کمتر کسی باور میکرد به رغم تمهیدات، گفتهها، مصاحبهها و تعهدات متعددی که مسئولان دولتی اعم از مهندس حجتی، وزیر محترم جهاد کشاورزی و معاونت امور دام آن در مورد حفظ تعادل قیمت فرآوردههای دام و طیور به نفع تولید و مصرف، اینگونه به طرز بسیار نگرانکنندهای قیمت گوشت مرغ سقوط کند و مرغداران مجبور شوند پس از نگهداری بیش از 2 ماهه و بعضاً بیشتر، مرغهای خود در واحدهای پرورشی را حداقل با 500 تومان زیر قیمت تمام شده در مقابل چکهای 2 تا 3 ماهه به ثمن بخش بفروشند ؛ مصرفکنندگان نیز که احتمالاً از کاهش نسبی قیمت گوشت مرغ لبخندی بر لب دارند، با حجم انبوهی از چربی زائد و غیرقابل استفاده مرغهای خریداری شده از واحدهای صنفی مواجه میشوند. ظاهراً همه گفتهها و اقدامات و ادعاها بر این پایه بود که داستان اشکها و لبخندها در فضای کسب و کار و مبادله میان تولیدکنندگان و مصرفکنندگان تکرار نشود، که متأسفانه اینگونه شد.
حسنزاده، رئیس هیاتمدیره اتحادیه مرغداران سراسری کشور که از سوی مرغداران در سراسر کشور به ویژه استانهای شمالی به شدت تحت فشار است، فغانش به آسمان بلند شده و میگوید یک کسی به دادِ ما برسد و ما را از این مخمصهای که گمان میکردیم یک نوسان قیمت زودگذر است نجات دهد. دکتر حسن مهربانی یگانه نیز در یکی از پربینندهترین برنامههای تلویزیونی به نام "پایش" فرصت مییابد تا با ارائه آمار و ارقام و نمودارهای مطالعه شده به ضرر و زیان حلقههای متعدد زنجیره تولید گوشت مرغ، تخممرغ و تولیدکنندگان جوجه یکروزه اشاره کند و اعلام دارد: اگر مرغهای مادر مولد به دلیل زیانهای بازرگانی در انتهای فرآیند تولید، به ناگزیر در چرخه زنجیره حذف شوند، علاوه بر اینکه 7 ماه طول میکشد که تعداد حذف شدهها را جایگزین کنیم، قیمت مرغ به دلیل کمبود در عرضه به زیان بازار مصرف به ده هزار تومان افزایش می یابد.
آمار و ارقام مستند نیز صحت گفتههای مرغداران و مدیران تشکلهای آنان را اثبات میکند. حتی نگرانی آنان در مورد افزایش قیمت در آیندهای نه چندان دور و در ماههای پایانی سال کاملاً منطقی و واقعی و به دور از فضاهای احساسی یا روانی متداول است. مرغداران میگویند با ضریب تبدیل نسبتاً خوب یعنی میان 8/1 تا 1/2، میانگین قیمت تمام شده هر کیلو مرغ به 4 هزار و 200 تا 4 هزار و 300 تومان میرسد، در حالیکه به ناگزیر باید آنرا به طور میانگین با 3 هزار و 700 تومان روانه کشتارگاه کنیم. به عبارتی مرغداران رقمی بین 400 تا 500 تومان از هر کیلو زیان می‌بینند. آمار مأخوذه از منابع موثق در استانهای مختلف کشور نیز صحت این گفتهها را تأیید میکند، زیرا در تاریخ 6/8/1393 قیمت مرغ زنده تحویل به کشتارگاه حداقل 3500 و حداکثر 4250 تومان خریداری و مرغ کشتار شده نیز حداقل 5200 تا 6300 تومان به واحدهای صنفی از طرف کشتارگاهها عرضه شده است. از سوی دیگر آمار مندرج در آی تی پی (موسسه اطلاعات مرغداری) در تاریخ 4/4/1393 یعنی حدود 5 ماه پیش نشان میدهد قیمت هر کیلو گوشت مرغ زنده حداقل 4400 و حداکثر 5050 تومان خریداری و قیمت هر کیلو گوشت مرغ کشتار شده حداقل 6300 و حداکثر 7450 تومان از کشتارگاهها عرضه شده است.
اینکه در تاریخهای ذکر شده واحدهای صنفی مرغ را با چه قیمتی به مصرفکنندگان عرضه کردهاند موضوعی است که کمترین ارتباط با تولیدکنندگان گوشت مرغ دارد، ولی کاملاً آشکار است مرغداری که در 5 ماه پیش (4/4/1393) مرغ خود را حداقل 4400 تومان و یا حدود 5000 تومان به صورت زنده فروخته است، امروز ناگزیر است حداقل 3500 و حداکثر 4200 تومان بفروشد. اگر فرض کنیم تورمی وجود نداشته است، قیمت اقلام مختلف در مسیر تولید به ویژه اقلام سربار و هزینههای مختلف هیچکدام افزایش نداشتهاند، یعنی تورم درصد صفر بوده است، در این قیاس نیز مرغداران کالای خود را حدود 800 تومان پائیینتر از 5 ماه پیش به فروش میرسانند. این نوسان از هر زاویه که دیده شود شکننده، ویران کننده و بیش از آن است که اعلام کنیم قیمت مرغ "سقوط کرده" است.
دولت باید فکری عاجل اقدامی فوری و بدون تعلل انجام دهد. این بحران آشکار میسازد که تصمیمات متخذه، برنامههای اعلام شده، داستانها و هیاهوهایی همچون گسترش، راهاندازی و تقویت زنجیرههای تولید که مصاحبه و سخنان بسیاری درباره آنها با شور و هیجان گفته میشد چندان عمیق و همه جانبه نبودهاند. اینک کارزار واقعی در صحنه نبرد برای بقا و نابودی مرغداران فرا رسیده است. آنانی که فکر و چارهای دارند به میدان آیند! گوشت مرغ و تخممرغ کمتر از شیر که دولت برای کمک به دامداران، برایش یارانه مستقیم و نقدی تعیین میکند، نیستند!
منصور انصاری
مدیر و دبیر تحریریه مجله دامپروران