پسته در کنار محصول زعفران یکی از مهمترین محصولات صادراتی بخش کشاورزی ایران محسوب می شود. این محصول، به دلیل ارزآوری، ایجاد اشتغال، ایجاد ارزش افزوده و سایر جنبه‌های اقتصادی، از اهمیت بالایی برخوردار است و به همین دلیل اهمیت صادرات آن در قالب راهبردهای مشخص و برنامه ریزی شده ضرورت دارد اما به رغم جایگاه خراسان رضوی در کشت و تولید پسته دچار ضعف و کاستی محرزی است.
این فقدان و کاستی تا بدانجاست که هنوز خراسان رضوی دارنده هیچ تشکل و اتحادیه تخصصی در زمینه خرید و صادرات پسته نیست و همین امر موجب شده است بخش اعظم پسته تولیدی در این استان به صورت خام یا فراوری شده به استانهایی مانند کرمان رفته و از آنجا به کشورهای خارجی صادر شود و این به معنای مهجور ماندن و ناشناخته ماندن محصول با کیفیت پسته در خطه خراسان رضوی است.
رتبه دوم خراسان رضوی در سطح زیر کشت پسته در ایران
مدیرامور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی گفت: هم اکنون ۱۰۱ هزار هکتار از باغات استان زیر کشت محصول پسته است که از این منظر پس از استان کرمان رتبه دوم از آن خراسان رضوی است.
هاشم نقیبی با بیان این که برداشت محصول از باغات استان آغاز شده است افزود: پیش بینی می شود امسال حدود ۵۵ هزار تن برداشت محصول از باغات پسته خراسان رضوی انجام شود که در مقایسه با پارسال ۲۰ درصد افزایش دارد.
وی با اشاره به این که سال گذشته به دلیل سرمازدگی بهاره و قرار داشتن در سال ناباروری پسته، محصول برداشتی کاهش چشمگیری داشت گفت: امسال خوشخبتانه هم سال باروری پسته است و هم شاهد بارندگی خوب و شیوع کمتر آفات پسته بودیم ضمن اینکه سرمازدگی بهاره را درختان پسته استان امسال تجربه نکردند به همین دلیل پیش بینی می شود امسال برداشت پسته خوبی داشته باشیم.
ابهام در رقم اصلی صادرات پسته استان خراسان رضوی
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی گفت:سالانه بین چهار تا چهار هزار و ۵۰۰ تُن پسته خشک از این استان به کشورهای دیگر به صورت مستقیم صادر می شود که این حدود ۱۰ درصد محصول تولیدی است.
نقیبی افزود: معقدیم میزان صادرات پسته استان خراسان رضوی بسیار بیشتر از این حجم است اما بخش اصلی صادرات پسته استان از استان های دیگر مانند کرمان انجام می شود.
وی ادامه داد:علت این امر نبود اتحادیه و تشکل مشخص و تخصصی برای صادرات پسته در خراسان رضوی است.
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی گفت: تشکل ها و اتحادیه های صادرات پسته در استان کرمان سابقه زیاد فعالیت دارند و نیز فعالیت دفاتر فروش این اتحادیه ها در کشورهای مختلف و فعالیت نمایندگی های آنان در راستای رایزنی، بازاریابی و شناسایی ظرفیت های فروش است در حالی که خراسان رضوی هیچ کدام از این بخش ها را ندارد.
نقیبی افزود: این در حالی است که در خراسان رضوی باغ های خوب و محصول با کیفیت عالی داریم اما در زمینه فراوری و نیز فعالیت تشکل های قوی در عرصه صادرات عقب هستیم.
وی ادامه داد: این امر باعث شده است پسته تولیدی خراسان رضوی به صورت خام و یا فراوری شده به استانهای دیگر برای صادرات می رود و همین امر عامل ناشناخته ماندن برند پسته خراسان رضوی در بازار جهانی شده است.
بخش خصوصی پای کار بیاید
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی گفت: باید در این زمینه بخش خصوصی پای کار بیاید و حمایت های لازم هم توسط جهاد کشاورزی استان صورت بگیرد.
نقیبی افزود: باغداران، ترمینال داران پسته و تشکل های بخش خصوصی باید به صورت تخصصی وارد عرصه صادرات پسته شوند و در این زمینه حمایت های لازم نیز پیش بینی شده است.
وی ادامه داد: متاسفانه ادامه روند موجود می تواند هر چه بیشتر به شناخت کیفیت پسته تولیدی خراسان رضوی ضربه بزند و به زمان زیادی برای معرفی و شناخته شدن این محصول در بازار و جهان نیاز خواهیم داشت.
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی با اشاره به ارزآوری و درآمدزایی صادرات پسته و اهمیت آن در رشد اقتصادی گفت: پارسال حدود چهار هزار و ۲۰۰ تن پسته این استان به ارزش ۳۶ میلیون دلار به خارج از کشور صادر شد.
نقیبی با بیان این که صادرات این محصول در سال ۹۶ معادل شش هزار و ۲۶۷ تن پسته به ارزش ۶۰ میلیون دلار بوده است افزود: علت این کاهش صادرات در سال گذشته کاهش تولید ناشی از نوسانات دمای هوا بوده است و میزان صادرات از استان های دیگر قابل تفکیک و استخراج نیست.
وی اضافه کرد: صادرات پسته تازه در زمان برداشت اغلب به کشورهای حاشیه خلیج فارس و صادرات پسته خشک به کشورهایی مانند روسیه، چین، مالزی، سنگاپور، آلمان، فرانسه و هلند انجام می شود.
راه اندازی بورس پسته برای نخستین بار در کشور
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی گفت: به شدت به دنبال ایجاد و راه اندازی تشکل ها و اتحادیه های تخصصی در زمینه پسته و صادرات آن هستیم.
نجفقلی صالحی افزود: علاوه بر این، راه اندازی بورس پسته در این استان برای نخستین بار در کشور در دستور کار قرار گرفته است و در آینده ای نزدیک شاهد این رخداد ویژه خواهیم بود.
وی با بیان این که امید داریم همزمان با اولین برداشت محصول در استان خراسان رضوی طی امسال شاهد فعال شدن بورس پسته باشیم ادامه داد: زیرساخت های لازم در بورس کالای ایران ایجاد شده است و امیدواریم با راه اندازی خرید و فروش در این زمینه شاهد اتفاقات مبارکی در این حوزه باشیم.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی گفت: راه انداری بورس پسته به نفع تولید کننده و مصرف کننده به صورت مشترک است و موجب شفاف سازی قیمت می شود.
صالحی افزود: با شفاف شدن قیمت این محصول در قالب بورس پسته تکلیف صادرات مشخص و تسهیل لازم در این عرصه ایجاد می شود بنابراین شاهد افزایش تمایل بخش خصوصی برای ورود به این حوزه خواهیم بود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به اهمیت جایگاه صادرات پسته گفت: باید شاهد حضور و فعالیت تشکل ها و اتحادیه های قوی و کارآمد در این رابطه باشیم تا با کار قوی بتوان کم کاری های سال های گذشته در این زمینه را جبران کرد.
صالحی افزود: سامان دهی ایجاد شده در بازار زعفران با راه اندازی بورس زعفران را می توان برای محصول ارزشمند پسته نیز راه اندازی کرد.