محمدرضا ملا صالحی رئیس مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی سه شنبه شب ضمن افتتاح هشتیمن نمایشگاه نمایشگاه دام، طیور، صنایع و تجهیزات وابسته در قزوین در گفتگو با خبرنگار مهر به سوالات مختلف در خصوص پرداخت یارانه شیر به صورت مستقیم به دامداران، استفاده از نژادهای دو منظوره دام سنگین برای افزایش میزان و کیفیت تولید شیر و گوشت قرمز، حمایت از شرکت های دانش بنیان در کارهای تحقیقاتی اصلاح نژاد پاسخ گفت.
ملا صالحی در خصوص مهمترین کارهای انجام شده در این مرکز اظهارداشت: مرکز اصلاح نژاد یکی از فعالیت هایش انجام کارهای تحقیقاتی در حوزه اصلاح نژادهای دام سبک و سنگین است که در دام اصبل سنگین در حوزه وارداتی بیش از سه دهه تجربه فعالیت دارد.
تبدیل دام بومی به دورگه
وی افزود: بیش از یک میلیون راس جمعیت دامی کشور ناشی از فعالیت های اصلاح نژاد است که توسط مرکز اجرا شده است. طرح گاوهای آمیخته یکی دیگر از برنامه های این مرکز است.
طبق برنامه موظفیم طی ۱۰ سال جمعیتی که متکی به علوفه مرتع هستند را به میزان ۳۰ میلیون راس کاهش دهیم لذا پیش بینی شده تا در سامانه هایی غیر از مرتع واحدهای پرورش گوسفند و بز را طراحی و ایجاد کنیم تا بدون اتکاء به علوفه و مرتع بتوانند گوشت و شیر تولید کنند.در این طرح جمعیت دام بومی را به گاوهای دورگه تبدیل کرده ایم که این کار با هدف اصلی تولید شیر صورت گرفته زیرا بخش عمده ای از تولید شیر را گاوهای آمیخته تامین می کنند.
ملا صالحی بیان کرد: در بخش گاوهای بومی طرح هایی داریم که در جهت حفظ و حراست از منابع ژنتیکی و افزایش ظرفیت تولید و اقتصادی شدن کارها انجام می شود و تلاش می کنیم به ویژه در روستاها نگهداری دام حتی در منازل اقتصادی شود.
رئیس مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی یادآورشد: در حوزه دام سبک در زمینه گوسفند و بز طرحهای ویژه ای داریم و از آنجا که طبق قانون برنامه موظفیم در مدت ۱۰ سال جمعیتی که متکی به علوفه مرتع هستند را به میزان ۳۰ میلیون راس کاهش دهیم لذا پیش بینی شده تا در سامانه هایی غیر از مرتع واحدهای پرورش گوسفند و بز را طراحی و ایجاد کنیم تا بدون اتکاء به علوفه و مرتع بتوانند گوشت و شیر تولید کنند.
این مسئول یادآورشد: در این رابطه گوسفند و سنتز نژادهای خاص برای سیستم های بسته و مزرعه ای داریم که این نژادها باید هم از توان بالایی برخوردار باشد و هم قدرت تولید مثل خارج از فصل را داشته باشند که اگر بتوانند ضریب تبدیل بهاری نسبت به نژادهایی که در مرتع نگهداری می شوند تولید کنند فعالیتها اقتصادی می شود.
یکی از طرح های عمده ما "سنتز نژادی جدید" با استفاده از پایه نژادهای بومی و وارداتی برای سامانه های غیرمرتعی است و توسعه نژادهای بز شیری نیز در دستور کار است. ملاصالحی گفت: وقتی یک دام که در فضای مرتعی چرا کرده وارد سیستم بسته ای می شود راندمان تولید اگر شرایط خاصی نداشته باشد اقتصادی نخواهد بود. یکی از طرح های عمده ما "سنتز نژادی جدید" با استفاده از پایه نژادهای بومی و وارداتی برای سامانه های غیرمرتعی است و توسعه نژادهای بز شیری نیز در دستور کار است تا در سیستم های بسته بتوانیم بخشی از شیر مورد نیاز کشور را برای تولید فرآورده هایی مانند پنیر، پنیر خاص و تولید شیر بز داشته باشیم.
وی اضافه کرد: در این راستا توسعه و پرورش گله های خالص بز پیش بینی شده و در قالب واحدهای بسته صنعتی و هم آمیختگری بخشی از جمعیت بز بومی با نژادهای اصلاح شده در جهت افزایش تولید شیر در زمره طرح های آماده اجراست که به موازات تولید شیر می توانیم به تولید گوشت هم برسیم که بازار خوبی در مناطق جنوبی کشور و حاشیه خلیج فارس برای گوشت بز و گوسفند ایرانی وجود دارد که می تواند منبع درآمد خوبی برای فعالان این بخش تامین کند.
این مسئول یادآورشد: اعطای مجوز و تسهیلات برای کسانی که در این حوزه وارد کار شوند در اولویت برنامه های مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور است که اعتباراتی از محل صندوق توسعه ملی پیش بینی شده و کسانی که وارد این حوزه شوند از درآمد منطقی هم برخوردار خواهند شد.
دام وطیور هورمونی نداریم
ملاصالحی اضافه کرد: در صنعت دامپروری کاربرد هورمون و مواد شیمیایی که باعث افزایش مصنوعی تولید گوشت شود مرسوم نیست و دامپزشکان این موضوع را تائید می کنند زیرا بخش عمده گوشت کشور در سیستم مرتعی تولید می شود که فرهنگ استفاده از این مواد را ندارند و شبکه دامپزشکی با نظارت کامل با این موضوع با جدیت برخورد می کند لذا استفاده هورمون در دام وطیور شایعه است و حقیقت ندارد.
تشکل های کشاورزی استان قزوین بویژه اتحادیه دامداران فعال است
وی بیان کرد: استان قزوین در تولید شیر جایگاه خاصی دارد و در رده های بالاست و استقرار تعداد قابل توجهی از واحدهای دامداری گاو شیری در این استان به دلیل منابع خوب علوفه و نزدیکی به مراکز مصرف تهران و البرز جایگاه خاصی به این منطقه داده که در تامین نیاز کشور هم نقش آفرین است.
ملا صالحی گفت: قزوین و تاکستان در پرورش دام سبک نژاد شال که از نژادهای اصیل و شاخص کشور است جایگاه ویژه ای دارد و این نژاد از معدود نژادهای مزرعه ای است و عمدتا نژادهای گوسفند کوچ رو و مرتعی است و نژاد شال در سیستم مزرعه ای نگهداری می شود و در بسیاری از طرحهای خود برای تولید گوشت به عنوان پایه پدری از نژاد شال استفاده می کنیم و برای اصلاح آن هم برنامه داریم.
وی اظهارداشت: در بخش گاو اصیل بیش از ۵۰ درصد جمعیت مولد را تحت پوشش داریم و در قزوین شاخص استان بیش از ۸۰ درصد است که این موفقیت به دلیل تعامل و همکاری بخش دولتی و تشکل هاست که اتحادیه های قزوین بویژه اتحادیه دامداران بسیار فعال و موفق عمل کرده و در برنامه های اصلاح نژادی بسیار قوی وارد کار شده و بازوی عملیاتی بسیار خوبی هست و در بخشهای پشتیبانی و اصلاح نژاد دام سبک و سنگین هم از استانهای شاخص محسوب می شود.
پرداخت یارانه شیر به دامداران
دولت برای جبران و کاهش زیان دامداران تمهیداتی پیش بینی کرده به طوری که در چهار ماهه آخر سال گذشته ۳۰۰ میلیارد تومان اختصاص داد و برای امسال هم ۲۲۵ میلیارد تومان اختصاص داده شد. رئیس مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی در ادامه در خصوص پرداخت یارانه شیر به دامداران گفت: از آنجا که تفاوت قیمت شیر با آنچه از دامدار خریداری می شود زیاد است دولت برای جبران آن و کاهش زیان دامداران تمهیداتی پیش بینی کرده به طوری که در چهار ماهه آخر سال گذشته ۳۰۰ میلیارد تومان اختصاص داد.
وی افزود: برای امسال هم ۲۲۵ میلیارد تومان اختصاص داده شده که وزارت جهاد کشاورزی مسئولیت پرداخت آن را با حمایت سازمان مدیریت برعهده گرفته که عملیات پرداخت یارانه شروع شده و برای اولین بار یارانه به حساب دامداران واریز می شود.
ملاصالحی تصریح کرد: در دوره های گذشته یارانه های شیر به کارخانه ها و مراکز تولید شیر داده می شد که هزینه با واسطه و شاید کمی دیر بدست دامدار می رسید اما این دوره مستقیما پول به حساب دامدار واریز می شود و در استانهای تهران، البرز، قزوین، همدان و چند استان دیگر اولین پرداختی ها صورت گرفته است و در یک ماه اینده همه تعهدات انجام می شود تا حمایت مالی لازم از دامداران صورت گیرد.
بهبود صفات تولیدی در اولویت قرار گرفت
وی اضافه کرد: در سال آینده که یکی از مشکلات ما در زمینه اصلاح نژاد دام سنگین است مهمترین اولویت ما بهبود صفات تولیدی شیر و گوشت و دیگری ماندگاری دامهاست که در این سالها در افزایش سقف تولید و میانگین دامها خصوصا تولید شیر موفق بودیم به طوری که حدود ۲۰ سال قبل میانگین تولید کمتر از ۲۰ کیلوگرم بود که پنج تن در یک دوره بود که که امروز میانگین تولید شیر ۳۵ تا ۴۰ کیلو عادی است اما روی کیفیت شیر و ماندگاری جمعیت دامی کار می کنیم تا هزینه تولید کاهش یابد.
طرح هایی برای توسعه نژادهای دو منظوره داریم زیرا نژادهای دو منظوره هم در تولید شیر و گوشت قرمز بهتر عمل می کنند و هم ماندگاری بهتری دارند. این مسئول بیان کرد: طرح هایی هم برای توسعه نژادهای دو منظوره داریم زیرا نژادهای دو منظوره هم در تولید شیر و گوشت قرمز بهتر عمل می کنند و هم ماندگاری بهتری دارند و ترکیبات شیر آنها از نظر چربی و پروتئین بالاست و نسبت به نژاد هولشتاین بهتر است.
وی اضافه کرد: طرح آمیخته گری نیز توسعه بیشتر خواهد یافت و برای واحدهای روستایی و نیمه صنعتی ازنژادهای دو منظوره استفاده خواهد شد و یک طرح هم داریم تا کمک ویژه شود تا این نژادها توسعه یافته و تولید گوشت و شیر و ترکیبات آن از نظر مقدار و کیفیت نیز افزایش یابد.
مهر