بورس ایران به مرجع بین المللی تعیین قیمت زعفران تبدیل می شود

با هدف شفاف کردن معاملات مواد و کالاهای پایه از جمله محصولات کشاورزی و همچنین بسترسازی برای صادرات منسجم آنها، روند ورود این محصولات به بورس و راه اندازی ابزارهای جدید مالی رو به افزایش است.
از مزایای عرضه محصولات در بورس، کنار گذاشتن دلالان و واسطه هاست که باعث می شود سود اصلی عاید کشاورزان و تولیدکنندگان شود.
در سال های گذشته شاهد آن بودیم که عمده سود حاصل از تولید زعفران به واسطه ها می رسد اما از سال جاری با رونق معاملات زعفران در بورس کالا به شیوه نقدی، گواهی سپرده کالایی و قراردادهای آتی شاهد بهبود شرایط کشاورزان و بازار زعفران کشور هستیم.
به گفته فعالان بازار زعفران، با وجود اینکه زمان زیادی از عرضه های فیزیکی، معاملات گواهی سپرده کالایی و قراردادهای آتی زعفران در بورس کالا نمی گذرد، اما میزان سودآوری زعفران کاران به مراتب بالاتر از سال های گذشته است.
از آغاز عرضه زعفران در بورس کالا تاکنون 66 تن از این محصول به شکل فیزیکی و 27 تن در بازار گواهی سپرده خرید و فروش شده است.
قراردادهای آتی زعفران برای نخستین بار در خرداد سال 97 در بورس کالای ایران راه‌اندازی و قراردادهای آپشن زعفران (اختیار معامله) نیز از 12 اسفند امسال آغاز شد.
راه اندازی قراردادهای آپشن (اختیار معامله)، از یکسو ریسک معاملات را برای خریداران و فروشندگان داخلی کاهش می دهد و از سوی دیگر به عنوان مرجعی برای قیمت گذاری محصولات صادراتی به شمار می رود؛ بطوری که بازارهای جهانی از قیمت اعلام شده در بورس ایران به عنوان مبنای قیمت گذاری استفاده خواهند کرد.
آپشن به نسبت قراردادهای آتی، ریسک کمتر و نیاز به سرمایه در گردش پایین تری دارد و از همه مهم تر، این قرارداد مبنایی برای بیمه قیمت زعفران در آینده است.
** کاهش ریسک و ایجاد تعادل در بازار
«محمدرضا پورابراهیمی» درباره راه اندازی معاملات آپشن (اختیار معامله) زعفران در بورس کالای ایران گفت: به کارگیری ابزارهای مشتقه از جمله قراردادهای آتی و آپشن زعفران در بورس کالا، هم به افزایش قدرت تولیدکنندگان کمک می کند و هم در بخش تجاری، شرایطی را فراهم می سازد که تعهدات خارج از کشور در حوزه صادرات به نحو مطلوب پاسخ داده شود.
وی با بیان اینکه بورس کالا به عنوان یک بستر معاملاتی شفاف و قانونمند که به منظور ایجاد عدالت و شفافیت به وجود آمده و منعکس کننده بخش واقعی اقتصاد است، گفت: بحث پوشش ریسک از مزیت هایی است که همیشه در حوزه استفاده از ابزارهای مشتقه (آتی) مطرح بوده که در این رابطه ابزار معاملاتی قراردادهای آپشن یکی از ظرفیت های مهم در این بخش است.
پورابراهیمی تاکید کرد: توسعه ابزارهای مشتقه روی زعفران باعث پوشش ریسک های موجود در معاملات سنتی خواهد شد و نیز ظرفیت های سرمایه گذاری در کشور را افزایش می دهد.
وی اضافه کرد: در کنار حفظ منافع تولیدکنندگان، به کمک این ابزار، تعهدات صادرکنندگان در حوزه بازارهای خارجی نیز به موقع ایفا می شود.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه ابزار معاملاتی آپشن یک ابزار چند وجهی است، اظهار کرد: راه اندازی این معاملات در بورس کالا روی محصول انحصاری و صادراتی زعفران یک اتفاق حائز اهمیت و مثبت است که به ایجاد تعادل قیمت ها در بازار این محصول کمک می کند.
وی افزود: راه اندازی این ابزار در بازار مشتقه بورس کالا بخشی از نوسان ها را پوشش داده و کاهش نوسانات قیمتی را به همراه دارد تا قیمت محصول بیمه شود.
به گفته پورابراهیمی قراردادهای آپشن، معاملات زعفران را از ریسک نوسان قیمت ها به خصوص در فصل برداشت خارج می کند و با پوشش ریسک در بخش های مختلف بازار، این محصول را به تعادل خواهد رساند.
وی در خصوص تکمیل زنجیره ابزارهای مالی زعفران در بورس کالا اظهار کرد: گستره ابزارهای مالی بورس کالا هر چه افزایش پیدا می کند به تعادل بخشی منطقی تر بازار کمک کرده و می تواند بخشی از ریسک هایی را که پیش از این به واسطه عدم وجود ابزارهای مالی بوده، به طور کامل پوشش دهد.
این نماینده مجلس شورای اسلامی درباره بین المللی شدن معاملات زعفران در بورس کالای ایران گفت: هر زمان که زنجیره ابزارهای معاملاتی محصولات تکمیل شود، به دلیل آنکه کارآمدی، پوشش ریسک و تعادل بخشی منطقی را برای آن بازار به ارمغان می آورد، می تواند آن بازار را به عنوان مرجع قیمتی بین المللی آن محصول تبدیل کند.
پورابراهیمی افزود: بورس کالا با تکمیل ابزارهای مالی روی محصول زعفران می تواند به مرجع قیمتی بین المللی طلای سرخ تبدیل شده و به عنوان محور اصلی معاملات خارج از کشور نیز معرفی شود.
وی با بیان اینکه در این شرایط دیگر کشورها از چنین بازاری، ثبات بیشتر قیمت ها را استنباط خواهند کرد، گفت: بنابراین تکمیل زنجیره ابزارهای مالی در بورس کالا می تواند به جایگاه و نقش این بورس در تعیین قیمت های جهانی محصولات انحصاری مثل زعفران کمک بزرگی ارایه کند.
مدیرعامل بورس کالا پیش از این از احتمال آغاز معاملات بین‌المللی زعفران خبرداده و گفته بود: در سال آینده معاملات بین‌المللی زعفران بر مبنای دلار یا دیگر ارزهای بین‌المللی در یکی از مناطق آزاد راه ‌اندازی می‌شود.
در سال زراعی 97 حدود 400 تن زعفران در کشور تولید شده و در 10 ماهه امسال 227 تن به ارزش 295 میلیون دلار به بازارهای هدف صادر شده است.
شاپور محمدی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره راه اندازی ابزارهای مالی جدید در بورس گفت: برای هر کالایی که بازار پایه آن کالا، از نقد شوندگی مناسب برخوردار باشد می‌توان قرار داد آتی و اختیار خرید و فروش معامله را تعریف کرد که از این رو امکان تعریف قرارداد آپشن علاوه بر زعفران برای سایر محصولات کشاورزی نیز وجود دارد.
بازار آپشن شامل معاملاتی دو طرفه است و سرمایه گذاران در هر دو حالت خرید و فروش می توانند موقعیت خرید و یا فروش اتخاذ کنند؛ در این میان اتخاذ موقعیت خرید در بازار معاملات آپشن ریسک پایین تری را برای سرمایه گذار به همراه دارد بطوری که سرمایه گذاران می توانند با قبول یک ریسک مشخص و حداقلی وارد این بازار شوند و در مقابل سود بالایی به دست آورند.
در قرارداد آپشن هم مصرف کنندگان و صادرکنندگان زعفران و هم کشاورزان به عنوان تولیدکنندگان زعفران می توانند ریسک های خودشان را پوشش دهند و به عبارتی این قرارداد یک بازی دو سر برد برای فعالان بازار زعفران است.