واردات ۷.۵ میلیون تن گندم بعد از خودکفایی بی‌معناست

در میزگردی با حضور اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس، عضو  هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس و مسئول تحقیقات راهبردی غذا و کشاورزی در محل خبرگزاری فارس، مسائل و اولویت‌های بخش کشاورزی در چارچوب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را بررسی کرد.

ناصر صالحی‌نسب نایب اول رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس در پاسخ به اینکه چه ظرفیت‌هایی در بخش کشاورزی برای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی وجود دارد، گفت: هماهنگی مجلس و دولت در تصویب و اجرای طرح‌های مهم و حیاتی در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی  بخش کشاورزی بسیار تأثیرگذار است.

صالحی نسب گفت:‌ مجلس و دولت باید تعامل نزدیک‌تر داشته باشند، ‌طرح‌های اجرایی مهم کشاورزی باید در قالب لایحه از سوی دولت معرفی شود و مجلس هم با وضع قوانین مناسب و رفع موانع به انجام آن کمک کند.

*ناهماهنگی مجلس و دولت/معوق ماندن 17 ساله یک طرح همسو با اهداف اقتصاد مقاومتی‌

نایب اول رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به نبود این هماهنگی طی سال‌های گذشته گفت: در حالی که اجرای طرح 550 هزار هکتاری خوزستان معروف به طرح مقام معظم رهبری که در سال 75 توسط مقام معظم رهبری دستور اجرای آن صادر شد، می‌توانست یکی‌ از مصداق‌های بارز تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی باشد، به دلیل ناهماهنگی مجلس و دولت تازه بعد از 17 سال می‌خواهد آغاز شود.

وی افزود:‌ دستور اجرای این طرح پس از 17 سال در سفر اخیر رئیس جمهور به این استان، توسط رهبری صادر شد، تا کانال‌های زهکشی، تسطیح و آماده‌سازی آن از سال آینده به مدت 3 سال اجرا شود.

صالحی‌نسب گفت: عزم عمومی مجلس و دولت باید زمینه‌ساز تحولات بخش کشاورزی باشد و تا زمانی که این تعامل انجام نشود، انتظار اقدام جدی در این بخش نباید داشته باشیم.

*زمین‌های کشاورزی بی‌جهت توسعه یافته که تنها به مصرف بیشتر آب انجامیده است

وی در پاسخ به اینکه آیا برنامه‌های اجرایی این بخش همسویی با سیاست‌ها اقتصاد مقاومتی دارد،گفت: طی سال‌های گذشته سال به سال سطوح کشت بدون در نظر گرفتن افزایش عملکرد در واحد سطح اضافه شده و مشکلات بخش کشاورزی را دو چندان کرده است. افزایش سطح زیرکشت یعنی افزایش میزان آب و هزینه‌ها است و اگر بدون عملکرد مناسب باشد، نفی توسعه پایدار است و کمکی به توسعه بخش نمی‌کند.

نایب اول رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت:‌ با افزایش مصرف آب در سال‌های گذشته مشکل این بخش چندین برابر شده است و حتی از تجربه کشورهای دیگر هم استفاده نشده است.

وی با بیان اینکه ترویج به عنوان تنها اهرم بین دولت و کشاورز طی سال‌های گذشته از بین رفته و از وظیفه ذاتی خود دور شده است، گفت: فرهنگ کشاورزی باید تغییر یابد و این تغییر از طریق رسانه‌ها امکان‌پذیر است، اما تنها 20 درصد کشاورزی کشور مکانیزه است و 80 درصد به روش سنتی عمل می‌کنند که حتی نمی‌توانند از رسانه‌ها هم کمک بگیرند.

*کنترل مصرف آب مهمترین هدف در بخش کشاورزی برای اقتصاد مقاومتی

صالحی‌نسب با بیان اینکه افزایش بهره‌وری آب و تولید پایدار، همسو با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در بخش کشاورزی است، گفت: از 417 میلیارد متر مکعب نزولات آسمانی 100 تا 150 میلیارد متر مکعب آب پشت‌ سدها است و استفاده‌ای که از آن می‌شود، بسیار نامناسب است. تولید بخش کشاورزی باید براساس میزان آب مصرفی سنجیده شود یعنی اینکه چه حجم ماده خشک به ازای چه میزان آب مصرفی تولید شده است.

وی افزود: با بیان اینکه آب در آینده به بحرانی جدی تبدیل خواهد شد، گفت: تولید به هر میزان استفاده آب، سیاست درستی نیست، در آینده آب در بخش کشاورزی محدود کننده و تعیین کننده خواهد بود و وظیفه وزارت جهاد کشاورزی باید کنترل مصرف آب باشد.

*دولت از کشاورزی حمایت نمی‌کند /مقایسه با کشور آلمان

نایب اول رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس با تأکید براینکه بخش کشاورزی تأمین کننده امنیت غذایی است و مقام معظم رهبری در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به بالا بردن نرخ امنیت غذایی اشاره فرموده‌اند، گفت: حمایت از بخش کشاورزی باید جدی باشد، در یک برهه‌ای خودکفایی گندم اعلام می‌شود، اما کشاورز دسترسی به بذر اصلاح شده ندارد. خرید تضمینی مناسب صورت نمی‌گیرد، مدیریت درستی اعمال نمی‌شود، بنابراین بعد از یک مدت کشور مجبور به واردات 7.5 میلیون تنی می‌‌شود.

وی گفت: کشاورزی کشور تأمین کننده غذای 75 میلیون نفر است و مدیریت منسجم و حمایتی در شأن این بخش باید انجام شود.

صالحی‌نسب با اشاره به اینکه چگونه در کشورهای پیشرفته از بخش کشاورزی حمایت می‌شود، گفت: در کشور آلمان برای هر هکتار زمین کشاورزی 320 یورو کمک بلاعوض می‌دهند. کشاورزی آن کشور از پرداخت مالیات و عوارض معاف است، در حالی که تمام بخش‌ها مجبور هستند 50 درصد مالیات و عوارض بدهند. بانک‌ها برای فعالیت‌های اقتصادی در بخش کشاورزی وام 3 درصدی می‌دهند، در حالی که بانک‌های کشور ما تا 30 درصد هم سود می‌گیرند.

وی ادامه داد: امروزه فعالان اقتصادی کشور 10 درصد سود را قبول نمی‌کنند، اما فعالان اروپایی با حداکثر 5 درصد سود خود را موفق می‌دانند.

*مدیریت درست در بخش کشاورزی نیازمند شفافیت آمار است

نایب اول رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شفافیت‌ آمار و ارقام را برای اعمال مدیریت مناسب در بخش کشاورزی مهم خواند و گفت:‌ طی سال‌های گذشته آمارهای این بخش نادرست بوده است وزارت جهاد کشاورزی سال گذشته اعلام کرد 13.8 میلیون تن گندم تولید کرده است و نیاز کشور 11 میلیون تن است و بیش از 2 میلیون تن باید صادر شود اما در عمل مجبور به 7.5 میلیون تن واردات گندم شدیم.

*وزارتخانه‌‌ای که تنها 5 درصد مصرف آب کشور را دارد آب را مدیریت می‌کند 

صالحی‌نسب گفت: پراکندگی وظایف کشاورزی به شدت مانع برای برنامه‌های اقتصاد مقاومتی است، در حالی که تنها 5 درصد آب کشور در بخش وزارت نیرو برای تأمین برق استفاده می‌‌‌شود، اما مدیریت آن را این وزارتخانه به عهده دارد.

وی ادامه داد: وزارت جهاد کشاورزی که 95 درصد مصرف آب کشور را دارد نمی‌تواند برای این بخش تصمیم بگیرد و قانون انتزاع (تمرکز وظایف کشاورزی) در وزارت جهاد هم که اخیرا به تصویب رسید نتوانست آب را تحت مدیریت وزارت جهاد کشاوری در آورد.

*1.5 برابر نیاز کشور سدسازی شده است

وی ادامه داد:  به دلیل پراکنده بودن وظایف وزارت نیرو 1.5 برابر نیاز کشور سدسازی کرده و طبیعت را از بین برده است و پاسخگو هم نیست.

نایب اول رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس با تأکید براینکه سیاست‌های اساسی در بخش کشاورزی باید به درستی اجرا شود، گفت: سیستم‌های نوین آبیاری که چند سالی است در کشور انجام می‌شود کارایی برای کاهش مصرف آب نداشته است.

*برنامه‌های همسو با سیاستهای اقتصاد مقاومتی رها شده است

وی با ارائه مثالی از تجهیزات آبیاری نوین در دشت آزادگان گفت: در این منطقه 1300 هکتار آبیاری نوین انجام شده بود که شاید 10 درصد آن باقی نمانده است و همه تجهیزات از بین رفته‌ است کشاورزی حفاظتی هم که یکی دو سال شعارش داده شد به فراموشی سپرده شده است، در حالی که اجرای کشاورزی حفاظتی در راستای توسعه پایدار و کاهش مصرف انرژی بود.

وی گفت: در بخش شیلات هم عملکرد مناسب نبوده است پرورش ماهی در قفس می‌تواند عملکرد را تا 10 برابر افزایش دهد اما اجرای آن تنها به چند نمونه بسنده شده است و توسعه کافی نیافته است.

*وزارت جهاد کشاورزی باید چابک‌تر شود/99 هزار نفر نیرو

صالحی‌نسب با اشاره به اینکه دولت باید چابک‌سازی را در بخش کشاورزی اجرا کند، گفت: خود بدنه وزارت جهاد کشاورزی 89 هزار نفر نیرو دارد و قرار است 10 هزار نفر دیگر جذب کند که در مجموع به 99 هزار نفر می‌رسد. اما وزارت جهاد کشاورزی آلمان تنها 26 هزار نفر نیرو دارد و تولیدشان دو برابر تولید ایران است.

نایب اول رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس همچنین گفت: آمار تولید بخش کشاورزی در سال‌های گذشته اشتباه بوده است، وزیر کنونی جهاد کشاورزی اعلام می‌کند میزان تولید سالانه کمتر از 90 میلیون تن است، در حالی که قبلاً رقم 117 میلیون تن اعلام شده بود.

وی در ادامه واردات بی‌رویه را بلای جان تولید و مانعی برای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی خواندو گفت:‌ امسال دولت 1.8 میلیون تن برنج وارد کرد، در حالی که نیاز کشور خیلی پایین تر از این میزان است.

صالحی نسب گفت: زمانی که دولت واردات را افزایش می‌دهد،‌ تولید به همان اندازه کاهش می‌یابد.

صالحی‌نسب افزود: از سوی دیگر خرید تضمینی که از موارد مصرح قانون است و می‌تواند در جهت حمایت از تولید باشد به درستی انجام نمی‌شود و همه اینها باعث می‌شود، تولید در این بخش پیشرفت مناسبی نداشته باشد.

*یارانه به تولیدکنندگان دانه‌های روغنی بدهند/وابستگی 90 درصد دانه‌های روغنی مغایر با برنامه اقتصاد مقاومتی

نایب اول کمیسیون کشاورزی مجلس تصریح کرد: طی سالهای گذشته در تامین دانه‌های روغنی بیش از 90 درصد به کشورهای دیگر وابسته بودیم و این کاملا مغایر با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است، دولت اگر در زمینه تولید دانه‌های روغنی که هم‌اکنون 90 درصد وابسته هستیم، می‌خواهد موفق باشد، باید یارانه مابه‌التفاوت تولید بدهد.

وی ادامه داد: درآمد کشاورز گندم‌کار بیشتر از کشاورزی است که دانه روغنی می‌کارد، بنابراین نمی‌توان او را مجبور به کشت دانه‌های روغنی کرد، مگر اینکه دولت مابه‌التفاوت آن را پرداخت کند.

بهروز نوری