طبق بررسی‌های میدانی از بنادر جنوبی کشور، کنجاله سویا به قیمت ۲ هزار و ۴۵۰ تومان در هر کیلوگرم وارد می‌شود که با احتساب هزینه حمل تا مازندران نهایتاً بین ۲ هزار و ۷۰۰ تا ۲ هزار و ۸۰۰ تومان قیمت گذاری می‌شود اما قیمت این محصول که یکی از نیازهای اصلی دامداری‌ها، مرغداری‌ها و کارخانه‌های خوراک دام و طیور بوده در بازار بیش از ۴,۵۰۰ تومان در هر کیلوگرم است.
بررسی‌ها از سرنخ‌های موجود قیمت این محصول نشان داد افزایش قیمت بیش از حد در پی یک تصمیم اشتباه و غیر کارشناسی مسئولان بوده است. اسفندماه سال ۹۷ مسئولان امر در ستاد تنظیم بازار برای ارائه مرغ با قیمت دستوری و به اصلاح مصوب، تصمیمی را اتخاذ کردند که ضررهای هنگفتی در هزینه تمام شده تولید و نهایتاً قیمت مرغ وارد کرد که آثار آن یقیناً در آینده نمود بیشتری خواهد داشت.
ستاد تنظیم بازار تصمیم می‌گیرد به ازای هر کیلو مرغی که کشتارگاه‌ها به قیمت مصوب دولتی به بازار عرضه می‌کنند کنجاله سویا در اختیار آنان قرار دهد و کشتارگاه‌ها نیز مجاز هستند کنجاله یارانه‌ای خود را به قیمت آزاد در بازار به فروش برسانند تا بخشی از ضرری که متحمل شده اند جبران شود.
هر چند تشکل‌های تولیدی واقف به این موضوع بوده و اعضای خود را از خرید کنجاله سویا در بازار آزاد منع کرده‌اند.
* مرغداران کنجاله سویا را از بازار آزاد خریداری نمی‌کنند
عطاالله حسن زاده مدیرعامل اتحادیه مرغداران مازندران با بیان اینکه به مرغداران اعلام شده که به هیچ وجه کنجاله سویا از بازار آزاد خریداری نکنند، اظهار کرد: با کمک مسئولان، مرغداران می‌توانند با ارائه تعهد سهم کنجاله خود را دریافت کنند و بر اساس شاخص تولید هر قطعه مرغ تقریباً ۱ کیلو و ۳۰۰ گرم به آنها تعلق می‌گیرد.
وی به این پرسش که چرا کشتارگاه‌ها، کنجاله سویا را به قیمت آزاد در بازار می‌فروشند پاسخی نداد و بیان کرد: اتحادیه‌های تعاونی‌های تولیدی مرغداران در سراسر استان به هیچ وجه نمی‌توانند و حق ندارند کنجاله سویا را در بازار آزاد بفروشند چون به آن نیاز دارند و عرضه این محصول در بازار آزاد متوجه مرغداری‌ها نیست.
*فروش کنجاله در بازار آزاد بخشی از ضرر کشتارگاه‌ها را جبران می‌کرد
محمد کاوه، مدیرعامل انجمن همیاری کشتارگاه‌های صنعتی طیور استان مازندران نیز اظهار کرد: بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار، کشتارگاه‌ها پیش از عید مرغ را کیلویی ۱۱ هزار تومان از درب مرغداری خریداری و به همان قیمت به بازار عرضه می‌کردند.
وی در ادامه افزود: یقیناً مسئولان باید راهکاری برای جبران این ضرر در نظر می‌گرفتند، اجازه فروش کنجاله سویا در بازار آزاد به کشتارگاه‌ها این امکان را داد تا بخشی از هزینه‌های تحمیل شده را جبران کنند.
* خریداران کنجاله سویا در بازار آزاد چه کسانی هستند؟
اما نکته قابل تأمل اینجاست وقتی مرغداران کنجاله سویا به نرخ یارانه‌ای دریافت می‌کنند پس خریداران این محصول در بازار آزاد چه کسانی هستند؟
با بررسی‌های صورت گرفته از بازار این محصول در استان متوجه شدیم بسته به عدم تخصیص کنجاله سویا به کارخانجات خوراک دام و طیور، خریدار این محصول در بازار آزاد، تولیدکنندگان صنعتی خوراک دام هستند که مجبورند برای تهیه ماده اولیه محصولی به نام "پلت" کنجاله را به قیمت گزاف تهیه کنند.
خوراک صنعتی دام و طیور مصرف بالایی در مرغداری‌ها دارد و هرگونه افزایش قیمت این محصول منجر به افزایش هزینه تولید می‌شود و از این رو بازار را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
بررسی ما حکایت از این دارد که کارخانه‌های خوراک دام و طیور چند ماهی در چاله‌ای افتادند که راه پس و پیش ندارد، چرا که مرغداران با دریافت کنجاله یارانه‌ای دیگر این محصول را با قیمت بالاتر از این کارخانه‌ها نخواهند خرید از این رو واحدهای تولیدی خوراک دام مجبور به ارائه محصولات با نرخ ارزان هستند و با وجود بالا رفتن مواد اولیه و هزینه تولید هیچ گونه تغییری در قیمت خروجی آنها به وجود نیامده است.
تصمیم ستاد تنظیم بازار دست اندازی به چرخه تولید مرغ بود به گونه‌ای که با تضعیف یک صنعت یا به اصطلاح به کنار رینگ بردن آن توانست نبض بازار و قیمت را از دست مرغداری‌ها و کشتارگاه‌ها بگیرد و کنترل کند.
تحمیل فشار به کارخانجات خوراک دام و طیور موجب شد تا مسئولان امر بخشی از نیاز این واحدهای تولیدی به کنجاله سویا را تأمین کنند که همین امر باعث کاهش قیمت این محصول به زیر ۴ هزار و ۵۰۰ تومان در هر کیلوگرم شد، اما انتقال فشار هزینه در چرخه تولید مرغ بین اعضای تشکیل دهنده، در آینده بحرانی را ایجاد می‌کند که قابل کنترل نخواهد بود، به گونه‌ای که باید گفت کاهش قیمت این روزهای مرغ آرامش قبل از طوفان است.
گزارش از حسین زحمتکش