عید قربان در عربستان یک روز جلوتر از ایران است، زائران پس از آن‌که نخستین مرحله از رمی جمره را انجام دادند، منتظر می‌مانند تا ذابحانِ تعیین شده، به نیابت از آن‌ها ذبح قربانی را انجام دهند و آن‌ها هم حلق و تقصیر (کوتاه کردن موی سر و چیدن ناخن) کنند تا یک گام به حاجی شدن نزدیک شوند.
اجرای طرح قربانی برای زائران ایرانی معمولا تا ظهر روز عید قربان طول می‌کشد. در حج هر سال ذابحانی برای این کار تعیین می‌شوند که در ذبح، مقید به اصول تشیع باشند. مبلغ گوسفند قربانی توسط سازمان حج و زیارت به زائران اطلاع داده می‌شود و هزینه‌ی آن پیش از سفر حج گرفته می‌شود. این هزینه بر اساس نرخ مصوب بانک توسعه اسلامی برای زائران تمام کشورهای اسلامی به ریال سعودی تعیین می‌شود که نرخ ارز آن با واحد پولی کشور متبوع زائر معادل‌سازی می‌شود.
هنگام حج رسم بر این است، پس از آن‌که زائران از رمی جمره برگشتند به کشتارگاه اطلاع داده می‌شود تا ذبح قربانی را به اسم زائر انجام دهند، تا ظهر تلفنی به زائر اعلام می‌شود که قربانی به اسم او انجام شده، ابتدا قربانی زائران زن و سپس برای زائران مرد انجام می‌شود.
سازمان حج و زیارت ایران طرح قربانی برای زائران ایرانی را با هماهنگی بانک توسعه‌ی اسلامی و عربستان انجام می‌دهد، برای همین هنگام ذبح گوسفندانی که از مزارع تامین دام بانک توسعه اسلامی به مکان کشتارگاه منتقل شده، روحانی‌هایی حضور دارند تا ذبح قربانی برای زائران ایرانی بدون مشکل شرعی انجام شود.
به گفته‌ی ناصر حویزاوی، مسوول طرح قربانی سازمان حج و زیارت عربستان حدود ۶۵۰ دامپزشک را برای نظارت بر دام تامین شده برای قربانی به کشتارگاه‌هایی که در منا مستقر شده، اعزام کرده و ذبح قربانی زائران ایرانی توسط 72 ذابح انجام می‌شود که آن‌ها هم مانند پزشکان، پرستاران، آشپزها و دیگر خادمان حج معمولا فرصت انجام اعمال حج واجب را پیدا نمی‌کنند.
گوشت‌های قربانی‌شده در پایان بسته‌بندی می‌شوند و با تصمیم کشورهای اسلامی به تعدادی از کشورهای محروم ارسال می‌شوند.
تا سال 1360 که قربانی کردن احشام، شامل گوسفند، بز، گاو و شتر با روش‌های کاملا سنتی انجام می‌شد و معمولا صف طولانی از زائران و نمایندگان آن‌ها در منا شکل می‌گرفت تا نوبت‌شان فرا برسد و قربانی را به دست قصاب بسپارند و در پایان منظره‌ای آلوده و خونین شکل می‌گرفت، تنها بخشی از گوشت قربانی‌ها نصیب کشورهایی چون هند، پاکستان و یمن می‌شد که کامیون‌داران‌شان را راهی این سرزمین کرده بودند. معمولا لاشه‌ی گوشت‌ها بدون سرانجام می‌ماند و یا سوزانده می‌شد، همین مساله باعث صدور فتواهایی از سوی برخی مراجع تقیلد برای جلوگیری از اسراف گوشت قربانی شد.
از همان سال احداث کشتارگاه‌های صنعتی در خارج از منا آغاز شد و سال 1377 کشتارگاهی مکانیزه زیر نظر شرکتی وابسته به بانک توسعه اسلامی بهره‌برداری شد که بخشی از فضای آن نیز به زائرانی که می‌خواهند خودشان ذبح را انجام دهند، اختصاص داده شد. کشتارگاه امکان ذبح همزمان 67 هزار قربانی را دارد که برای هر 30 رأس دام یک قصاب در نظر گرفته است.
قربانی‌های زائران ایرانی با هماهنگی بعثه‌ی مقام معظم رهبری در همین کشتارگاه و توسط ذابحان ایرانی انجام می‌شود و در پایان با توزیع این گوشت‌ها سعی می‌شود از اسراف آن جلوگیری شود.
با وجود چنین سیستم مکانیزه‌ای هنوز گروهی از زائران هستند که در خارج از منا به شیوه‌ی سنتی ذبح قربانی را انجام می‌دهند که یکی از دلایل آن‌ها تشکیل بازار سیاه و غیر رسمی دام در هنگام عید قربان و در موسم حج است، قیمت دام وارداتی به عربستان در موسم حج، گاه به چند برابر نرخ اصلی می‌رسد.
براساس اعلام بانک توسعه اسلامی که طرح قربانی حج زیر نظر آن اجرا می‌شود، توزیع گوشت‌ها پس از معاینه، از همان روز عید شروع می‌شود. بخشی از گوشت‌های قربانی‌شده به حاجی‌ها و فقیران حاضر در منا داده می‌شود و باقی گوشت‌ها هم از راه‌های دریایی و زمینی به کشورهایی مثل اردن، سوریه، لبنان و فلسطین در صورت اجازه‌ی رژیم صهیونیستی فرستاده می‌شود.
ارسال این گوشت‌ها به کشورهای دیگری چون افغانستان، پاکستان، مالی، نیجر، سودان، سنگال، جیبوتی، سومالی، کنیا، دارالسلام، تانزانیا، کومور، موزامبیک، بنگلادش، موریتانی، گینه، سیرالئون، آلبانی و بوسنی در روزهای بعدی و از راه دریا انجام می‌شود.
به گفته‌ی رییس بانک توسعه‌ی اسلامی، طبق توافق با کمیته امداد ایران، هر سال بخشی از گوشت قربانی‌ها به کشور ایران فرستاده می‌شود.
ایسنا