امنیت غذایی کشور در گرو افزایش تولیدات کشاورزی است و تولیدات این بخش ماده اولیه بخشهای صنعتی مختلفی به حساب می آید و سهم بالایی در اشتغال دارد و موجبات رفاه مردم را فراهم می کند.
اما این بخش کشاورزی ایران از نبود آمار و اطلاعات به روز رنج می برد به طوری که اگر به پایگاه اطلاع رسانی وزارت جهاد کشاورزی سری زده شود آخرین آمار موجود مربوط به سال 1396 است و مرکز آمار ایران نیز آمار به روزی در دسترس برای بهره برداران ندارد.
بر اساس آمار مرکز آمار ایران (در سال 1392) سهم ارزش افزوده بخش کشاورزی از کل بخشهای اقتصاد معادل 7 . 11 درصد بوده است. بیش از 18 درصد از کل شاغلان کشور(حدود 4 میلیون نفر) در بخش کشاورزی مشغول به کار بوده‌اند. این ارقامی است که همواره مورد توجه مسئولان بخش کشاورزی قرار میگیرد اما خود آن مسئولان نیز درباره درست بودن این اطلاعات با توجه به قدیمی بودن آنها اطمینان ندارند.
بنابراین گزارش جدیدترین آمار مکتوبی که در پایگاه اطلاع رسانی وزارت جهاد کشاورزی وجود دارد موربوط به نتایج سرشماری زنبورستان های کشور در سال 1397 است؛ هرچند مسئولان و معاونین وزارت جهاد کشاورزی در پاسخ به پرسش رسانه ها هر از گاهی آمار برآوردی ارائه می دهند که ممکن است خیلی دقیق نباشد.
صحت این آمار در مواقعی نیز توسط کارشناسان مورد نقد قرار گرفته است، مثلا قبلا خودکفایی در تولید گندم مورد تشکیک قرار گرفته است که این کنشها منجر به واکنش وزارت جهاد کشاورزی شد و اعلام کرد: «آمار تولیدات کشاورزی دولت دهم براساس بررسی،مطالعات کارشناسی و طرح راستی آزمایی آمار و تبیین وضع موجود بخش کشاورزی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در سال 1392 اصلاح و ملاک ارزیابی های آماری قرار گرفته است.»
آخرین آمار وزارت جهادکشاورزی مربوط به 2 سال قبل است
علیخان محمدی عضو هیئت مدیره مجمع ملی خبرگان کشاورزی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: در هر کشوری آمار و بر اساس آن برنامه ریزی وجود داشته باشد به طبع پیشرفت نیز وجود خواهد داشت اما در کشور ما آماری وجود ندارد که به آن دل ببندیم.
وی افزود: آخرین آماری که در پایگاه اطلاع رسانی وزارت جهاد کشاورزی مشاهده می شود مربوط به سال 96 است در این شرایط چطور میتوان برای آتی برنامه ریزی کرد یا الگوی کشت داشت.
عضو هیئت مدیره مجمع ملی خبرگان کشاورزی ادامه داد: هرساله شاهد هستیم که یک روز سیب زمینی و روز دیگر پیاز گران می‌شود اگر آمار دقیقی وجود داشته باشد دیگر شاهد نوسانات لحظه ای دربازار نخواهیم بود.
وی تصریح کرد: در حال حاضر نیز که هرکیلوگرم سیب زمینی به 8 هزار تومان رسیده است که نشان می‌دهد در کشور برنامه ریزی و آماری مشخص نداریم؛ میزان تولید، مصرف و صادرات باید مشخص شود تا بر اساس آن بتوان تولید کرد یا اجازه صادرات داد.
سازمان برنامه خود برنامه بلند مدتی ندارد
خان محمدی گفت: در حال حاضر سازمان برنامه و بودجه کشور به صورت ساعتی اداره می شود و برنامه ای برای بلند مدت ندارد.
وی اظهار داشت: امسال کشاورزان زیادی در حال کاشت گوجه فرنگی هستند و به نظر می رسد که با تولید مازاد مصرف در آتی مواجه خواهیم بود.
خان محمدی گفت: این شرایط باعث می‌شود که تولید کننده و مصرف کننده ضرر کنند و تنها کسانی در این ارتباط سود می‌برند دلالها هستند که با خرید و ذخیره سازی، آن محصولات را در آینده گران تر می‌فروشند.
دبیر بنیاد ملی گندم کاران کشور با بیان اینکه آماری که تشکل‌ها ارائه می دهند از آمارهای دولتی دقیقتر است ادامه داد: از دولت می خواهیم که آمار دقیقتری برای برنامه ریزی ها در اختیار فعلان بخش کشاورزی قرار دهد.
آمار کشاورزی به روز نباشد به درد نمی‌خورد
فریدون گل افرا کارشناس کشاورزی در گفتگو با خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: در صورتی که آمار به روز و به موقع نباشند نمی‌توان به آن اتکا کرد و برنامه ریزی انجام داد ؛ به خاطر تغییرات اقلیمی حتی نمی‌توان به آمار سال قبل اتکا کرد چه برسد به اینکه بخواهیم از آمار 2 تا 3 سال قبل استفاده کرد.
وی با بیان اینکه سیل باعث شده که داده های ما در بخش کشاورزی تغییر کند افزود: برنامه ریزی هایی نیز که در گذشته بر اساس آمار و اطلاعات وقت طراحی شده نیازمند تغییر است.
این کارشناس کشاورزی ادامه داد: بعد از سیل اخیر نیز آمار دقیقی از میزان خسارت وارد شده به بخش کشاورزی یا آب قابل استفاده در بخش کشاورزی وجود ندارد، زیرا نمی دانیم که چه سطحی خاک اسفنجی یا خاک سفت نفوذ ناپذیر داریم؛ در این شرایط چگونه میتوان برای آینده برنامه ریزی داشت.
وی درباره صحت آمار ارائه شده نیز گفت: برخی از مواقع ممکن این ارقام در وزارت خانه به منظور بالا نشان دادن میزان بهره وری دست کاری شوند؛ در حالی که گفته می شود که یک محصول کشاورزی بیش از 10 میلیون تن و به اندازه مصرف کشور تولید شده است اما در سال آینده 2 میلیون تن از آن محصول به کشور وارد می شود.