ذرت یکی از محصولات اساسی و جزو هشت کالایی است که وزارت جهاد کشاورزی برای آنها طرح خوداتکایی تدوین کرده است. متاسفانه کشور ما در زمینه این محصول وابسته است و به دلیل مشکلات آب امکان برطرف کردن این نیاز در داخل کشور به ویژه در زمینه ذرت دانه‌ای وجود ندارد.
فرامک عزیز کریمی، مدیرکل دفتر غلات و کالاهای اساسی وزارت جهاد کشاورزی گفت: میزان خوداتکایی ذرت دانه‌ای قبل از برنامه اقتصاد مقاومتی با میزان تولید ۱.۷ میلیون تن و نیاز به واردات ۶ میلیون تن ،۲۸ درصد بوده که در حال حاضر درصد خوداتکایی به حدود ۱۷ درصد کاهش یافته است.
عزیزکریمی گفت: این در حالی است که کل نیاز علوفه سهم ذرت، بر اساس برنامه تأمین شده است.
به گفته این مقام مسئول پیش‌بینی تولید ذرت در افق برنامه، تحقق خوداتکایی ۴۷ درصدی با تولید ۳.۳ میلیون تن دانه ذرت و ۱۲ میلیون تن علوفه ذرت در سال ۱۴۰۴ است.
دلایل عدم تحقق اهداف برنامه خوداتکایی ذرت دانه‌ای
به گفته عزیز کریمی از دلایل عدم تحقق ذرت دانه‌ای بر اساس برنامه ترسیمی می‌توان به تابستانه بودن محصول ذرت، وقوع خشکسالی‌های مکرر چند سال اخیر، کاهش منابع آبی و برداشت مزارع ذرت از دانه‌ای به علوفه‌ای با توجه به آب مصرفی کمتر (۲۰۰۰ مترمکعب صرفه‌جویی در مصرف آب) و فروش نقدی آن در بازار علوفه کشور اشاره کرد.
وی اضافه کرد: میزان تولید ذرت دانه‌ای در سال ۹۷ حدود یک میلیون تن، نیاز کشور حدود ۸ میلیون تن و واردات نیز با احتساب ذخایر استراتژیک ۸.۹ میلیون تن بوده است.
کشت فراسرزمینی، یکی از شیوه‌های تامین نیاز کشور
براساس این گزارش، کشت فراسرزمینی یکی از مباحثی است که محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی همواره بر آن تاکید کرده و اظهار داشته این امر به دلیل محدودیت منابع آب در تولید برخی محصولات کشت فراسرزمینی در دستور کار قرار گرفته است. به گفته مسئولان وزارت جهاد کشاورزی در شرایطی که به دلیل محدودیت منابع قادر به تامین نیاز خود در داخل نیستیم می‌توانیم با کشت فراسرزمینی بخشی از این نیاز را تامین کنیم در همین زمینه هومن فتحی با بیان اینکه نیاز کشور به ذرت بیش از تولید این محصول است، اظهارداشت: بنابراین کشور ما واردکننده این محصول خواهد بود.
وی ادامه داد: حتی احتمال دارد ضریب خوداتکایی این محصول سال به سال افزایش یابد اما به طور کلی نیاز کشور بیش از تولید داخلی است.
این مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه یکی از شیوه‌های تامین این محصول کشت فراسرزمینی است، گفت: در این زمینه ذرت در کنار سویا و دانه‌های روغنی در اولویت ما قرار دارند.
فتحی توضیح داد: برنامه ما در زمینه کشت فراسرزمینی ذرت این است که عمدتاً کشورهای عمده تولیدکننده این محصول را هدف قرار داده ایم.
مدیرکل دفتر امور بین الملل و سازمان‌های تخصصی وزارت جهاد کشاورزی درباره اینکه محصول ذرت در کدام کشورها کشت می‌شود؟، گفت: به دلیل ملاحظات خاصی که وجود دارد، از کشورهای هدف نام نمی برم.
کشت فراسرزمینی ذرت در ۳ کشور جهان / برنامه ریزی برای انجام کشت در یک کشور دیگر
فتحی با بیان اینکه در حال حاضر کشت ذرت در ۳ کشور انجام می‌شود، افزود: برای کشت در یک کشور دیگر نیز در حال برنامه ریزی هستیم.
وی ادامه داد: در یکی از کشورهایی که کشت در آنجا صورت می‌گیرد و تولیدکننده عمده ذرت در جهان نیز هست، شرکت‌های ایرانی حدود ۶۰ هزار هکتار ذرت زیرکشت دارند که محصول آن نیز وارد کشور می‌شود.
فتحی با اشاره به اینکه رویکرد دولت این است که اقدام مذکور به صورت پایدار باشد، ادامه داد: به همین منظور تاکید در کشت فراسرزمینی فعالیت بخش خصوصی است و فعالیت‌هایی هم که انجام می‌شود توسط بخش خصوصی انجام می‌شود.
مدیرکل دفتر امور بین الملل و سازمان‌های تخصصی وزارت جهاد کشاورزی درباره اینکه آیا درحال حاضر دولت هیچ دخالتی در کشت فراسرزمینی این محصول ندارد؟، گفت: دولت فقط از این طرح حمایت می‌کند. دولت حمایت‌هایی را که براساس آیین نامه کشت فراسرزمینی تعریف شده انجام می‌دهد.
فتحی اضافه کرد: این حمایت‌ها شامل حمایت‌های کنسولی، فنی، مذاکره با کشورهای هدف، انعقاد تفاهم نامه با مقامات ذی ربط در کشور هدف به منظور تسهیل کار، حل و فصل کردن مشکلات حقوقی و … است که در همین راستا هم تفاهم خوبی با وزارت امورخارجه داریم و شیوه‌های حمایت از کشت فراسرزمینی بین وزارت جهاد کشاورزی و وزارت امورخارجه نهایی و به نمایندگی‌های سیاسی کشورهای مختلف ابلاغ شده است.
مدیرکل دفتر امور بین الملل و سازمان‌های تخصصی وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: کسی قصد انجام این کار را داشته باشد ما او را راهنمایی می‌کنیم، از او حمایت‌های لازم را بعمل می‌اوریم، کشور هدف را به او معرفی می‌کنیم و غیره.
فتحی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه ۳ کشوری که در آنجا کشت فراسرزمینی ذرت انجام می‌شود در مجموع حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد ذرت جهان را پوشش می‌دهند، گفت: میزان سطح زیرکشت ایران در یکی از این کشورها حدود ۶۰ هزارهکتار و در دو کشور دیگر فعلاً کمتر از ۱۰ هزار هکتار است و عدد بزرگی نیست.
وی با اشاره به اینکه در سالهای اول اجرای این طرح هستیم، افزود: آیین نامه کشت فراسرزمینی در سال ۹۵ مصوب شده و ما از دو سال قبل این فعالیت را آغاز کرده ایم.
فتحی گفت: تمرکز ما در این طرح بر تولید ذرت خوراک دام است.
تعداد کشورهای هدف افزایش می‌یابد / تحریم نمی‌تواند مانع واردات تولیدات فراسرزمینی شود
وی درباره اینکه آیا تعداد کشورهای هدف افزایش خواهد یافت؟، افزود: بله، منتها کشورهای تامین کننده ذرت دنیا از نظر عمده بودن ۷ الی ۸ کشور بیشتر نیستند، همه این کشورها جزو اهداف ما هستند و هر کس نیز خواهان فعالیت در این زمینه باشد دولت به روش‌های مختلف از او حمایت و تشویق خواهد کرد.
فتحی با بیان اینکه کشت فراسرزمینی یک سرمایه گذاری بخش خصوصی در خارج از کشور است، درباره تاثیر تحریم‌ها بر کشت فراسرزمینی و نگرانی‌های مطرح شده در این زمینه، ادامه داد: کشت فراسرزمینی یک فعالیت دراز مدت و پایدار است، بخش خصوصی ما طبق قوانین یک کشور ثالث آنجا مستقر می‌شود و شرکت ثبت می‌کند. تاکنون نیز موردی اتفاق نیفتاده که بخش خصوصی با همکاری ما در کشوری مستقر و بعد به دلیل تحریم‌ها دچار مشکل شده باشند، چون طبق قوانین داخلی آن کشور ثبت می‌شود و فعالیت خود را آغاز می‌کند.
وی درباره اینکه آیا آن کشورها می‌توانند مانع شوند که ما محصولات تولیدی در آنجا را به دلیل تحریم وارد کشور خود نکنیم؟، ادامه داد: حتی در شدیدترین تحریم‌ها نیز واردات کالای کشاورزی تحریم نمی‌شود. در انتقال پولی مسائلی ایجاد می‌شود که این مساله نیز شیوه‌های مختلف دارد.
فتحی با اشاره به شاخص‌های انتخاب کشورهای هدف برای کشت فراسرزمینی، تصریح کرد: اتفاقاً ما همواره کشورهایی را برای کشت فراسرزمینی انتخاب می‌کنیم که از آنجا واردات داریم و هیچگاه نیز قطع نشده است.