یکی از اتفاق‌های آغاز سال جدید در کشور، سر به فلک کشیدن قیمت پیاز بود. محصولی که در روزهای ابتدای سال قیمت آن به کیلویی ۱۳ هزار تومان هم رسید و در برخی شهرها حتی با همین قیمت بالا هم عرضه نمی‌شد.
طبق اعلام مرکز آمار، در فروردین امسال پیاز بیشترین افزایش قیمت را نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته و ۴۵۹.۵ درصد افزایش قیمت را تجربه کرد. با افزایش قیمت پیاز که پیش تر مصرف کنندگان هر کیلوی آن را بین چهار هزار تا پنج تومان خریداری می‌کردند، وزیر صنعت، معدن و تجارت را بر آن داشت تا با ارسال نامه‌ای به گمرک کشور اعلام کند صادرات این محصول از ۱۵ فروردین ماه سال جاری تا اطلاع ثانوی ممنوع است.
پیازی که با گران شدن و حتی کم یاب شدنش عرصه را بر مصرف کنندگان تنگ کرد، حالا با کاهش افت قیمت، اشک کشاورزان را در آورده است.
حیدری یک کشاورز اهل شهرستان دزفول است و سال‌هاست در زمینش به کشت پیاز می‌پردازد. سخت نگران شرایط پیش آمده برای فروش محصولش است و می‌گوید: در شرایط سخت اقتصادی که گریبان گیر همه شده، دیدن از بین رفتن محصولی که سختی زیادی تا رسیدن به مرحله برداشتش کشیدیم، زجرآور است.
او ادامه می‌دهد: زحمت زیادی را برای به ثمر رسیدن محصولمان کشیدیم اما به علت عدم مدیریت درست، کاهش قیمت چشمگیر پیاز، آتش به دلمان انداخته است.
حیدری می‌افزاید: تنها درآمد ما از کشاورزی است و در این شرایط بد اقتصادی خرید پیاز با قیمت هر کیلو هزار تا یک هزار و ۵۰۰ نگران کننده است.
ساجدی کشاورز دیگری است که او هم با اعلام نارضایتی از قیمت جدید پیاز می‌گوید: با این شرایط و این قیمت، نه تنها اصل سرمایه ما باز نمی‌گردد، بلکه متضرر هم می‌شویم. جواب ضرر ما را چه کسی می‌دهد؟
او ادامه می‌دهد: حاضر نیستم محصولی که زحمت زیادی برای آن کشیدم را مُفت بفروشم؛ این پیاز با این قیمت، برداشت نشده باقی بماند بهتر است!
پیازی که به موز رسید؛ جابجایی لاکچری‌ها
بدون تردید مصرف کنندگان، کفه دیگر ترازوی نامتوازن عرضه و تقاضا هستند و پیاز هم از آن دست محصولات پر مصرفی است که کمپین‌های مخالفت با خرید آن کارساز نیست و مردم مجبور به خرید آن هم به هر قیمتی هستند.
علی فروشنده میوه و تره بار است و در خصوص اختلاف قیمت پیاز از ابتدای سال جاری تا کنون می‌گوید: در یک مقطع شاهد افزایش نامعقول این محصول بودیم؛ حالا به همان میزان هم شاهد کاهش قیمت آن هستیم. درست زمانی که قیمت پیاز و موز باهم برابری می‌کرد و هر دو به مرز ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان در هر کیلو رسیده بودند، مردم به ناچار پیاز را از سبد خرید خود حذف نمی‌کردند و با همین قیمت خریدار آن بودند.
او ادامه می‌دهد: این میزان تغییر قیمت فروشندگان را هم دچار مشکل کرده است چرا که هرگونه کاهش یا افزایش قیمت، تأثیر مستقیم خود را روی کرایه حمل بار می‌گذارد.
قیمتی که ساز خودش را می‌زند
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان می‌گوید: امسال چهار هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی شهرهای شمالی استان با تولید حدود ۱۸۰ هزار تن محصول، به کشت پیاز اختصاص یافت.
محمد قاسمی نژاد ادامه می‌دهد: معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی در خصوص کاشت محصولات پیاز، سیب زمینی و گوجه برای هر استان سهمی را با توجه به توان و ظرفیت آن استان مشخص می‌کند؛ با توجه به ظرفیتی که خوزستان از آن برخوردار بود سهم کاشت چهار هزار و ۵۰۰ هکتار پیاز برای استان ما در نظر گرفته شد.
وی می‌گوید: سازمان جهاد کشاورزی استان نیز سهم هر شهرستان را برای کاشت تعیین کرد؛ در واقع این کشت با توجه به نیاز بازار و طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته انجام شد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان با بیان اینکه تاکنون حدود ۲۰ درصد محصول از زمین‌ها کشاورزی تحت کشت پیاز شهرهای استان برداشت شده است، می‌افزاید: پیاز خوزستان به سایر استان‌ها هم صادر می‌شود و این کاهش قیمت به دلیل برداشت محصول از سطح مزارع استان ما و بوشهر است.
روز از نو، روزی از نو!
قاسمی نژاد تأکید می‌کند: پیاز تولید استان خوزستان باید به درستی توزیع شود؛ بخشی از این پیاز باید به دست مصرف کننده برسد، بخشی در انبارهای خشک و سرد نگهداری شود و بخشی هم وارد صنایع تبدیلی شود. صنایعی که متأسفانه در خوزستان نوجود ندارند و نیاز جذب سرمایه‌گذار در این زمینه به شدت احساس می‌شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان در خصوص علت عدم وجود توازن بین عرضه و تقاضا می‌گوید: در صورتی که کشاورزان خوزستانی حاضر به برداشت محصول پیاز خود به دلیل کاهش قیمت نباشند، در چند ماه آینده باز هم شاهد افزایش قیمت آن در بازار خواهیم بود از این رو در برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته باید سهم صادرات را تعیین و طبق آن وارد عمل شد تا شاهد ایجاد توازن بین عرضه و تقاضا باشیم.
شروع برداشت محصول، آغاز کاهش قیمت
یکی از قطب‌های کشاورزی خوزستان، شهرستان دزفول است و یک هزار و ۳۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی این شهرستان به کشت پیاز اختصاص یافت.
معاون فنی مدیریت جهاد کشاورزی دزفول در خصوص کاهش قیمت این محصول می‌گوید: تغییرات قیمت پیاز از زمستان سال گذشته شروع شد. با شروع برداشت پیاز در استان خوزستان به ویژه در شهرهای شمالی، شاهد افت قابل توجه قیمت پیاز بودیم.
علی کرمی می‌افزاید: نرخ پیاز همزمان با آغاز برداشت این محصول، هفت هزار تومان بود و در حال حاضر هر کیلو پیاز بین هزار تا یک هزار و ۵۰۰ تومان از کشاورز خریداری می‌شود. این نکته حائز اهمیت است که پیش از آغاز برداشت پیاز، قیمت آن تا کیلویی ۱۳ هزار تومان هم رسید.
وی ادامه می‌دهد: استان خوزستان یکی از قطب‌های کشت این محصول است؛ در حال حاضر کشاورزان به کاهش قیمت پیاز معترض هستند چرا که قیمت تمام شده هر کیلو پیاز برای کشاورزان حدود یک هزار تا یک هزار و ۲۰۰ تومان است که این قیمت به میزان تناژ در هر هکتار بستگی دارد.
معاون فنی مدیریت جهاد کشاورزی دزفول می‌گوید: در صورتی که صادرات این محصول از سر گرفته شود، تا حدودی شاهد ایجاد تعادل در قیمت آن خواهیم بود.
اختلاف قیمت وسوسه برانگیز
جانشین رئیس سازمان جهاد کشاورزی در ستاد تنظیم بازار نیز در خصوص علت اصلی نوسان قیمت محصولات در کشور می‌گوید: وقتی صادرات آزاد باشد، شاهد خروج بی رویه محصولات و اجناس خواهیم بود. باید قبول کرد مشکل اصلی کشور ما این است تورم موجب شده قیمت تمام شده محصولات با توجه تفاوت قیمت محصولات و کالاها در کشورهای همسایه، به دست نمی‌آید.
عزت الله صادقی می‌افزاید: اگر جلوی صادرات را نگیریم با توجه به اینکه قیمتی که کشورهای همسایه برای پیاز ایران پرداخت می‌کنند چند برابر قیمت این محصول در کشور است، تولیدکنندگان تمایل به صادرات پیدا می‌کنند. اگر جلوی صادرات گرفته شود، شاهد کاهش افت قیمت خواهیم بود. تورم باعث کم شدن ارزش پول در کشور ما شده است و باید این واقعیت را بپذیریم.
موج‌سواری قاچاقچیان
وی بر این باور است وقتی تفاوت قیمت در بازار داخل و خارج کشور زیاد باشد، حساسیت و انگیزه برای خروج کالا در قالب قاچاق ایجاد می‌شود.
جانشین رئیس سازمان جهاد کشاورزی در ستاد تنظیم بازار عنوان می‌کند: وقتی کشاورزان به دلیل قیمت پایین، حاضر به فروش نباشند، پای دلالان و قاچاقچیان به موضوع باز می‌شود از این رو پیشنهاد آزاد شدن صادرات را به وزارت جهاد کشاورزی دادیم و این پیشنهاد در صورت تأیید، در ستاد تنظیم بازار کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وقتی در کنار نارضایتی تولید کننده، عرضه کننده و مصرف کننده، پای نارضایتی مدیران متولی امر هم به میان آید، یعنی بازنگری در روند تولید تا مصرف ضرورت دارد.