دولت اعلام کرده بود که با اجرای فاز جدید قانون هدفمندی یارانه گندم، آرد و نان به منظور افزایش رقابت و بالا بردن کیفیت نان، آن دسته از نانوایی‌هایی که متقاضی تامین آرد به صورت آزاد هستند و از دولت، آرد دولتی نمی‌خواهند، می‌توانند از کارخانجاتی که خود مدنظر دارند، آرد را تهیه کرده و نان تولیدی از آن آرد را نیز به قیمت آزاد بفروشند.
در این میان، البته مقامات دولتی عنوان می‌کنند که تنها 30 درصد از نانوایی‌های هر شهر، پخت آزاد دارند و آرد آزاد هم دریافت می‌کنند، اما مابقی آرد یارانه ای دریافت کرده و نان یارانه‌ای یا دولتی هم با نرخ مصوب، تحویل مردم می‌دهند، این در حالی است که اگرچه دولت اعلام کرده بود که نانوایی های آزادپز حتما به نحوی مشخص خواهند شد که مردم بدانند این نانوایی‌ها، نان آزادپز تولید می‌کنند، اما در این میان، هستند نانوایی‌هایی هم که در واقع، آزادپز نیستند و آرد را یارانه ای دریافت می‌کنند، اما در این میان نان را به نرخ مصوب به دست مردم نمی‌دهند.
خبرهای رسیده حکایت از آن دارد که آرد یارانه‌ای هم اکنون میان برخی نانوایان دولتی و غیردولتی رد و بدل می‌شود و هستند نانوایی‌هایی که آرد را به قیمت دولتی از مراجع ذیربط دریافت کرده و در مقابل، نان را به نرخ آزاد می‌پزند. از سویی هم برخی نانوایی‌های به اصطلاح دولتی هستند که بخشی از سهمیه آرد خود را تحویل نانوایی های آزادپز می‌دهند تا آنها با اختلاط آردشان با آرد مرغوب و به اصطلاح با نرخ آزاد، نان پخته و دست مردم دهند، اما نه نانی با نرخ نیمه دولتی، بلکه با نرخ آزاد که برخی فعالان بازار از آن به نان شبه‌دولتی تعبیر می‌کنند؛ نانی که تنها بخشی از آردش دولتی است، اما قیمتش آزاد است.
این تخلف برخی نانوایان در حالی صورت می‌گیرد که به نظر می‌رسد نظارت‌های دقیقی بر نانوایی‌ها نیست و مسئولان سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان هم که باید در این نوع موارد، در صحنه بوده و تخلفات را شناسایی کنند، چندان عکس‌العملی به این ماجراها از خود نشان نمی‌دهند، بنابراین این مردم هستند که نان را که قوت غالب اکثرشان هم هست، با قیمتی ناعادلانه دریافت می‌کنند.
البته پخت نان به صورت آزادپز و غیردولتی، بیشتر در نانوایی‌های شمال شهر تهران صورت می‌گیرد که شاید دولتمردان تصورشان بر این است که مردم این منطقه، چندان واکنشی به تغییرات قیمتی عموما احساس نمی‌کنند و از اوضاع مالی مناسبی برخوردار هستند که افزایش 500 تا 1500 تومانی نان، ممکن است برای آنها چندان قابل توجه نباشد اما در همین مناطق، هستند افرادی هم که خدمات رسان به این مردم هستند یا بر سر پروژه های ساختمانی این مناطق، کار می‌کنند، اما آنها هم مجبورند به خاطر همین تخلفات، نان را گرانتر بخرند.
در این میان، البته نانوایان حاضر نیستند به صورت شفاف در مورد تبادل آرد میان نانوایان دولتی و آزادپز حرف بزنند، اما آنگونه که لابلای حرفهایشان می‌گویند، تامین آرد دولتی از نانوایی‌هایی که سهمیه دریافت می‌کنند، چندان کار مشکلی نیست و یک نانوایی آزادپز به راحتی می‌توان با پرداخت اندکی پول به نانوایانی که آرد یارانه ای دریافت می‌کنند، بخشی از آردشان را صاحب شوند اما این تبادل آرد، به اصطلاح زیرمیزی صورت می‌گیرد و شاید مشهود نباشد.
در عین حال، هستند نانوایی‌هایی هم که در کنار دریافت آرد یارانه ای، اما نان را به قیمت آزاد به دست مردم می دهند و مردم هم که به طور مشخص، شاخصه‌های یک نانوایی آزادپز را به لحاظ پخت نان، آرد استفاده شده و یا کیفیت به خوبی نمی‌دانند، به هر قیمتی که نانوایان عنوان می‌کنند، گردن می نهند و نان را خریداری می‌کنند، بنابراین به نظر می رسد که باید نظارت بیشتری بر روی نانوایی ها صورت گیرد؛ اگرچه نمی توان این موضوع را به همه آنها تعمیم داد.
البته هستند نانوایی های دولتی که بخشی از آرد خود را به پخت کیک و کلوچه های محلی اختصاص داده‌اند تا شاید بتوان از این منظر، بخشی از هزینه های خود را جبران کنند، در حالی که دود این رفتار به چشم مصرف‌کننده می رود و به نظر می‌رسد که دولت باید نظارت خود را در این رابطه بیشتر کند، چراکه آنگونه که مسئولان می‌گویند، یک واحد پخت نان سنتی، اجازه پخت کیک و کلوچه را ندارد.
به هرحال، اگرچه حرکت به سمت بهبود کیفیت نان یکی از خواسته های مردم است، اما به هرحال در این شرایط معیشتی مردم، به نظر می رسد که باید توجه بیشتری به پارامترهای قیمتی نان هم کرد و اجازه نداد تا از بازار آزادپزی، عده ای سوءاستفاده کرده و نان را گران به دست مردم بدهند.
مهر