پاسخ مکتوب و فنی دبیر انجمن صنایع آب معدنی به وزیر بهداشت درباره دلایل پرکردن آب معدنی در ظروف PET + متن کامل مقاله

افت تدریجی کیفیت آب موجود در شبکه شهری به دلایل مختلف ازجمله فرسودگی سیستم توزیع به‌دلیل قدمت بالای 40 ساله آن در کلانشهرها و نشت قابل توجه و در نتیجه ریسک ورود آلودگی به جریان آب و همچنین افزایش تدریجی برخی پارامترهای نامطلوب همچون نیترات و فلزات سنگین به سبب برداشت بی رویه آب از منایع زیرزمینی و در نتیجه افزایش غلظت پارامترهای مذکور در آنها از یکسو، و تغییر در نحوه و شیوه زندگی افراد (Life Style) و صرف اوقات بیشتر در بیرون از منازل و نیاز به همراه داشتن آب و همچنین افزایش سطح آگاهی اقشار مختلف جامعه از اهمیت مصرف آب از سوی دیگر، باعث افزایش مصرف آب‌های بسته‌بندی و ارتقاء فرهنگ مصرف این محصولات طی سال‌های اخیر شده است، این در حالی است که به موازات چنین افزایشی شاهد بروز ابهامات و پرسش‌های توام با نگرانی برخی مصرف‌کنندگان درباره برخی موضوعات کیفی مرتبط با محصولات مذکور بوده‌ایم که متأسفانه در برخی از موارد منشاء اکثر ابهامات، انتشار برخی مطالب در فضای مجازی توسط افراد ناآگاه بوده است، مشابه آن چیزی که درباره سایر محصولات صنایع غذایی همچون سوسیس و کالباس طی ماه‌های اخیر اتفاق افتاده است.

با توجه به توضیح فوق، بر اساس وظایف تشکلی خود بر آن شدم تا با هدف افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان و رفع ابهامات آنان نسبت به تهیه مقاله‌ای مفید و مؤثر اقدام کنم که بخش اول آن به شرح مختصری از بطری‌های مورد استفاده در صنعت بسته‌بندی آب (PET) اختصاص یافته و در نهایت در بخش دوم به ابهامات و نگرانی‌های فوق‌الذکر پرداخته شده است.

بطری‌های مورد استفاده در صنعت بسته‌بندی آب

پت یا PET نامی که اکثر افراد با شنیدن آن بی‌درنگ بطری آب‌های بسته‌بندی شده و یا سایر نوشیدنی‌ها را به یاد می‌آورند پلیمریست با نام کامل پلی‌اتیلن ترفتالئات یا Polyethylene Terephthalate متعلق به گروه پلی‌استرها که خواص منحصر به فرد آن همچون شفافیت، استحکام، سبکی وزن، و... باعث کاربرد چشمگیر این پلیمر در صنایع مختلف ازجمله تولید الیاف، صنایع غذایی، صنایع دارویی، صنایع بهداشتی و... شده است.

PET نخستین بار در سال 1940 در انگلستان توسط J. Rex Whinfield و James T. Dickson در حین تحقیقات بر روی فتالیک اسید کشف شد که تا سه دهه در صنایع تولید الیاف مورد بهره‌برداری قرار گرفت و در نهایت در سال 1970 میلادی دومین کاربرد پر اهمیت آن نیز که استفاده در صنایع بسته‌بندی آشامیدنی‌ها و نوشیدنی‌ها است توسط Nathaniel Wyeth ثبت شد.

لازم به ذکر است، ایمنی PET در تماس با مواد غذایی و یا محصولات دارویی حاصل مطالعات و تحقیقات متعدد و در نهایت صدور مجوزهای قانونی توسط سازمان‌ها و نهادهای معتبر جهان ازجمله FDA، EFSA و... بوده است و لذا ایمنی پلیمر مذکور و عدم مخاطره بهداشتی در تماس با محتویات، باعث استفاده روز افزون این پلیمر در صنایع مختلف ازجمله صنایع دارویی نیز شده است.

ابهامات و نگرانی‌های مردم درباره آب‌های بسته‌بندی

1- Sherly Crow یکی از هنرمندان عرصه موسیقی آمریکا در برنامه پربیننده‌ای تحت عنوان Ellen Show در اکتبر سال 2006 میلادی حاضر و درباره تجربیات خود از بیماری سرطان پرستان گفتگو و برخی توصیه‌های متخصص تغذیه خود درباره راه‌های پیشگیری از ابتلاء به سرطان پستان را به تماشاگران و طرفداران خود ارائه کرد که دو مورد از توصیه‌های وی عبارت بودند از عدم مصرف آب درون بطری‌هایی که برای مدت طولانی در هوای گرم در خودرو یا وسیله نقلیه نگهداری شده‌اند و عدم استفاده از آب‌های بسته‌بندی منجمدشده (یخ‌زده).

وی توصیه‌های فوق را که از متخصص تغذیه خود دریافت کرده بود در صفحه فیس‌بوک خود در اختیار هواداران هنری خود قرار داد و در نتیجه، ادعای مذکور پس از مدت کوتاهی توسط هواداران وی در فضای مجازی در سراسر جهان منتشر شد.

همچنین در سال 2007 میلادی ایمیل دیگری به روایت از پزشکی با هویت نامعلوم در فضای مجازی منتشر شد که بر اساس آن مصرف آب بسته‌بندی شده‌ای که در هوای گرم در خودرو یا اتومبیل نگهداری شده است به‌دلیل نشت DEHA خطرناک اعلام شده بود.

مجدداً در سال 2009 مطلبی درباره اظهارات Sherly Crow و ابتلاء وی به سرطان سینه (پستان) و ارتباط آن با حضور Dioxin در آب‌های بسته‌بندی در فضای مجازی منتشر شد و در نهایت ایمیل‌ها و مطالب مشابه پی‌درپی در زمان‌های مختلف با موضوع مخاطرات آب‌های بسته‌بندی همچون سرطان‌زایی آنها در فضای مجازی منتشر شد که از آن جمله می‌توان از مطلب منتشر شده در فیس‌بوک در چهارم می 2013، انتشار ایمیل در 22 آپریل 2007 توسط شخصی به نام M.Jori و... نام برد.

در پی انتشار چنین مطالبی در فضای مجازی بلافاصله بسیاری از مجامع علمی و تحقیقاتی و بسیاری از مؤسسات و سازمان‌های مرتبط با موضوع، مطالب مذکور را با مفاهیمی چون Urban Legend، Rumors، Urban Myth، Hoax email و... معادل و البته فاقد هرگونه اعتبار علمی اعلام کردند.

ازجمله می‌توان از Rolf Halden (Phd assistant Professor in the Department of Health science and center of water and health at the Jones Hopkins) به‌عنوان یکی از محققان بنام و شاغل در مرکز تحقیقات جان هاپکینز نام برد که به صراحت اعلام کرد، اساساً دیوکسین‌ها در ساخت و تولید مواد اولیه بطری‌های PET وجود ندارد و آنها ترکیبات کلرین داری هستند که تنها در دماهای بیش از 700 درجه سانتیگراد تشکیل می‌شوند و هیچ ارتباطی با فرآیند تولید PET ندارند، لذا نامبرده خبر و مطلب مذکور را شایعه و دروغی محض و بی‌اساس تلقی کرد. همچنین وی درباره این مطلب که انجماد آب‌های بسته‌بندی باعث نشت دیوکسین‌ها به‌عنوان عوامل سرطان‌زا در آنها می‌شود بر این مطلب تأکید کرد که صرف نظر از عدم حضور دیوکسین در مواد اولیه تولید بطری، اساساً در فرآیند انجماد و یا دماهای نزدیک به انجماد واکنش‌های شیمیایی متوقف می‌شوند و خطری تحت عنوان نشت مواد احتمالی وجود نخواهد داشت.

از دیگر تحقیقات انجام‌شده توسط Rolf Halden بررسی و مطالعه بر روی شایعه‌ای مبنی بر ابتلاء زنان به سرطان پستان به‌دلیل استفاده از آب‌های بسته‌بندی و حضور ترکیبی به نام BPA در آن ها بوده است که مطالعات و تحقیقات انجام‌شده حاکی از عدم حضور BPA در مواد اولیه تولید بطری‌ها بوده است، بدین مفهوم که اساساً Bisphenol- A در فرآیند تولید پلیمر PET وجود ندارد و اثبات چنین امری در آزمایشگاهی نه چندان پیشرفته نیز میسر است و لذا نامبرده خبر حضور BPA در آب‌های بسته‌بندی و سرطان‌زایی ناشی از مصرف این محصولات را نیز شایعه‌ای بی‌اساس، بی‌محتوی و بی‌اهمیت تلقی کرد و اکنون عدم حضور BPA در بطری‌های PET بر همه مراکز علمی جهان اثبات شده است.

2- حضور ترکیبی به نام DEHA در آب‌های بسته‌بندی به‌عنوان ماده‌ای سرطان‌زا شایعه دیگری بود که در فضای مجازی منتشر شد که صرف نظر از اینکه در برخی نوشته‌ها به اشتباه از آن به‌عنوان دی‌اتیل هگزیل آمین یادشده است، کلیه مؤسسه‌های تحقیقاتی و مطالعاتی و نهادهای علمی در جهان ازجمله FDA، National Toxicology Program، American cancer society، International Agency for Research on Cancer، IBWA و... هیچ ارتباطی میان DEHA یا دی‌اتیل هگزیل آدیپیت و بروز سرطان نیافتند و اساساً ترکیب مذکور در طبقه‌بندی سرطان‌زاها دسته‌بندی نشده است.

در نهایت در ژوئن 2013 تحقیق کاملی توسط Swiss Federal Laboratories درباره مهاجرت ترکیبات مذکور از بطری به آب بر روی نمونه محصولات جمع‌آوری‌شده از کشورهای مختلف انجام شد که بر اساس آن مهاجرت ترکیب فوق‌الذکر از بطری به آب قابل صرف نظر و منتفی اعلام شد، این در حالی است که مطالعات مشابه دیگری توسط محققان مختلف بر روی موضوع حضور DEHA در آب‌های بسته‌بندی انجام شد که از آن جمله می‌توان از تحقیقات J.senthil Nathan و Dr.Ligy Philip نام برد که نتایج حاصل کاملاً مشابه نتایج مطالعات قبلی و حاکی از عدم حضور ترکیب مذکور در محصولات بوده است.

3- در ماه‌های اخیر شاهد انتشار مطلبی در فضای مجازی با موضوع "افزایش فلوراید به آب‌های بسته‌بندی در ایران با هدف افزایش تاریخ ماندگاری و مصرف" این محصولات بوده‌ایم!!!! به‌گونه‌ای که نگارنده مدعی شده است که تاریخ مصرف آب‌های بسته‌بندی در همه جهان تنها یک هفته و در ایران به‌دلیل افزایش فلوراید به آب چندین هفته یا یک سال است!!!!

متأسفانه نویسنده مطلب مذکور چنانچه تجربه سفر به سایر کشورهای جهان را نداشته است، کمترین زحمت درباره بررسی تاریخ مصرف آب‌های بسته‌بندی در سایر کشورهای جهان از طریق جستجو در اینترنت را نیز به خود نداده است و تنها به طرح ادعایی واهی و نادرست با استفاده از برداشت ذهنی خود اکتفا کرده است!!!

در همین راستا متذکر می‌شود در هیچ‌یک از استانداردهای بین‌المللی در سطح جهان تاریخ مصرف مشخصی برای آب‌های بسته‌بندی مشخص و ثبت نشده است که علت این امر امکان نگهداری محصولات مذکور برای یک‌سال؛ دو سال و حتی بیشتر مشروط به نگهداری مطلوب، عدم باز شدن پلمب درب، و البته کیفیت نهایی آب درون بطری است و تاریخ مصرف یک سال که در حال حاضر در سطح جهان برای این محصولات استفاده می‌شود کمترین زمان قابل مصرف است که توسط تولیدکنندگان رعایت می‌شود، لذا در ایران نیز همچون همه کشورهای جهان آب‌های بسته‌بندی دارای تاریخ مصرف یک‌سال هستند.

همچنین لازم به ذکر است که اساساً در علم آب و تصفیه آب ماده‌ای تحت عنوان نگهدارنده و یا فرآیندی تحت عنوان نگهدارندگی آب وجود نداشته و آنچه که در تصفیه آب‌ها به‌کار می‌رود تنها فرآیند ضدعفونی آب است که برای این کار از ترکیباتی همچون ترکیبات کلردار، تابش اشعه UV، تزریق گاز ازن و.... استفاده می‌شود (روش‌های مذکور حتی در تولید آب‌های معدنی طبیعی نیز غیرمجاز است و فقط باید از روش‌های فیزیکی استفاده کرد) و هیچ‌یک از موارد مذکور به‌عنوان نگهدارنده تلقی نمی‌شوند و اساساً استفاده از نگهدارنده‌ها در سایر رشته‌های صنایع غذایی همچون صنایع کنسرو رایج است.

آنچه که در مقاله مذکور حاکی از بی‌اطلاعی و دانش کم نویسنده است ادعای افزایش فلوراید به آب‌های بسته‌بندی است و این در حالی است که اساساً حضور فلوراید در آب‌های بسته‌بندی خود از محدودیتی جدی و قابل اهمیت برخوردار است و چنانچه آبی حاوی مقادیر بیش از 1.5 میلی‌گرم بر لیتر فلوراید باشد غیرقابل استفاده برای کودکان و شیرخواران است که دلیل چنین منعی بروز عارضه فلوئوروزیس یا مخطط شدن دندان‌ها و ناهنجاری‌های اسکلتی به‌دلیل دریافت بیش از حد فلوراید است و تولیدکنندگانی که فلوراید محصولات آنها بیش از 1.5 میلی‌گرم در لیتر است موظف به درج عبارت "برای کودکان مناسب نیست" بر لیبل محصولات هستند.

خوشبختانه آب‌های زیرزمینی کشور عزیزمان ایران همگی از مقادیر استاندارد از فلوراید (به‌طور معمول کمتر از یک میلی‌گرم در لیتر) برخوردار هستند که نه‌تنها در محدوده استاندارد بین‌المللی قرار دارد بلکه میزان نیاز مصرف‌کننده به پارامتر مذکور که نقش مؤثر در استحکام مینای دندان دارد را نیز بر طرف می‌سازد، لذا به جرأت می‌توان گفت که نه در ایران بلکه در هیچ کجای جهان با هدف نگهدارندگی و افزایش تاریخ مصرف آب اقدام به افزایش فلوراید به آن نمی‌شود چراکه اساساً نه‌تنها فلوراید چنین نقش و خاصیتی ندارد بلکه خود باعث بروز محدودیت‌ها و نگرانی‌هایی در تولید محصولات می‌شود، لازم به ذکر است که برخی تصفیه‌خانه‌های شهری در سطح جهان که آب ورودی آنها عاری از فلوراید است با هدف تأمین فلوراید مورد نیاز کودکان در سنین رشد و استحکام مینای دندان و رشد اسکلتی آنان اقدام به افزایش فلوراید به جریان آب تصفیه‌شده در مقادیر استاندارد می‌کنند و این در حالی است که انجام این امر نیز خود دارای مخالفانی است و به همین سبب بسیاری از تصفیه‌خانه‌های جهان عملیات مذکور را نیز متوقف کرده‌اند.

4- یکی از متداول‌ترین نگرانی‌های روزهای اخیر مردم درباره آب‌های بسته‌بندی، تابش نور خورشید به محصولاتی که در بیرون از فروشگاه‌ها نگهداری می‌شوند است که در این باره پیش از هر چیز لازم به توضیح است که نه‌تنها آب‌های بسته‌بندی بلکه نگهداری هر یک از محصولات غذایی در مجاورت نور خورشید کار نادرست و غیراصولی است و این در حالی است که اکثر فروشگاه‌های مواد غذایی در سطح کشور به دلیل کمبود فضا و کثرت تعداد محصولات و کالاها ناگزیر به نگهداری برخی از محصولات همچون آب‌های بسته‌بندی، انواع نوشیدنی گازدار، انواع اسنک‌ها، انواع نان‌های بسته‌بندی و... هستند.

پیش از توضیح تخصصی درباره تابش نور خورشید به آب‌های بسته‌بندی لازم به ذکر است که طی سال‌های 80 تا 85 که فرهنگ مصرف آب‌های بسته‌بندی از رشد قابل توجهی در کشور برخوردار نبود بازه زمانی سفارش و تخلیه آب‌های بسته‌بندی توسط مغازه‌داران از یک هفته تا 10 روز بود این در حالی است که امروزه پس از گذشت حدود یک دهه از آن زمان، سفارش و دریافت محصولات مذکور توسط صاحبان فروشگاه‌ها به‌صورت روزانه و از طریق سیستم‌های توزیع گرم انجام می‌گیرد و لذا نگهداری محصولات مذکور توسط فروشگاه‌ها حداکثر یک یا دو روز بیشتر به طول نخواهد کشید و به هیچ عنوان تابش نور خورشید به محصولات باعث نگرانی و یا بروز مخاطرات برای مصرف‌کنندگان نخواهد بود، ذکر این نکته ضروری است که اساساً نگرانی‌هایی از این نوع و یا مطالعات علمی انجام گرفته در این باره به هیچ عنوان مربوط به نگهداری محصولات در مجاورت نور خورشید در بازه زمانی یک یا دو روز یا هفته نیست و کلیه مطالعات انجام گرفته و یا نگرانی‌ها مختص به مجاورت محصولات و نور خورشید در زمان‌ها طولانی از یک ماه به بالا است.

در بخش دیگری از توضیحات استناد می‌شود به مطالعات و تحقیقات علمی که تاکنون در مجامع مختلف بر روی موضوع تابش آفتاب به آب‌های بسته‌بندی انجام گرفته است که از آن جمله می‌توان به تحقیقات انجام گرفته توسط M.Wegelin & S.Canonica و A.C. Alder & D.Marazucla بر روی تأثیر تابش آفتاب بر آب‌های بسته‌بندی و تغییرات احتمالی در محتوی آنها و همچنین به تحقیقات J.Senthil & Dr.Ligy Philip و Xavier Dauchya & Cristina Bacha در همین راستا اشاره کرد.

بر اساس تحقیقات انجام‌شده بر روی آب‌های بسته‌بندی نگهداری شده در مجاورت نور آفتاب هیچگونه مهاجرت شیمیایی که منجر به مخاطره و یا تهدید سلامت مصرف‌کننده شود ثبت نشد و کلیه مقادیر حاصل از آنالیزها مطابق با استانداردهای جهانی مربوطه بوده است، ذکر این نکته ضروری است که محتمل‌ترین تغییر حاصل در آب‌های بسته‌بندی که در مجاورت تابش اشعه آفتاب (بلندمدت) بوده‌اند تغییر خواص ارگانولپتیک (بو یا طعم) است، بدین مفهوم که مصرف‌کننده پس از باز کردن درب بطری محصولی که هفته‌ها یا ماه‌ها در مجاورت هوای گرم و نور مستقیم خورشید بوده است احساس بوی پلیمر یا پلاستیک می‌کند که چنین امری بدلیل مجاورت آب با مواد مذکور و حضور مقادیر استاندارد از برخی پارامترهای آلی ناشی از تابش نور خورشید کاملاً طبیعی است.

همچنین ذکر این نکته ضروری است که بسیاری از تولیدکنندگان آب‌های بسته‌بندی در جهان با هدف جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید بر محصولات اقدام به استفاده از نایلون شرینک‌های چاپ‌دار ((Printed Nylon در بسته‌بندی محصولات کرده‌اند که البته استفاده از این نوع نایلون باعث جذابیت بصری محصولات نزد مصرف‌کنندگان نیز می‌شود، استفاده از نایلون‌های چاپ‌دار در کشور نیز از مدتی پیش آغاز شده است و تعدادی از تولیدکنندگان محصولات خود را با استفاده از نایلون‌های چاپ‌دار بسته‌بندی و عرضه می‌کنند و به مرور زمان شاهد گسترش این‌گونه بسته‌بندی خواهیم بود.

5- از دیگر اطلاعات نادرست درباره مصرف آب‌های معدنی میتوان از ادعای بروز سنگ کلیه در افرادی که از آب‌های معدنی استفاده می‌کنند نام برد و با رها شنیده شده است که افراد یکدیگر را از مصرف آب‌های معدنی به‌دلیل احتمال ابتلاء به سنگ کلیه منع می‌کنند.

تاکنون در بسیاری از دانشگاه‌های پزشکی معتبر جهان مطالعات بسیاری درباره ارتباط بروز سنگ کلیه با مصرف آب حاوی املاح زیاد معدنی صورت گرفته است که نتایج مطالعات مذکور نشانگر این مطلب هستند که ترکیب آب تأثیر چندانی بر بروز سنگ کلیه ندارد و آنچه که بیشتر بر این بیماری تأثیرگذار است مقدار مصرف آب است به عبارتی دیگر در کسانی که به اندازه‌ای آب می‌نوشند که حداقل 2.5 لیتر ادرار در 24 ساعت داشته باشند، می‌توان امیدوار بود که کمتر به عارضه سنگ کلیه دچار شوند.

در مطالعات و تحقیقات انجام‌شده بر روی افراد در مناطقی که از رژیم آب سخت برخوردار بوده‌اند هیچ رابطه معنی‌داری میان مصرف آب سخت (آب با املاح معدنی بالا) و بروز سنگ کلیه یافت نشده است و جالب آنکه رابطه معنی داری میان عدم دریافت منیزم کافی از طریق آب و بروز سنگ کلیه حاصل شده است.

دکتر عباس بصیری ریاست مرکز پیشگیری از سنگ کلیه در گفتگویی گفت: "هنوز دلیل مشخصی برای ارجحیت یک مایع یا آب به آب یا مایع دیگر اثبات نشده، مثل آب سنگین و آب سبک. در کشور ما آب سنگین یا فوق سنگین وجود دارد و در کشورهایی که آب‌های سبک و سنگین داشتند غلظت‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کردند و از مقایسه آب‌ها درنیافتند که در سنگ کلیه تأثیر داشته باشد.

پروفسور عباس بصیری در تحقیقات خود در نمونه‌گیری طبقه‌بندی شده چند مرحله‌ای دوهزار و 310 بیمار سنگ کلیه که بیماری آنان در مراکز پرتونگاری در نقاط مختلف ایران در سال‌های 2007 و 2008 تشخیص داده شده بودند مورد بررسی قرار دادند که در این میان یک‌هزار و 775 بیمار ساکن مراکز 24 استان از کشور بودند. داده‌های مرتبط با هر منطقه از یک مرکز ثبت داده‌ها جمع‌آوری شد و ارتباط آن با بروز سنگ کلیه توسط مدل‌های متارگرسیون به دست آمد و از Stone Risk Index برای بررسی خطر سنگ‌سازی استفاده شد.

در نهایت تحقیقات نشانگر عدم ارتباط بین بروز سنگ کلیه و میزان کلسیم بیکربنات و یا سختی آب بود و بر عکس میزان منیزیم آب یک رابطه معکوس غیرخطی نزدیک به معنادار با بروز بیماری در مراکز استان‌ها داشت، بدین مفهوم که بروز سنگ کلیه به‌طور معکوس با میزان منیزیم موجود در آب در ارتباط بود به عبارت دیگر کمبود منیزیم در آب باعث افزایش احتمال بروز سنگ کلیه می‌شود.

رئیس مرکز پیشگیری از سنگ کلیه در گفتگویی در همین زمینه افزود: "غلظت منیزیم داخل آب می‌تواند یک عامل پیشگیری از بروز سنگ کلیه در افراد باشد و تا حدودی می‌توان به آن اعتماد کرد یعنی اگر غلظت منیزیم بالا باشد از بروز سنگ کلیه جلوگیری می‌کند این متخصص کلیه و مجاری ادراری درباره تأثیر منیزیم در جلوگیری از بروز سنگ کلیه تصریح کرد: ما در مطالعاتی که در ایران انجام دادیم وقتی مناطق مختلف و استان‌های مختلف را با هم مقایسه کردیم، ارتباطی میان غلظت منیزیم موجود در آب مصرفی یافتیم که بر اساس آن هرچقدر غلظت منیزیم بیشتر باشد از احتمال بروز این بیماری کاهش می‌یابد که این موضوع در دنیا تا حدودی ثابت شده است.

همچنین بسیاری از مراکز تحقیقاتی و یا علمی همچونKidney Health of Australia و University of Bonn in Germany نیز تأکید کرده‌اند که آب معدنی بر افراد مبتلا به سنگ کلیه تأثیر منفی در بر نداشته و از سوی دیگر مصرف نوشیدنی‌های کولا به‌دلیل حضور اسید فسفریک اثر منفی بر سنگ کلیه خواهد گذاشت.

6- از دیگر مواردی که هموطنان عزیز اطلاع دقیقی از آن در اختیار ندارند تأثیر املاح کلسیم و منیزیم محلول در آب بر عملکرد مطلوب قلب است به‌گونه‌ای که مطالعات سال‌های اخیر در دانشگاه‌های مختلف جهان نشانگر نقش حیاتی و مهم پارامترهایی چون کلسیم و منیزیم در عملکرد قلب انسان است و کمبود این دو پارامتر در آب آشامیدنی می‌تواند منجر به بروز بیماری قلبی تحت عنوان Ischemic Heart Disease شود، به‌گونه‌ای که تحقیقات نشانگر آنند که در برخی مناطق با رژیم دریافت آب سبک، 85 درصد از مردم دچار عارضه قلبی هستند.

همچنین سازمان بهداشت جهانی یکی از سرفصل‌های مهم مطالعاتی خود را که در نهایت به یکی از مستندات علمی تبدیل شد به موضوع دو کاتیون کلسیم و منیزیم در آب مصرفی و نقش آنها بر سلامت افراد اختصاص داده است (Calcium & Magnesium in DW)

در پایان شایسته است که مهم‌ترین علت توصیه انجمن آب‌های معدنی و آشامیدنی ایران به افراد درباره تغییر الگوی مصرف از آب شهری به آب بسته‌بندی جهت تکمیل اطلاعات خوانندگان ارائه شود.

شاید هریک از ما در دوران زندگی خود حتی برای یک‌بار حضور چند ساعته و یا چندروزه‌ای را در مناطق کوهستانی و طبیعت بکر تجربه کرده باشیم و در این حضور با یکی از اثرات شگفت‌انگیز آب و هوای چنین مناطقی بر عملکرد بدن خود روبه‌رو شده باشیم که همانا تجربه مکرر احساس گرسنگی و یا به عبارتی کوتاه شدن فواصل وعده‌های غذایی با یکدیگر در این مناطق است و به تعبیری دیگر، در چنین مناطقی روبه‌رو با افزایش نرخ متابولیسم و یا سوخت و ساز سلولی در بدن خود هستیم.

از آنجا که هر دو عامل آب و هوا (اکسیژن) از الزامات فرآیند متابولیسم در بدن هستند؛ لذا هر قدر این دو عامل از کیفیت مطلوب‌تری برخوردار شوند عمل متابولیسم با راندمان بیشترو در نتیجه سوخت و ساز سلولی با سرعت بیشتری انجام می‌گیرد، به‌عبارتی دیگر مصرف آبی که پس از عبور از لایه‌های مختلف زمین حاوی انواع املاح معدنی در مقادیر مقبول و مطلوب شده است و بدون هیچ‌گونه آلاینده ناشی از فعالیت‌های انسانی و... از میان صخره‌های کوه جاری شده است عامل مؤثری در بهبود و افزایش سرعت سوخت و ساز در بدن می‌شود.

با توجه به توضیحات ارائه شده می‌توان علت توصیه انجمن به مصرف آب بسته‌بندی را این‌گونه شرح داد:

مسیر و مراحل طی شده توسط آب در دو حالت متفاوت یعنی، آب موجود در شبکه توزیع شهری و آب بسته‌بندی شده در بطری عبارتند از:

آب شبکه توزیع شهری:

جمع‌آوری آب‌های سطحی از مناطق مختلف و در نهایت تخلیه به رودخانه

نگهداری و ذخیره آب در پشت دیواره سد

انتقال آب به تصفیه خانه از طریق کانال‌های روباز و خطوط انتقال سرپوشیده در فواصل طولانی

ورود آب به تصفیه‌خانه و حذف فیزیکی انواع آشغال و مواد زائد جامد در واحدهای آشغال‌گیری

افزودن مواد شیمیایی همچون، کلرور فریک، سولفات آلوم و آهک به آب

انجام عملیاتی چون ته‌نشینی، زلال‌سازی و صاف‌سازی آب

افزایش کلر به آب و هدایت به مخازن بتنی و نگهداری آب

انتقال آب به ایستگاه پمپاژ و در نهایت توزیع آب در شبکه

این در حالی است که شبکه توزیع شهری و اتصالات و تجهیزات زیرزمینی آن در کلان‌شهرها از قدمتی 40 تا 50 ساله برخوردار هستند که این امر به مفهوم انواع فرسودگی، پوسیدگی و در نهایت نشت آب از شبکه به بیرون است به‌گونه‌ای که بر اساس آخرین گزارش مسئولان در وزارت نیرو حدود 30 درصد از آب تصفیه شده به‌صورت نشت از شبکه توزیع خارج و به هدر می‌رود، از طرفی در صورت بروز فشار منفی در شبکه بدلیل قطع جریان آب ناشی از خرابی‌ها و یا صدمات احتمالی، شانس ورود انواع آلاینده به جریان آب در شبکه افزایش خواهد داشت.

آب بسته‌بندی:

برداشت یا استحصال آب از چشمه یا چاه و انتقال به کارخانه

تصفیه آب و هدایت آن بدرون بطری در کوتاه‌ترین زمان ممکن

بدون شک بررسی موارد فوق و مقایسه‌ای ساده خود گویای مزیت برجسته و شاخص آب‌های بسته‌بندی نسبت به آب موجود در شبکه توزیع شهری است که عبارت است از، حفظ کیفیت ذاتی آب خارج شده از اعماق زمین و عدم تماس آن با محیط بیرون و یا با انواع مواد شیمیایی و در نتیجه اثر مطلوب آن در فرآیندهای حیاتی بدن انسان.

با توجه به توضیح فوق، این نکته ضروری است که انجمن آب‌های معدنی و آشامیدنی ایران هرگز سلامت آب شبکه شهری را نفی نکرده است و همواره بر تلاش مدیران و کارکنان وزارت نیرو در راستا با تأمین آب سالم برای شهروندان تأکید ورزیده است، آنچه که انجمن از آن به‌عنوان علت اصلی تلاش در جهت افزایش فرهنگ مصرف آب بسته‌بندی یاد می‌کند دسترسی مصرف‌کنندگان به آبی بکر و به دور از هرگونه تماس با مواد شیمیایی و با حفظ کیفیت ذاتی آب سفره‌های زیرزمینی و همچنین برخوردار از طعمی گوارا و البته قابل حمل و استفاده در هر زمان و مکان است./

 خبرگزاری ایانا