وارد ساندویچ فروشی می شوم. در فهرست، عناوین
ساندویچ های سرد و گرم نوشته شده است. یک ساندویچ همبرگر مخصوص سفارش
می دهم و منتظر می شوم تا سفارشم آماده شود. طی20 دقیقه انتظارم 8 نفر به
اینجا می آیند و سفارش های مختلفی می دهند. صاحب مغازه بی وقفه با تنها
شاگردش مشغول آماده کردن سفارش مشتریان است. او با این که چند بار برای
گرفتن یا حساب کردن هزینه سفارش ها حرفش قطع می شود اما رشته کلام را از
دست نمی دهد و با دقت به سوال هایم جواب می دهد.
بیشتر مشتری ها جوانان هستند
می گوید: به طور متوسط روزی 30 تا 40
مورد، سفارش ساندویچ داریم و بیشتر مشتریان از قشر جوان هستند. او دلیل
اصلی گرایش به غذاهای آماده را شاغل بودن مادران و نداشتن وقت و حوصله برای
آماده کردن غذاهای خانگی می داند.
در این ساندویچ فروشی در ظاهر نکات بهداشتی مثل استفاده از روپوش و دستکش
رعایت می شود و مواردی شامل نوع مواد اولیه، روش شست وشو و طبخ مواد غذایی
دور از چشم مشتریان است و نمی توان در مورد آن قضاوت کرد اما در کمال تعجب
صاحب مغازه با همان دستکشی که از آن برای آماده کردن ساندویچ استفاده
می کند، پول مشتریان را هم حساب می کند!
جای خالی غذای سنتی در سفره
یکی از مشتریان مغازه می گوید: با وجود
تمام مسائلی که در مورد استفاده از فست فودها یا همان غذاهای آماده مطرح
می شود، باز هم گرایش به این نوع غذا وجود دارد و این روزها به دلایل مختلف
جای غذاهای سنتی در سفره خیلی ها خالی است.او معتقد است: با این که
می توان در خانه انواع ساندویچ، پیتزا و ... را به صورت سالم تهیه کرد،
اما از آنجا که درساندویچ فروشی ها، طعم این غذاها به دلیل استفاده بیشتر
از روغن و نمک بهتر است، خیلی ها به ویژه کودکان و نوجوانان آن را به
غذاهای خانگی ترجیح می دهند.
ساعت 22؛ یک پیتزافروشی
مقصد بعدی ام یکی از پیتزا فروشی های
شهر است. جمعیت زیادی در سالن منتظر هستند و هر ازگاه چند نفر با فیش وارد
سالن می شوند. زن جوان شماره 58 را اعلام می کند. مرد میانسالی به سمت
صندوق می رود، فیش را تحویل می دهد و سفارش را می گیرد. سفارش او 8 پیتزا
با سس و نوشابه است. آن طور که می گوید خانواده اش بیشتر از 40 دقیقه است
که در خودرو معطل شده اند تا سفارش حاضر شود.وقتی می پرسم چرا این زمان را
برای تهیه غذای خانگی سالم و مطمئن اختصاص نداده است، می گوید: غذای خانگی و
سنتی را ترجیح می دهم اما ذائقه نسل جدید با این غذاها همخوانی زیادی
ندارد و به خاطر بچه ها هفته ای یک بار از غذاهای آماده استفاده می کنیم.او
که به گفته خود ناراحتی قلبی هم دارد، معتقد است تا وقتی فست فودها فعال
است، نمی توان جلوی خرید و گرایش مردم به آن را گرفت، از این رو باید
روش های پخت و نوع مواد اولیه در مراکز عرضه اصلاح شود.یک خانم خانه دار هم
با گفتن اینکه فرزندانم پیتزاهای بیرون را با اشتهای بیشتری نسبت به
پیتزایی که در خانه درست می کنم، می خورند، معتقد است: تبلیغات، محیط و نوع
تزئینات غذاهای آماده بیرون با مواد غذایی مثل انواع سس های پرچرب در
این امر نقش دارد.
98 واحد فروش پیتزا و ساندویچ در بیرجند
رئیس اتحادیه اغذیه، رستوران و
تالارهای پذیرایی بیرجند تعداد مراکز عرضه غذای آماده یا همان فست فودها را
در این شهر حدود 18 واحد پیتزافروشی، 80 واحد ساندویچ فروشی در مقابل 15
کبابی و جگری به عنوان واحدهای سنتی اعلام می کند و می گوید: پروانه کسب
برای فست فود تعریف نشده و این یک اصطلاح مردمی است. «محمودآبادی» با بیان
اینکه پراکندگی و تراکم مراکز غذای آماده در شهر نامناسب است، حتی به کمبود
این واحدها در نقاط جدید بیرجند اشاره می کند و اینکه به دلیل استقبال
بیشتر مردم از کارهای جدید و نوآوری ها، واحدهای اغذیه در حال تغییر از
شیوه سنتی به سمت شیوه های جدید است.او تأکید می کند: به دلیل شرایط حاکم
بر منطقه، بیشتر مردم بر خلاف کلان شهرها ترجیح می دهند حتی با وجود
محدودیت وقت، از غذای خانگی استفاده کنند.
رعایت نشدن بهداشت؛ بیشترین تخلف
معاون مجمع امور صنفی بیرجند بیشترین
موارد تخلف واحدهای اغذیه و مراکز عرضه غذای آماده را مربوط به رعایت نشدن
مسائل بهداشتی عنوان می کند و با اشاره به انجام نظارت های بهداشتی توسط
اتحادیه و مرکز بهداشت می گوید: با توجه به اهمیت بهداشت، اولین اولویت
مربوط به رعایت ضوابط بهداشتی است و از فعالان این صنف توقع داریم در این
زمینه حساسیت بیشتری داشته باشند.
وی قیمت و نرخ غذای آماده را در بیرجند نسبت به دیگر نقاط کشور پایین تر
م داند.گرایش بیشتر مردم به ویژه کودکان و نسل جوان به استفاده از فست فود
یا همان غذاهای آماده در حالی است که بارها صاحب نظران در مورد مصرف این
غذاها هشدار داده و می دهند.
هشدار برای اصلاح تغذیه در استان
دکتر «فاطمه حقیقی»، پاتولوژیست
می گوید: بروز بسیاری از انواع سرطان ها با نوع تغذیه در ارتباط است و با
اصلاح تغذیه می توان از آن ها پیشگیری کرد.دکتر «طوبی کاظمی»، متخصص قلب و
عروق هم با هشدار نسبت به شیوع بیماری های قلبی و کاهش سن ابتلا به این
بیماری ها در استان یکی از راهکارهای مؤثر را تغذیه سالم می داند.«فریبرز
بجدی» کارشناس تغذیه مرکز بهداشت شهرستان بیرجند نیز با اشاره به مشکلات و
مسائلی مثل استفاده چند باره از روغن، نمک زیاد و استفاده از مواد غذایی کم
ارزش مثل سوسیس، کالباس و ... که به مرور وارد مراحل آماده سازی این
غذاها شده و ذائقه ها را تغییر داده است، بر ضرورت فرهنگ سازی برای تغییر
ذائقه به ویژه در نسل جوان و حرکت به سمت مصرف غذاهای سالم تأکید می کند.او
می گوید: باید به ویژه نسل جوان را با عوارض مصرف فست فود آشنا کرد تا
آن ها بدانند مصرف این غذاها عواقبی از جمله چاقی، اضافه وزن و ابتلا به
برخی انواع سرطان و بیماری های قلبی دارد.وی به مادران به ویژه افراد شاغل
توصیه و تأکید می کند: وقت بیشتری برای آشپزی و طبخ غذاهایی با رنگ، شکل و
مزه های متفاوت بگذارند و توجه داشته باشند که یکی از تبعات مصرف نکردن
غذاهای خانگی، دور شدن اعضای خانواده از همدیگر است.