سهمیه آرد نانوایان متخلف قطع می‌شود

از زمانی که قیمت نان 30 درصد افزایش پیدا کرد مردم در نانوایی‌ها به‌دنبال نان با‌کیفیت بودند اما چنین اتفاقی نیفتاد و نان‌ها با حجم و کیفیت گذشته مجدداً به دست مردم رسید. از طرفی نانوایان هم به گروه معترضان اضافه شدند و افزایش 30درصدی قیمت نان را با توجه به رشد هزینه‌ها‌یشان مناسب ندانستند. اما دولت درصد افزایش قیمت را مطلوب می‌داند و اعتقاد دارد نانوایان ضرر نمی‌کنند. با این تفاسیر نانوایان از افزایش 43 درصدی قیمت آرد هم گلایه کردند و اظهار داشتند قیمت آرد با قیمت نان همخوانی ندارد. اما یک سؤال وجود دارد که هر کیلو آرد چند عدد نان می‌دهد؟ هر یک کیلو آرد به طور متوسط شش عدد نان تافتون و سه عدد نان سنگک می‌شود و نانوایان به ازای فروش یک قرص نان 30 درصد بهای بیشتر دریافت می‌کنند. در این خصوص با مجتبی خسرو تاج قائم مقام وزیر صنعت، ‌معدن و تجارت گفت‌و‌گویی انجام دادیم که در ادامه می‌آید:

  یکی از انتقادها نسبت به قیمت‌گذاری جدید نان این است که نرخ آرد 44 درصد و نان 30درصد افزایش یافته است، از این‌رو قیمت‌های جدید بازهم به زیان نانوایان است، در این خصوص شما چه نظری دارید؟آیا قیمت‌های فعلی به ضرر نانوایان است؟

نانوایان ضرر نمی‌کنند و قیاس قیمت آرد و نان بدین شکل صحیح نیست. قیمت آرد در هر کیلو 43درصد و نرخ هر عدد نان 30 درصد افزایش پیدا کرده است. افزایش 43 درصدی قیمت آرد در مقابل 30 درصد رشد قیمت هر عدد نان مناسب است. متأسفانه این اشتباه رایج شده است که نانوایان می‌گویند آرد 43 درصد گران شد اما قیمت نان تنها 30 درصد افزایش داشته است. این مقایسه درست نیست، چرا که یک کیلو آرد بیشتر از یک عدد نان می‌دهد.

فکر می‌کنم که مسئولان استان‌ها در حد لازم نسبت به اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی اطلاعات اقدام کافی به‌عمل نیاورده‌اند، زیرا رقم اعلام شده درخصوص افزایش قیمت آرد این چنین نیست. با توجه به تفویض اختیار مصوبه هیأت دولت به کارگروه‌های استانی در تعیین قیمت آرد و نان، قیمت آرد در استان‌های مختلف و براساس میزان سبوس‌گیری (به شرح جدول) متفاوت است.

‌ براین اساس میانگین قیمت انواع آرد از 5800 ریال به 8000 ریال افزایش یافته است که این افزایش حدود 38درصد است نه 44 درصد. براساس آنالیز قیمت ارائه شده از سوی دستگاه‌های تخصصی ذی‌ربط میانگین سهم آرد در بهای تمام شده نان حدود 30درصد است. بنابراین تأثیر افزایش قیمت آرد، در بهای نان حدود 10 درصد خواهد بود (حدود یک سوم افزایش) و مابقی افزایش قیمت جهت جبران هزینه‌های مترتب بر نانوایی‌ها بوده است. تأکید بر این نکته ضروری است که افزایش اعمال شده با توجه به استراتژیک بودن نان و اهمیت این کالا در سبد مصرفی خانوار و حساسیت دولت بر لزوم تأمین امنیت غذایی خانوار، ممکن است کل هزینه‌های تحمیل شده در تولید آرد و نان را پوشش ندهد. همچنین افزایش قیمت نان با رویکرد بهبود کیفیت این کالا در شرایط رقابتی بوده است که این مهم باید در کمیته‌های استانی به صورت ویژه مورد راهبری و کنترل قرار گیرد.

مصوبه دولت امکان فعالیت نانوایان به صورت آزاد پز را فراهم کرده است و خبازی‌ها در صورت تمایل می‌توانند پس از ارائه درخواست به کمیته استانی نسبت به تأمین آرد آزاد و تولید نان با قیمت آزاد اقدام کنند.

  گفته شده است کیفیت آردهای یارانه‌ای طی چند وقت اخیر کاهش داشته است. آیا واقعاً چنین امری رخ داده است؟

خیر، به هیچ وجه چنین اتفاقی نیفتاده است. مانند گذشته آرد یارانه‌ای و با همان کیفیت درحال توزیع است. همان کارخانه‌هایی که در گذشته توزیع آرد را برعهده داشته‌اند مانند سابق نسبت به عرضه آرد اقدام کرده و تغییری در نحوه تأمین و توزیع آرد انجام نشده است.

نکته قابل توجه، بهبود کیفیت نان پس از اجرای طرح است. برای افزایش کیفیت انواع نان ضمن برگزاری نشست‌های مشترک و تخصصی با تشکل‌های ذی‌ربط، موضوع مکانیزم‌های تشویقی لازم برای ایجاد انگیزه در قالب چارچوب مشخص با رویکرد حرکت به سمت کیفیت برتر در تولید انواع نان در حال تدوین است. بدیهی است در مورد واحدهای خبازی که آرد یارانه‌ای دریافت می‌کنند لیکن ضوابط کیفی و قیمتی مصوب را رعایت نمی‌نمایند چاره‌ای جز برخورد در قالب قوانین و مقررات و کسر یا قطع سهمیه وجود ندارد.

با توجه به تمهیدات پیش‌بینی شده در مصوبه دولت برای بهبود کیفیت نان از طریق آزادسازی سهمیه برخی از واحدهای خبازی، واحدهای متقاضی پس از ارائه درخواست کمیته استانی و تصویب در کمیته مذکور امکان فعالیت در قالب آزادپز برای واحد مذکور فراهم می‌شود. بدیهی است این واحد آرد موردنیاز را آزاد تأمین کرده و نان تولیدی نیز از شمول قیمت‌گذاری آزاد خواهد بود.

در حال حاضر 67 هزار واحد صنفی نان داریم که هرکدام در صورت تمایل می‌توانند پس از ارائه درخواست به کمیته استانی و پس از تصویب در قالب ضوابط مندرج در مصوبه (در سقف سهمیه تعیین شده) مجوز آزادپز را بگیرند و از شمول قیمت‌گذاری خارج شوند. طبق مصوبه دولت قیمت نان در هر استان با توجه به هزینه‌ها و سرقفلی‌ها متفاوت است. به عنوان مثال در شرایطی که در تهران قیمت هر عدد نان سنگک 800 تومان است در سایر استان‌ها 500 تا 650 تومان است. قیمت بربری در تهران 650 است اما قیمت آن در سایر استان‌ها بین 350 تا 500 تومان است.

  میزان یارانه‌ای که دولت بابت نان می‌دهد چه میزان است؟

میزان یارانه نقدی پرداختی به 76میلیون نفر برای یک‌سال 41 هزار و160 میلیارد ریال است. این عدد در حالی است که جمع کل یارانه نقدی پرداختی بابت گندم، آرد و نان 102هزار و810 میلیارد ریال است. میزان گندم مصرفی سالانه نانوایان 90 میلیون تن است و قیمت تمام شده گندم برای دولت 11500 ریال است، قیمت فروش گندم به کارخانجات توسط دولت نیز 4650 ریال است و میزان بار تحمیل شده به دولت بابت مابه التفاوت قیمت فروش و قیمت تمام شده گندم 61هزارو 650 میلیارد ریال است. حدود یک سوم از افزایش قیمت نان به منظور تأمین بخشی از یارانه لازم برای خرید گندم است -که بر اساس مصوبه هیأت وزیران قیمت خرید تضمینی افزایش یافته است- مورد استفاده قرار می‌گیرد. این امر به دلیل تأکید دولت در اجرای سیاست حمایتی خرید تضمینی گندم علاوه بر تأمین نهاده‌های کشاورزی و ماشین‌آلات مربوطه است.

از مجموع 67080 واحد صنفی خبازی (بدون فانتزی، حجیم، نان صنعتی، محلی) تعداد 56736 واحد دارای پروانه کسب یارانه‌ای معادل 5/84 درصد و تعداد 10344 واحد دارای مجوز آزاد‌ پز (معادل 5/15درصد) هستند که به‌دلیل تثبیتی بودن قیمت نان و عرضه نشدن گندم و آرد به نرخ آزاد امکان فعالیت آزادپز ندارند.

با اجرای طرح آزادپز و با اولویت قراردادن این واحدها امکان فعالیت واحدهای آزادپز فراهم خواهد شد. جدول ارائه شده سهم هر کدام از نان‌ها را در واحدهای صنفی نشان می‌دهد. طبق این جدول نان صنعتی با کمترین سهم 01/0 درصد و لواش با 5/36درصد بیشترین سهم را در بخش نان دارد.