نحوه پخش آن روی زبانتان دقت کنید. اگر به سرعت پخش شد و در انتهای زبانتان مزه‌ای تند حس نکردید، خوب است و در صورت احساس مزه تندی علامت کال و نارس بودن زیتون هنگام برداشت محصول است. البته مزه تلخ هر چه بیشتر باشد، نشانه مرغوبیت و حفظ خواص آنتی‌اکسیدان روغن زیتون است. در بررسی مرغوبیت زیتون به رنگ اعتماد نکنید زیرا عوامل زیادی در رنگ زیتون دخیل‌اند، اما روغن زیتون طبیعی و بکر بیشتر رنگی سبز و مایل به زرد دارد.
متاسفانه با وجود اینکه کشورهایی همچون یونان، ایتالیا و اسپانیا از مصرف سرانه بسیار بالایی برخوردار هستند این مصرف سرانه در کشور ما تنها100گرم است و مصرف سرانه روغن زیتون در ایران به قدری پایین است که در جدول جهانی مصرف سرانه روغن زیتون در سطرهای انتهایی قرار داریم که البته به همین دلیل چنانچه روغن‌های تقلبی در بازار افزایش یافته و مردم نیز ناخواسته این روغن‌ها را خریداری و مصرف کنند روغن‌های تولید داخل بدون مصرف در بازار باقی مانده و تاثیرات منفی بر تولید داخل خواهند گذاشت.
باشگاه خبرنگاران