حجت سعیدی ظهر شنبه در جلسه شیلات استان افزود: ماهی سفید و ماهی ماش از جمله ماهیان استخوانی بسیار با ارزش دریای خزر هستند که بیشتر در کرانه های جنوبی این دریا یافت می شوند واز نظر ظاهری شباهت قابل توجه ای به یکدیگر دارند.
وی اظهارداشت: تکثیر مصنوعی ماهی سفید ورهاسازی سالیانه میلیون ها قطعه بچه ماهیان تولید شده از سوی مراکز بازسازی ذخایر ابزیان شیلات طی 40 سال گذشته نسل این ماهی را در دریای خزر حفظ کرده است بطوری که در حال حاضر صید این ماهی در سواحل جنوبی دریای خزر بیش از 70 درصد صید ماهیان استخوانی را تشکیل می دهد.
مدیرکل شیلات گیلان گفت: متاسفانه در خصوص تکثیر ماهی ماش تاکنون موفقیتی حاصل نشده و در آمار رهاسازی سازمان شیلات هیچگونه اثری از این ماهی دیده نمی شود بطوریکه هم اکنون نسل این ماهی با ارزش در خطر انقراض کامل قرار گرفته است و در حال حاضر تعداد بسیار اندکی از ماهی مزبور صید می شود.
وی افزود: دریاچه سدارس در استان آذربایجان غربی از مکان های مهمی است که در حال حاضر می توان مولدین ماهی ماش را از آن تهیه کرد، متوسط اندازه این ماهیان 40 تا 60 سانتیمتر و نمونه هایی با وزن 10 کیلو گرم و طول 100 سانتیمتر هم دیده می شوند.
سعیدی با بیان اینکه سن این ماهیان به 10 تا 12سال می رسد، اظهارداشت: تخم های این ماهیان به بسترهای ریگی می چسبند، لاروها در ابتدای زندگی این ماهی از پلانکتون های جانوری و از دوازدهمین هفته از بچه ماهیان شکار شده تغذیه می کنند.
وی اذعان داشت: طبق منابع موجود رشد این ماهیان سریع بوده ودر یک سالگی وزن آنها به 500 گرم نیز می رسد و در سن چهار تا پنج سالگی به بلوغ جنسی می رسند.
مدیرکل شیلات گیلان گفت: توجه زیادی امروزه به دستکاری ژنتیکی و دورگه گیری در گونه های مختلف آبزیان شده است و در این بین هدف اصلی از این امر رشد بیشتر و مقاومت بالاتر نسبت به شرایط استرس زای محیط های پرورشی و عوامل بیماری زاست.
ماهی سفید و ماهی ماش از ماهیان منحصر بفرد سواحل جنوبی دریای خزر هستند
وی افزود: از آنجائیکه هر دو گونه ماهی سفید و ماهی ماش از ماهیان منحصر بفرد سواحل جنوبی دریای خزر هستند تاکنون هیچگونه هیبریدگیری از کشورهای دیگر در مورد این گونه ها گزارش نشده است.
سعیدی اظهارداشت: با توجه به این موضوع و با در نظر گرفتن خصوصیت رشد سریع ماهی ماش و تکثیر و پرورش راحت ماهی سفید و از آنجائیکه هر دو این ماهیان از گونه های با ارزش سواحل جنوبی دریای خزر هستند و برای پی بردن به این سئوال که عدم تکثیر ماهی ماش در مراکز بازسازی ذخایر مربوط به مشکلات رسیدگی جنسی ماهی ماده و یا نر است در اسفند ماه 90 از دو قطعه ماهی ماش ماده و یک ماهی ماش نر که در سال 89 از منطقه ارس تهیه و در مرکز تکثیر و بازسازی ذخایر ماهیان دریایی سیاهکل نگهداری شده بود با استفاده از کاتتر نمونه تخمک برداشته شد که پس از بررسی آزمایشگاهی مشخص شد که یک قطعه ماهی ماده از نظر رسیدگی جنسی آمادگی لازم برای تکثیر مصنوعی را دارد.
وی در ادامه با بیان اینکه ماهی ماده مزبور و یک قطعه ماهی نر موجود هورمون تراپی شدند، گفت: در 19 فروردین ماه سال 91 ماهی ماده کاملا آماده تکثیر مصنوعی بود ولی متاسفانه ماهی نر فاقد هر گونه مواد تناسلی نر (اسپرم ) بود، به همین دلیل از اسپرم چند ماهی نر سفید برای لقاح تخمک ماهی ماش استفاده شد و پس از انجام عمل لقاح و رفع چسبندگی، طبق روش های مرسوم انکوباسیون تخم ها در انکوباتورهای شیشه ایی ویس انجام گرفت و لاروهای حاصل، نخست در داخل یک حوضچه گرد بتونی با استفاده از ناپلئوس آرتمیا و سپس بادافنی مورد تغذیه و پرورش قرار گرفتند، بعد از آن مرحله و با در نظر گرفتن تمامی مسائل ایمنی زیستی و حفاظتی، ماهیان در دوم اردیبهشت سال 91 با وزن 5/2 میلی گرم به استخرهای کوچکی به مساحت یک هزار و دو هزار متر مربع انتقال یافتند، نتایج اولیه نشان دهنده رشد و بازماندگی بسیار خوب لاروها بوده است.
مدیرکل شیلات گیلان گفت: در 31 خرداد ماه 91 که وزن بچه ماهیان یکی از استخرها به 3/1 گرم رسیده بود تعداد 15 هزار قطعه صید وبه یک استخر 5/1 هکتاری انتقال و به همراه تعداد محدودی ماهی آمور و فیتوفاگ در استخر مزبور پرورش داده شد و در پایان اسفند وزن متوسط آنها به 13 گرم رسید.
وی افزود: برای پی بردن به رشد این بچه ماهیان در تراکم کمتر در 26 تیر ماه سال 91 تعداد هزار قطعه بچه ماهی ماس با وزن متوسط 5/6 گرم از یکی از استخرها صید و با تراکم سه هزار و 300 قطعه در هکتار به یک استخر سه هزار متر مربعی انتقال یافت به این استخر نیز تعدادی ماهی آمور و فیتوفاگ برای مصرف علوفه و استفاده از سایر سطوح غذایی اضافه شدند تا همراه ماهیان ماس پرورش یابند برای تغذیه آنها نیز از غذای مخصوص بچه ماهی سفید استفاده شد.
سعیدی اظهارداشت: در 17 دی ماه سال 91 برای پی بردن به وضعیت این ماهیان استخر مزبور تخلیه و تمامی ماهیان آن که به تعداد 900 قطعه بوده صید شدند، وزن متوسط بچه ماهیان طبق زیست سنجی صورت گرفته 63 گرم و وزن بزرگترین آنها 126 گرم ثبت شد.
وی اذعان داشت: این ماهیان دوباره برای مشاهده نتایج زمستان گذرانی به همان استخر منتقل و در 18 فروردین ماه سال 92 صید وزیست سنجی شدند که وزن متوسط آنها 83 گرم بوده است.
مدیرکل شیلات گیلان گفت: برای پی بردن به قابلیت رشد این ماهیان در سال دوم پرورش در 30 اردیبهشت ماه سال 92 تعداد 180 قطعه از این ماهیان که دارای وزن یکسان 80 گرم بودند. همراه با تعدادی بچه ماهی فیتوفاگ، آموروکپور به یک استخر خاکی انتقال داده شدند و بدون اینکه هیچ گونه غذایی به این استخر داده شود و فقط با غذاهای طبیعی حاصل از غنی سازی استخر با کود حیوانی پرورش یافتند و پس از گذشت شش ماه در سوم آذر ماه سال 92 تعداد 152 قطعه از آنها از استخر فوق صید شدند.
وی افزود: از نتایج بسیار قابل توجه پرورش این ماهیان در سال دوم پرورش، صید ماهیان ماس با وزن 470 تا 815 گرم در استخر خاکی بدون هیچگونه غذادهی بوده است که نشان دهنده استعداد قابل توجه این ماهی برای رشد است.
سعیدی گفت: نتایج بدست آمده نشان می دهد که این ماهیان هم در محیط های استخری توائم باکپور ماهیان وهم در داخل حوضچه ها و محیط های بسته بصورت تک گونه ایی و متراکم قابل پرورش هستند.
لزوم تکثیر ماهیان در معرض خطر انقراض دریای خزر
وی اظهارداشت: از خصوصیات ویژه این ماهیان غذاگیری بسیار خوب آنها در محیط های بسته است و از این نظر شبیه ماهی قزل آلا هستند و بسیار حریصانه و در سطح بالای آب غذا را می گیرند بنابراین به نظر می رسد با توجه به این مزیت در محیط های بسته و متراکم نیز به راحتی تطابق یافته و قابل پرورش هستند.
مدیرکل شیلات گیلان تصریح کرد: از دیگر خصوصیات مثبت آنها دامنه وسیع تحمل میزان اکسیژن محلول و درجه حرارت آب است بطوری که در هیچکدام از تغییرات درجه حرارت واکسیژنی در طول سال مشکلی در آنها بروز نکرده و تلفاتی در آنها مشاهده نشد.
وی گفت: کارهای محدود انجام گرفته برای پرورش تک گونه آیی این ماهی، در داخل وان های فایبر گلاس گرد چهار تنی در مرکز شادروان یوسف پور سیاهکل نشان داد که هر چند این ماهیان برای گرفتن غذای کنستانتره در داخل وان بسیار حریص هستند ولی سرعت رشد آنها پائین تر از زمان پرورش در استخرها است که ممکن به دلیل عدم آگاهی از نیازمندی های غذایی و نامناسب بودن غذای مورد استفاده برای تغذیه آنها باشد که پی بردن به این موضوع نیازمند تحقیقات بیشتر در این خصوص است تا نیازهای غذایی این ماهی تعیین شده و غذای مناسب برای رشد آنها فراهم شود.
سعیدی ادامه داد: آنچه مسلم است نایافته های بسیاری در خصوص این ماهیان وجود دارد که می تواند از سوی دانشجویان و استادان دانشگاهی و محققان علوم شیلاتی مورد تحقیق قرار گیرد و به عنوان یک گونه جدید پرورشی از کشور به دنیا معرفی شود.
استحصال خاویار از تخم قزل آلا برای نخستین بار در گیلان
وی همچنین استحصال خاویار از تخم قزل آلا در یکی از مزارع سرد آبی لنگرود برای نخستین بار در استان خبر داد و گفت: شرکتی به ظرفیت 100 تن ماهی قزل آلا برای نحستین بار در استان طی اقدامی به منظور افزایش بهره وری و پتانسیل مزرعه، ماهیان مولد قزل آلا با وزن بالای 5/1 تا 2 کیلوگرم را با توجه به رسیدگی تخمدان این ماهیان مبادرت به استحصال تخم به منظور فرآوری و عمل آوری و بسته بندی برای عرضه به بازار و صادرات اقدام کرده است.
مدیرکل شیلات گیلان افزود: مدیریت تغذیه خوب و استفاده از ویتامین ها و مکمل های غذایی بجای داروهای شیمایی و اعمال مدیریت بهداشتی در مزرعه باعث رسیدن این ماهیان طی مدت 16 ماه از وزن 20 گرم به این وزن مطلوب برسند.
وی اظهارداشت: مجموع استحصال تخم از ماهیان قزل آلا در این شرکت برای تولید خاویار به میزان 300 کیلوگرم انجام گرفت که تخم استحصال شده به یک شرکت عمل آوری کننده برای فرآوری و بسته بندی به منظور عرضه به بازار و همچنین صادرات تحویل داده شده است.
سعیدی اظهارداشت: در حال حاضر شهرستان لنگرود دارای 9 مزرعه سردآبی با آب رودخانه و چاه و دو مزرعه در قالب مشاغل خانگی با ظرفیت اسمی 193 تن در حال فعالیت هستند.
وی بیان داشت: این مزارع در سال جاری به تعداد 530 هزار قطعه بچه ماهی قزل آلا ماهی دار شده اند و پیش بینی تولید در پایان سال به امید خداوند متعال در حدود 250 تن است.
مدیرکل شیلات گیلان یادآورشد: توسعه و حمایت از اجرای این چنین طرح هایی می تواند علاوه بر افزایش توجیه اقتصادی مزارع سرد آبی، تامین پروتئین حیوانی مورد نیاز، ایجاد اشتغال جدید مستقیم و غیر مستقیم، افزایش تولید و صادرات و کسب درآمد ارزی برای کشور منتهی خواهد شد بنابراین حمایت مسئولان استانی در اجرایی شدن طرح های مزبور نقش اساسی و بسزایی در این امر دارد.
مهر