گستره چشم نواز و سرسبز استان گیلان از دیرباز به برکت آب و هوا و خاک حاصلخیز، بستر کشت و تولید خوش بوترین و خوش پخت ترین برنج‌ها بوده و استحصال این مرواریدهای درخشان از صدف رنج و زحمت، حاصل تلاش مردان و زنان متعصب گیلانی است این استان با ۲۳۸ هزار هکتار شالیزار، رتبه نخست سطح زیر کشت برنج و رتبه دوم تولید این محصول را در ایران دارد و سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن شلتوک و حدود ۸۵۰ هزار تن برنج سفید از شالیزارهای گیلان برداشت می‌شود و ارقام هاشمی، علی کاظمی، صدری، حسنی و دیلمانی جزو رقم‌های کیفی و ارقام گوهر و سپیدرود جزو رقم‌های پرمحصول است و بیشترین رقم‌ها را هاشمی و علی کاظمی به خود اختصاص داده است.
خدمات دولت ها و ضرورت حفظ برند برنج گیلان
تأسیس مؤسسه تحقیقات برنج کشور در سال ۱۳۷۲ به مرکزیت گیلان و فعالیت آن با پنج بخش اصلاح و تهیه بذر، خاک و آب، گیاه پزشکی، فنی مهندسی کشاورزی و تحقیقاتی نشانگر جایگاه این استان در تولید رقم‌های کیفی و مشهور این محصول است و رئیس این مؤسسه در اردیبهشت ماه امسال، معرفی ارقام برنج مقاوم به کم آبی و خشکی برای استان‌های شمالی کشور با هدف بهبود کمیت و کیفیت محصول ایرانی و حفظ پایداری تولید را از برنامه‌های خود اعلام کرد.
دکتر مریم حسینی رئیس موسسه تحقیقات برنج کشور در این باره گفت: معرفی ارقام برنج متحمل به شرایط کم آبی و تنش‌های غیر زیستی و اصلاح آنها حاصل طرح مشترک مؤسسه ما با پژوهشکده کشاورزی هسته‌ای است و رقم‌های معرفی شده، در صورت بروز تنش خشکی و شرایط کم آبی دچار نقص عملکرد نخواهد شد و تولید برنج در کشور لطمه‌ای نخواهد دید.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان نیز با اعلام نشاء مکانیزه و دستی برنج و عملیات پنجه زنی یا وجین در ۲۳۸ هزار هکتار شالیزار استان، بیشترین رقم کشت شده را نوع هاشمی و زمان آغاز برداشت را اوایل مرداد ماه اعلام کرد.
علی درجانی اظهار داشت: در سال گذشته یک هزار و یکصد تن انواع بذر برنج گواهی شده بومی و پر محصول برنج به ارزش ۱۰۲ میلیارد ریال تولید و با اختصاص یارانه برای کاهش قیمت، در بین زارعان توزیع شد و با توجه به تأثیر بذرهای با کیفیت در افزایش تولید، پیش بینی می‌شود امسال معادل هشت هزار و ۸۰۰ تن شلتوک به ارزش ۵۰۰ میلیارد ریال در استان تولید شود.
وی، یکنواختی محصول شالیزارها، مدیریت بهتر نهاده‌ها و کودها، افزایش تولید در واحد سطح و تسهیل شالیکوبی و تولید برنج سفید با کیفیت را از مزایای توزیع بذرهای گواهی شده اعلام کرد.
مسعود الماسی سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان نیز اعلام کرد: ۶۳ درصد مراحل تولید برنج در استان به صورت ماشینی انجام می گیرد و گیلان از این نظر جایگاه نخست را در کشور داراست، در حالی که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، بسیاری از شالیکاران برای شخم شالیزارها از گاو آهن استفاده می‌کردند.
وی یاداور شد: ظرف ۴۰ سال گذشته زیرساخت‌های کشاورزی گیلان بخصوص در حوزه تولید برنج متحول و زمینه بهره مندی ۳۱۷ هزار بهره بردار بخش کشاورزی از امکانات و تجهیزات لازم فراهم شده و این استان در تولید برنج، رتبه دوم کشور را به دست آورده است.
حراج برنج خارجی در جاده ها با عنوان برنج سر مزرعه گیلان
فروش عمده و خرده برنج خارجی با نشان و برند ارقام مرغوب و کیفی گیلان نظیر هاشمی و کاظمی در مبادی ورودی و خروجی برخی شهرها و جاده‌های این استان، به نوعی بی اعتنایی به سال‌ها زحمت و مشقت برنجکاران گیلانی است و حتی اگر مقداری از برنج اصیل بومی و محلی برای ارتقای کیفیت برنج خارجی در آن مخلوط شده باشد، باز هم جفایی در حق محصول با هویت این استان است و به این امر باید به دید یک تخلف نگریسته شود.
یکی از محل‌های عرضه برنج خارجی با نام و نشان گیلان، گردنه حیران آستاراست و متأسفانه نظر گردشگران و مسافران را جلب می‌کند و بسیاری از آنها هنگام رسیدن به خانه و پخت مقداری از برنج خریداری شده، به تقلبی بودن آن پی می‌برند و امکان بازگرداندن آن با توجه به طی مسافت طولانی و احتمال جابجایی دستفروشان، وجود ندارد اما خاطره بدی در ذهنشان می‌ماند.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان آستارا گفت: فروش برنج خارجی با نشان گیلانی در برخی جاده‌های این استان به چشم می‌خورد و یکی از این مسیرها، گردنه حیران است و باید با روند رو به افزایش این کار ناصواب، جلوگیری شود.
ایرج شیارکار از مسافران و گردشگران خواست، برنج را از مراکز و فروشگاه های معتبر خریداری کنند و هرگز به اصالت ارقام معرفی شده از سوی دستفروشان و دوره گردان اطمینان نداشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: چون این تخلف در حوزه راه‌ها روی می‌دهد، باید گشت‌های مشترکی با همراهی عوامل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، نیروی انتظامی، اصناف و تعزیرات حکومتی تشکیل و در محل‌های مشکوک به ارتکاب این تخلف، برقرار شود.
مدیر جهاد کشاورزی آستارا افزود: برخی از دستفروشان در جاده‌ها، در مقابل اعتراض به عرضه برنج خارجی به نام مرغوب گیلان، واکنش های ناجوری از خود نشان می دهند و حضور نیروی انتظامی در گشت ها برای برخورد با آنها ضرورت دارد.
شیارکار متذکر شد: باید بار برنج این قبیل دستفروشان و متخلفان، توسط عوامل گشت و کنترل جمع آوری و به انبارها منتقل شود و متخلفان برای تعیین جرم و جزا به اداره تعزیرات حکومتی معرفی شوند.
سید عیسی محسن پور رئیس اداره تعزیرات حکومتی بندر آستارا نیز گفت: امکان برخورد با متخلفان این حوزه به استناد قانون وجود دارد و برای هر گونه همکاری در این زمینه آماده‌ایم.
محسن آهنی رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت آستارا نیز اظهار داشت: در حالی که به منظور کاهش قیمت برنج و ارج نهادن به تولید ملی، از اداره کل گمرک این شهرستان خواسته ایم از خروج برنج از مرز جلوگیری شود، عرضه نوع خارجی آن با برند گیلانی در داخل کشور قابل چشم پوشی و تحمل نیست و باید با خاطیان با جدیت برخورد شود.
شکی نیست که برخورد با این تخلف آشکار در سالی که به نام و پیام رونق تولید آراسته شده، ضروری است و امیدواریم با همت مسئولان امر، هوشیاری مردم و مسافران گیلان پر برکت، و بیداری وجدان دستفروشان و دوره گردان، از این به بعد با آبرو و هویت محصول وطنی بازی نشود و رایحه روحبخش برنج خوشنام گیلان، مثل همیشه سفره ها و خانه های ایرانیان را معطر سازد.