موضوع آبلیموهای دست ساز، هر از گاهی رسانه ای می شود و دوباره از یادها می رود. در حالی که یکی از محصولات غذایی پر مصرف ایرانی ها، آبلیمو است و همین مسئله سبب شده به دلیل گران بودن قیمت آبلیموهای استاندارد، بعضا مردم به سمت خرید این نوع از آبلیموهای دست ساز گرایش پیدا کنند.
متاسفانه محتویات مورد استفاده در تولید آبلیموهای دست ساز، به هیچ عنوان سالم و بهداشتی نیستند و اغلب از مواد صنعتی نیز در تهیه این نوع آبلیموها استفاده می شود که مصرف این نوع محصولات غیر بهداشتی و ناسالم، می تواند باعث بروز انواع بیماری های گوارشی و تهدید سلامت مصرف کنندگان آن شود. این در حالی است که سازمان غذا و دارو، به عنوان یک نهاد نظارتی در حوزه غذا، بارها و به دفعات، ضوابط تولید آبلیمو را اعلام کرده و شرکت های غذایی نیز ملزم به رعایت این ضوابط هستند. اما، نکته ای که نمی بایست فراموش کرد، ضعف نظارتی در مکان های عرضه این نوع محصولات تقلبی است.
سازمان غذا و دارو اعلام کرده که برای اطمینان از رسیدن محصول سالم به دست مصرف کننده، همه واحدهای تولید کننده آبلیمو نیز همانند سایر فرآورده ها موظف هستند بر اساس ضوابط سازمان غذا و دارو و تحت نظارت مسئول فنی و واحدهای تابعه معاونت های غذا و دارو اقدام نمایند. یعنی، پس از کسب پروانه ساخت توسط تولیدکنندگان از سازمان غذا و دارو و اعلام تمام فرمولاسیون مواد، کارشناسان فنی سازمان و معاونت های غذا و دارو رصد می کنند که نام دقیق تمام مواد افزودنی و به کار رفته در فرآورده نهایی، روی برچسب محصولات، به طور دقیق درج شود.
البته وظیفه نظارت بر محصولات غذایی قبل از عرضه به بازار، بر عهده مسئول فنی است که به عنوان نماینده سازمان غذا و دارو در کارخانجات غذایی شناخته می شود و اوست که مشخص کند در خط تولید دقیقا چه مواد افزودنی و در چه حدی استفاده شود.
در همین حال، سازمان غذا و دارو اعلام کرده که برای واحدهایی از تولید کنندگان آبلیمو پروانه ساخت تحت عنوان «آبلیموی طبیعی» صادر می شود که از ویژگی های آن برخوردار باشند در غیر این صورت با آنهایی که تخلف کرده باشند، برخورد قانونی به عمل می آید.
عبارت صد در صد طبیعی برای آبلیموی خالص و غیر بازسازی شده بکار می رود و عنوان طبیعی برای محصولاتی که مواد افزودنی سنتتیک به آنها اضافه نشده باشد کاربرد دارد و معمولا قیمت محصولات صد در صد طبیعی گران تر است. اما، یکی از معضلات امروز ارگان های نظارتی، تقلب در فرآورده‌های غذایی است که با پیشرفت علم و بهره مندی در تولید، چالشی نیز از سوی متقلبان برای این حوزه بوجود می آید که شناسایی این تقلب‌ها خیلی آسان نیست.
از جمله وظایف سازمان غذا و دارو اتخاذ تدابیری است که به واسطه آن مردم از صحت و سلامت فرآورده‌های غذایی اطمینان حاصل نمایند به همین دلیل توصیه اساسی به مردم این است که حتما به نشان سازمان غذا و دارو و پروانه بهداشتی در بسته بندی فرآورده های غذایی توجه کنند.
وحید مفید مدیرکل نظارت بر فرآورده های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو، درباره آبلیموهای تقلبی، گفت: ما به هیچ وجه نمی توانیم آبلیموهای دست ساز را تایید کنیم، این آبلیموها در شرایط غیربهداشتی تهیه می شوند و در بسیاری از موارد پس از آبگیری، پاستوریزه نمی شوند.
وی افزود: بررسی ها نشان داده است که این آبلیموها مملو از کپک و قارچ هستند و بسیاری از آبلیموهای سنتی موجود در بازار، تقلبی است به طوری که درصدی از ترکیب آنها فرآورده های «سنتتیک» است.
با تمام این تفاسیر، مشکل اصلی در بازار آبلیموهای دست ساز و تقلبی، ضعف نظارت است که می بایست دستگاه های مربوطه پاسخگو باشند. در این بین، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان حمایت از مصرف کنندگان، سازمان تعزیرات حکومتی و سازمان غذا و دارو، از جمله دستگاه هایی هستند که وظیفه نظارت بر تولید محصولات غذایی را دارند.
مجید حجتی رئیس انجمن صنعت آبلیمو ایران، با عنوان این مطلب که بازرسی های انجمن به صورت مستمر از مکان های فروش و عرضه محصولات غیرمجاز صورت گرفته و نمونه برداری نیز شده است، گفت: گزارش بازرسی ها را به سازمان های نظارتی ارسال کرده ایم و امیدواریم با توجه به همکاری بسیار خوبی که با انجمن دارند، نظارت های خود را تشدید کنند.