افزایش قیمت ارز باعث شده تا صادرات کالا از جمله کالا و محصولات کشاورزی، ارزآوری بسیار خوبی داشته باشد و سود خوبی را نصیب تولیدکنندگان کند. به همین دلیل کشاورزان تمایل شدیدی پیدا کرده اند که محصولات خود را به جای عرضه در بازار داخل، صادر کنند.
از سال گذشته این اتفاق درباره بسیاری از محصولات کشاورزی از جمله گوشت قرمز، گوجه فرنگی، خرما، پیاز، سیب زمینی و … رخ داده و هر جا که دولت برای کنترل نوسانات بازار داخل، صادرات را محدود کرده، با گسترش قاچاق این محصولات مواجه شده ایم.
گندم یکی از مهم‌ترین کالاهای اساسی و استراتژیک کشور است که طی سالهای اخیر در تولید آن به خودکفایی رسیده ایم.
یکی از چالش‌های مهم در زمینه تولید گندم، نرخ خرید تضمینی این کالاست که هر سال باید قبل از آغاز سال زراعی از سوی دولت اعلام شود اما طی سالیان اخیر نه تنها این نرخ به موقع اعلام نشده بلکه رقم آن نیز مورد تأیید کشاورزان و حتی کارشناسان حوزه نیز نبوده است.
با توجه به شرایط فعلی بازار ارز و نرخ گندم در کشورهای همسایه برخی کارشناسان از مدتها قبل درباره قاچاق این محصول از کشور هشدار داده بودند.
در واقع کارشناسان معتقدند دولت باید مسیر صادرات این کالا را هموار کند تا کشاورزان بتوانند محصول خود را صادر کنند. این اتفاق نه تنها درباره گندم بلکه درباره سایر محصولات کشاورزی نیز باید رخ دهد چراکه وقتی صادرات باعث افزایش درآمد کشاورزان شود آنان رغبت بیشتری می‌یابند و طی سالیان آینده تولید بیشتری می‌کنند و ضمن ارز آوری برای کشور، اشتغال در این بخش نیز افزایش می‌یابد.
در عین حال دولت برای تأمین مصارف داخلی، می‌تواند از واردات کمک بگیرد و به این ترتیب با پدیده شوم قاچاق کالاهای استراتژیک از کشور نیز کمتر مواجه خواهیم بود.
هشدار درباره حضور دلالان در بازار گندم
در پی سیلاب‌های ابتدای سالجاری، عده‌ای بحث کاهش تولید گندم را در کشور مطرح کردند، در حالی که با آغاز برداشت و ارائه آمار تولید، مشخص شده وضعیت تولید به دلیل بارندگی‌هایی که اتفاق افتاد، بسیار مطلوب است و امسال حدود ١٣ میلیون تن گندم در کشور تولید می‌شود.
نکته نگران کننده و مهم در این زمینه، قیمت این محصول است که گویا مورد تمایل کشاورزان نیست و دلالان با حضور در مزارع با قیمت‌های بسیار بالاتر گندم کشاورزان را خریداری می‌کنند، در همین زمینه علی خان محمدی، دبیر اجرایی بنیاد توانمندسازی گندمکاران کشور اظهارداشت: اکثریت کشاورزان، در حال حاضر گندم خود را به دولت نمی‌فروشند.
این فعال بخش خصوصی ادامه داد: قرار بود دولت قیمت خرید تضمینی گندم را حداقل ٢٠٠٠ تومان اعلام کند که این اتفاق رخ نداد و نرخ این کالا ١٧٠٠ تومان در هرکیلوگرم اعلام شد.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر دولت گندم را از کشاورزان به نرخ کیلویی ١٧٠٠ تومان خریداری می‌کند، افزود: این شرایط نگران کننده است و اگر دولت طی چند روز آینده در این زمینه تعیین تکلیف نکند و تدبیری اتخاذ ننماید، احتمال گسترش حضور دلالان و واسطه‌ها در این حوزه وجود دارد.
خان محمدی ادامه داد: دلالان در برخی استان‌ها گندم را از کشاورزان با قیمت کیلویی ٢٢٠٠ تا ٢٥٠٠ تومان پیش خرید می‌کنند. به عنوان مثال در کردستان هنوز زمان برداشت فرا نرسیده اما براساس شنیده‌ها دلالان در این استان برای گندم، تا کیلویی ٣٠٠٠ تومان هم پیشنهاد پیش‌خرید می‌دهند.
وی اضافه کرد: چند روز قبل نیز تولیدکنندگان خوزستانی عنوان می‌کردند که افرادی از عراق آمده اند و گندم را با قیمت کیلویی ٢٠٠٠ تومان می خرند ضمن اینکه هزینه حمل و نقل را هم خودشان می‌پردازند. کیفیت محصول نیز برایشان اهمیت چندانی ندارد.
بارندگی‌های اخیر، میزان تولید را افزایش داد
خان محمدی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه برداشت گندم در استان‌های جنوبی مانند سیستان و بلوچستان، فارس، بوشهر، خوزستان و هرمزگان آغاز شده است، گفت: برداشت این محصول در کشور به تدریج در حال گسترش است و از ١٥ خردادماه به بعد در تمام کشور آغاز می‌شود.
وی اضافه کرد: تولید نسبت به سال گذشته، شرایط بسیار خوبی دارد که دلیل آن نیز بارندگی‌های مناسبی بود که به موقع نازل شد و می‌توان گفت تقریباً در اکثر مزارع با افزایش تولید مواجه هستیم.
این فعال بخش خصوصی با بیان اینکه سیلاب‌های اخیر به تولید گندم در استان‌های خوزستان، لرستان، نقاطی از فارس و کرمانشاه خسارت‌هایی وارد کرده است، افزود: میزان این خسارت‌ها در حدی نیست که بتواند بر مجموع تولید تأثیرگذار باشد و احتمال اینکه افزایش تولید خسارت‌های سیل را جبران کند، وجود دارد.
افزایش ٢٥ درصدی تولید گندم در برخی مناطق
خان محمدی با بیان اینکه بارندگی‌ها باعث افزایش عملکرد در مناطق دیم و مزارع گندم شده است، افزود: در مناطقی مانند همدان، مرکزی، سیستان و بلوچستان و کردستان تولید گندم حدود ٢٥ درصد افزایش یافته ضمن اینکه این رقم در برخی نقاط فارس حدود ٢٧ درصد بوده است.
پیش بینی تولید ١٣ میلیون تن گندم در سالجاری
وی تاکید کرد: شرایط تولید بسیار مطلوب است و اگر اتفاق دیگری رخ ندهد که باعث کاهش تولید شود حاصل کار مساعد خواهد بود و نسبت به سال قبل حدود ٢ تا ٣ میلیون تن افزایش تولید خواهیم داشت.
خان محمدی ادامه داد: پیش بینی تولید گندم برای سالجاری حدود ١٤ میلیون تن بود که اگر سیل نمی‌آمد محقق می‌شد اما در شرایط کنونی برآورد ما تولید ١٢.٥تا ١٣ میلیون تن گندم در سالجاری است.