چندی قبل بعد از انتشار آمار موجودی یا رسوب 100 هزار کانتینر انواع کالا در بنادر کشور، معاون فنی گمرک ایران با بیان اینکه، بعضى ها فکر مى‌کنند دیوارى کوتاه تر از دیوار گمرک وجود ندارد گفت: بنده حاضرم با هر مرجعى که ادعا دارد گمرک باعث رسوب کالا مى شود بحث کارشناسى داشته باشم و اثبات کنم که " گمرک " کوچکترین نقشى در رسوب کالا ندارد.
بر مبنای اظهارنظر مسئولان ارشد گمرک در جلسه‌ای که با حضور اعضای هیئت تحقیق و تفحص برگزار شده، نداشتن مجوز ثبت سفارش وزارت صنعت، به تنهایی به عنوان دلیل رسوب 45 درصد کالاهای وارداتی در گمرک مانده اعلام شده است.
همچنین مشکلات بانکی و اسنادی از جمله مشکل عدم انتقال مالکیت به عنوان دلیل 40 درصد کالاهای رسوبی عنوان شده است. از سوی دیگر 5 درصد مشکلات نیز به پایان یافتن مهلت ثبت سفارش و عدم تمدید آن مربوط است. همچنین سایر دلایل رسوب کالا در بنادر قبل از اظهار نیز سهم 10 درصدی در چالش رسوب کالا را بر عهده داشته‌اند.
واکنش تند وزارت صمت به نقش دستگاهها در رسوب کالا
بر این اساس اخیرا وزارت صنعت در حالی طی یک مکاتبه با رئیس کل گمرک عوامل رسوب کالا در بنادر را تشریح کرده که پیش از این مدیران گمرک دلیل (کالای موجود) یا رسوب 45 هزار کانتینر کالاها را به خاطر عدم صدور مجوز ثبت سفارش عنوان کرده بودند.
در یکی از مهمترین محورهای مکاتبه وزارت صنعت تاکید شده است، در صورت همکاری گمرک برای ایجاد یکپارچگی و تبادل اطلاعات، نیاز به تصمیمات خاص برای بلااثر کردن ضوابط و مقررات نیز نمی‌باشد.
گلایه از عدم همکاری در تبادل سیستمی اطلاعات
در بخشی از مکاتبه وزارت صمت با رئیس کل گمرک آمده است، استنباط کارشناسی این حوزه برای مسائل و مشکلات موجود در رویه‌های تجاری (ثبت سفارش تا ترخیص) و رسوب کالا در گمرکات موضوعاتی از قبیل عدم یکپارچگی اطلاعات، ضعف شدید و یا عدم همکاری در تبادل اطلاعات مورد نیاز، عدم لحاظ اطلاعات ثبت سفارش، تأمین ارز، اظهار گمرکی و کالای موجود در گمرک) می‌باشد. چنانچه این همکاری از سوی گمرک صورت پذیرد، تقریباً تمام مشکلاتی که ریشه آن ناشی از عدم یکپارچکی و عدم تبادل اطلاعات می‌باشد، حل و فصل شده و علاوه بر جلوگیری از سو استفاده‌های احتمالی و خطاهای ناخواسته، نیاز به تصمیمات خاص برای بلااثر کردن ضوابط و مقررات نیز نمی‌باشد.
همچنین در بخش دیگری از مکاتبه تحلیلی وزارت صمت با گمرک آمده است، یکی از پیشنهادات ارائه شده امکان ترخیص کالاها بدون نیاز به اصلاح ثبت سفارش طبق ردیف تعرفه استنباطی گمرک است.
پیشنهاد ترخیص کالا بدون نیاز به اصلاح ثبت سفارش می‌تواند محل سو استفاده باشد!
در صورت اجرای این رویه (با توجه به اینکه مجوز ورود بر اساس تعرفه و شرح کالای اعلام شده در ثبت سفارش از سوی دستگاه‌های اجرایی صادر شده)، هر گونه تغییر در تعرفه اظهار شده باعث تغییر در مجوزهای ورود شده و عدم اصلاح ثبت سفارش ممکن است تبعات متعددی (به ویژه در نیاز بازار، مقدار ارز، ضوابط فنی و …) در پی داشته باشد.
ضمن اینکه توجه به عدم ارتباط سیستمی بین سامانه جامع تجارت و سامانه گمرک، اجرای این پیشنهاد می‌تواند محل سو استفاده از جنبه‌های مختلف قرار گیرد؛ لذا تاکید می‌شود اجرای این پیشنهاد با همکاری سایر دستگاهها و لحاظ پیش‌شرط آن‌ها اجرایی شود، در غیر اینصورت مسئولیت تبعات آتی بر عهده گمرک خواهد بود.