روستاها
باز هم خالی‌تر می‌شود. طبق برآوردی که اخیرا صورت گرفته قرار است سهم روستانشینان
از کل جمعیت کشور به 22/5درصد در سال1401 کاهش می‌یابد و این درحالی است که در سال1385
در کشورمان 31/4درصد روستانشین داشتیم. کاهش رغبت روستاییان به ماندگاری در محل سکونتشان
و روی‌آوردن آنها به سمت شهرها در شرایطی است که براساس برنامه اقتصاد مقاومتی، امنیت
غذایی کشور را قرار است همین روستانشینان تامین کنند. وابستگی غذایی ایران که در سال84
بیش از 92درصد بوده در سال91 به 83درصد تنزل یافته است و با پیش‌بینی‌های سازمان‌های
داخلی و بین‌المللی، این امنیت در سال‌های آینده در معرض تهدید کاهش بیشتر نیز قرار
دارد.
کشاورزی
تولید شد و در همان سال شش‌میلیون‌و500هزارتن از این محصولات به کشور وارد شده است.
بنابراین با توجه به میزان جمعیت کشور در آن سال، مجموع سرانه عرضه محصولات غذایی هزارو466کیلوگرم
بوده که سهم داخلی‌ها 92درصد برآورد می‌شود. اما این روند در جهت نزولی‌شدن در سال‌های
پس از آن حرکت کرد و در سال91 در مقابل تولید 89میلیون‌تن، 17میلیون‌و600هزارتن محصول
وارد کردیم. به این ترتیب با احتساب جمعیت سال91، هزارو380کیلوگرم سرانه عرضه و افت
سهم داخلی‌ها به 83درصد را داشته‌ایم.
در
این بین علاوه بر بالارفتن سهم محصولات غذایی در تامین نیاز داخلی، سرانه مصرف هم در
این سال‌ها کاهش یافته است. به عبارت دیگر کاهش سرانه مصرف از هزارو466کیلوگرم در سال84
به هزارو380کیلوگرم در سال91 افت شش‌درصدی را گواهی می‌دهد.
نگاه
به روند گسترش شهرنشینی در سال‌های گذشته نشان می‌دهد سهم نواحی روستایی از جمعیت کشور
طی دوره1280 تا1390 از 79به29درصد رسیده است. همچنین در یک‌قرن اخیر تعداد شهرها حدود
13برابر شده و از صد‌مرکز به هزارو331مرکز افزایش یافته است.
نرخ
رشد سالانه جمعیت در نقاط شهری و روستایی هم نشان می‌دهد که از سال1315 به بعد همواره
نرخ رشد جمعیت شهری به مراتب بیشتر از نقاط روستایی بوده است.
براساس
بررسی‌های مرکز آمار ایران مهم‌ترین علل مهاجرت‌های انجام‌شده، پیروی از خانوار به
میزان 46درصد، اشتغال حدود 13/8درصد، خدمت وظیفه 10/3درصد، تحصیل 9/9درصد و انتقال
شغلی به میزان 5/1درصد است. از دیگر موضوعات دخیل در این کاهش نیز افت باروری، سالخوردگی
ساختار سنی جمعیت و تبدیل‌شدن روستاها به شهر بوده است.
اما
همه این عوامل دست‌به‌دست هم داده تا براساس آینده‌نگری سازمان‌ملل، میزان جمعیت ایران
در سال2030 تقریبا 80درصد پیش‌بینی شود. این در حالی است که سطح شهرنشینی کشورهای توسعه‌یافته،
کمتر توسعه‌یافته و کشورهای دارای کمترین سطح توسعه‌یافتگی در همان سال به ترتیب در
حدود82، 57 و 43/5درصد خواهد بود. این موضوع برای کشورهای درحال‌توسعه و غیرصنعتی به‌خصوص
ایران، بسیار هشداردهنده است؛ چراکه تاکنون برنامه منسجمی برای مدیریت سوددهی بیشتر
اراضی آزادشده ناشی از مهاجرت روستا- شهری وجود نداشته و در موارد بسیاری، اراضی تغییرکاربری
داده و یا رها می‌شوند. این روند برخلاف جایگاه اساسی بخش کشاورزی و نواحی روستایی
در تحقق توسعه پایدار کشور ارزیابی می‌شود. از سوی دیگر کشوری مانند ایران، فاقد زیرساخت‌های
شهری توسعه‌یافته، مانند کشورهای صنعتی است