توضیحات سازمان دامپزشکی درباره دلایل حذف ناظران بهداشتی واردات گوشت در کشورهای مبدأ

سازمان دامپزشکی کشور در واکنش به گزارش «پشت‌پرده 5 تصمیم مشکوک برای تسهیل ضوابط بهداشتی واردات گوشت/سلامت مردم در معرض تهدید؟» جوابیه ای به شرح زیر برای این خبرگزاری ارسال کرد که شرح آن در ذیل مطلب آمده است.
"ما اعتقاد داریم که دانستن حق مردم است و انتقاد از هر نوعی ولو با تندترین لحن را برای خود فرصتی برای شفاف سازی و روشنگری برنامه های موفق خود می دانیم، بعضی اوقات انسان بدون هیچ هزینه ای مورد آزمایش قرار می گیرد و در زیر ذره بین سیستم های خاص قرار می گیرد و این خود نعمتی است برای کسانی که برای خدا و مردم خدا کار می کنند تا بدون ریا محتوای اعمال خود را معرفی کنند.
ما میدانیم هر شخصی در هر رده ای و هر مقامی حق دارد اظهار نظر و انتقاد بکند خواه خیرخواهانه باشد خواه از زاویه ای دیگر باشد . ما در رابطه با رفتارهای دامپزشکی در سازمان دامپزشکی تمامی فرآیند های خود را الگوریتمی و با داشتن دو ویژگی ( مصداق محوری و رفرانس محوری) با مشارکت بخش خصوصی و کمیته های تخصصی طراحی و عملیاتی کرده ایم . ما بر خود می بالیم که علیرغم همه  بد اخلاقی ها و تهمت ها بزرگترین بحران بهداشت دام کشور را مهار و مدیریت کردیم و با عبور از بحران آنفلوانزای فوق حاد پرندگان بدنبال مدیریت و اجرای موارد و برنامه های مهمی از جمله اجرای برنامه ملی کاهش سالمونلا در کشور  باشیم.
نامه ابلاغی وزیر محترم جهاد کشاورزی در رابطه با تغییر نحوه نظارت بهداشتی به استناد بررسی های میدانی به عمل آمده توسط سازمان ها و نهادهای نظارتی ، مبانی حقوقی ، مصداقی و رفتارهای بین المللی بعمل آمده و به ویژه ورود نهاد های نظارتی مبنی بر غیر قانونی بودن اعزام به کشور های صادر کننده گوشت قرمز صورت پذیرفته است . ورود نهاد های نظارتی مبنی بر غیر قانونی بودن اعزام کارشناس از سال 1390 خورشیدی آغاز گردیده است.
امروزه در دنیایی زندگی می کنیم  که نسبت به چند دهه قبل در حوزه های کنترل بیماری های حیوانی و بیماری های مشترک بین انسان و حیوان  و سلامت مواد غذایی و تجارت کالاهای مرتبط با دامپزشکی فرآیندها  کاملا متفاوت شده است و خیلی از کشورها به درجه ای از سطح مهار بیماری ها و سلامت مواد غذایی  رسیده اند که خیلی متفاوت از گذشته می باشد. امروزه برای تایید یک کشور برای مجاز بودن برای صادرات گوشت و سایر فرآورده های خام دامی فرآیند و مقرراتی وجود دارد که در گذشته به این شکل وجود نداشته است ازجمله مصوبات و دستورالعمل ها  به شماره های  Regulation (EC) No 853/2004  وCouncil Directive 96/23/EC، Regulation (EC) No 2160/2003 را می توان نام برد.
اینکه ما بر اساس یک فرم و یا یک چک لیست در یک دوره چند روزه کشوری را اعم از افغانستان، پاکستان، کشورهای عضو اتحادیه اروپا و مغولستان و قزاقستان و ارمنستان را تایید کنیم گذشته است. لازم بوده این فرآیندها به روز رسانی شود چون قواعد در دنیا تغییر کرده است امروزه کشوری که برنامه ملی کنترلی باقیمانده، برنامه مشخص تایید یک واحد و برنامه ملی کنترل سالمونلا نداشته باشد عملا نمی تواند دسترسی به بازارهای بین المللی را داشته باشد و نمی تواند ادعا کند که محصول تولیدی داخلی اش دارای استاندارد بهداشتی بین المللی می باشد.
رفتارهای ما برای تضمین سلامت مواد غذایی نبایستی متضاد و متفاوت از رفتارهای ساری و جاری در کل دنیا باشد . وقتی که فرآیند از مزرعه تا سفره مطرح می شود چیزی بنام تمرکز روی محصول نهایی به تنهایی وجود خارجی ندارد . امروزه در دنیا بازرسی ها و نظارت های بهداشتی فرآیند بر مبنای سطح مخاطره صورت می پذیرد .
در برهه ای از زمان در اوایل انقلاب حتی ذابحین از جمهوری اسلامی برای واردات گوشت قرمز اعزام می شدند و بدلیل بروز مشکلات متعدد و ورود وزارت امورخارجه اعزام این گروه متوقف گردید و پذیرفته شد از ذابحین مسلمان مقیم بجای ذابحین ایرانی اعزامی استفاده شود  .
تا قبل از سال 1380 که واردات گوشت توسط دولت صورت می پذیرفت شرکت پشتبانی امور دام ( شرکت گوشت کشور) برای کنترل کیفی گوشت قرمز و گوشت مرغ نیروهای کارشناس  خود را اعزام می کرد که پس از واگذاری واردات  به بخش خصوصی اعزام این گروه متوقف گردید و خود بخش خصوصی این کار را انجام می دادند و کارشناسان و سایر رده های دامپزشکی هم همزمان اعزام می شدند و حق ماموریت خود را از دولت دریافت می کردند.
از زمان خروج دولت از تصدی گری، واردات گوشت  ( قرمز سفید) و سپردن آن به بخش خصوصی اعزام کارشناسان سازمان دامپزشکی کج دار و مریز  ادامه یافت با این تفاوت که کلیه هزینه های اعزام ( حق غذا، حق ماموریت و اسکان) که قبلا توسط دولت ( شرکت گوشت)  پرداخت می گردید بدون هیچ گونه تصمیم قانونی توسط بخش خصوصی  پرداخت می گردیده است.
از ابتدای اعزام ناظر بهداشتی کلیه رده های دامپزشکی اعم از مراقب دام، کاردان، تکنسین و کارشناس کشتارگاهی هم علاوه بر دامپزشکان اعزام  می شدند اما در برهه ای به دلیل اتفاقات نامیمونی که افتاد به دستور وزیر وقت جهاد ( جناب آقای مهندس سعیدی کیا) اعزام سایر رده ها را ممنوع کردند و علیرغم بالا بودن شایستیگی اغلب بازرسین کشتارگاهی نسبت به دامپزشکان غیر کشتارگاهی از این چرخه حذف گردیدند.
در حال حاضر نحوه نظارت بهداشتی بر محموله های گوشت وارداتی بر مبنای پروتکل های دو و چند جانبه جمهوری اسلامی ایران با کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه و در حال گذر صورت می پذیرد که در برگیرنده  سیستم های نظارتی مرجع ذیصلاح کشور مبداء می باشد و به هیچ وجه نظارت بهداشتی بر محموله های وارداتی متوقف نشده بلکه سختگیرانه تر، دقیق تر و حرفه ای تر شده است و مبنای آن اسناد بالا دستی بین المللی بهداشت دام و سلامت مواد غذایی می باشند و در آینده نیز مطابق با استانداردهای بین المللی بر اساس مصوبات و دستورالعمل ها  به شماره های  Regulation (EC) No 853/2004  وCouncil Directive 96/23/EC، Regulation (EC) No 2160/2003عمل خواهد شد و نظارت هایی تحت عنوان ممیزی سیستم های بازرسی مرجع ذیصلاح کشور صادر کننده هم صورت خواهد پذیرفت.
بر اساس پروتکل های جدید حاکم بر کشور های توسعه یافته و در حال توسعه اعم از کشورهای عضو اتحادیه اروپا و نیوزلند اعزام ناظر بهداشتی را دخالت در سیستم بازرسی خود می دانند و حاضر نیستند نیروی اعزامی ما را در سیستم تعریف شده خود بگنجانند و بر اساس همکاری های دوجانبه ایران و اتحادیه اروپا در سطوح بالا و تخصصی کشور تصمیم بر این گرفته شد که برای تجارت کالاهای مرتبط با کشاورزی هر دو طرف از ساز و کار یکسانی برای نظارت بهداشتی پیروی کنند صادرات فرآورده های خام دامی ( میگو، روده ) و صادرات پسته و سایر محصولات کشاورزی از ایران به اتحادیه اروپا و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا از همین فرآیند تبعیت می کنند.
تفاهم نامه بهداشت دام ایران و روسیه و تفاهم نامه بهداشت دام  ایران و نیوزلند که در زمان آقای دکتر مهدی خلج ( رییس سابق سازمان دامپزشکی کشور) بر این مبنا به درستی امضا و در سطح وزارت امورخاجه مبادله شده اند بر همین منوال بوده و با توجه به قانون مصوب مجلس شورای اسلامی مبنی برالحاق جمهوری اسلامی ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا در آینده نزدیک نظارت های بهداشتی برای پنج کشور عضو ( روسیه، قزاقستان، قزقیزستان، ارمنستان و بلاروس) بر اساس فرآیند های حاکم بر این اتحادیه صورت خواهد پذیرفت و فرآیند های قبلی متوقف خواهد شد.
در سیستم قبلی کلیه مسئولیت های عدم انطباق محموله های وارداتی به عهده دولت ( سازمان دامپزشکی کشور) بود و چندین بار در مراجع قضایی کشور، خسارات ناشی از عدم انطباق محموله های وارداتی را متوجه سازمان دامپزشکی کشور کردند و ضمن محکوم کردن سازمان دامپزشکی کشور از حساب مالی سازمان دامپزشکی کشور به وارد کنندگان خسارت پرداخت گردید.
در سیستم نظارت بهداشتی جدید بر محموله های وارداتی علاوه بر اینکه نظارت های بهداشتی متوقف نشده است بلکه بر اساس فرآیند بین المللی در حال انجام است و مسئولیت عدم انطباق در مبادی ورودی هوایی، دریای و زمینی متوجه مرجع ذیصلاح کشور صادر کننده و وارد کننده می باشد .
بر اساس پروتکل های جدید در مبادی ورودی کنترل های لازم بر اساس اصول حاکم بر BIP صورت می پذیرد و برای اولین بار برنامه رصد و پایش برای آنها طراحی و عملیاتی شده است .
تقسیم بندی کشورها به سه گروه بر مبنای Risk based categorization inspection system صورت پذیرفته به نحوی که بعد از اجرای این پروتکل ها  محموله های وارداتی از کشورهای گروه یک نسبت به زمانی که نیرو اعزام می شد بمراتب از هر نظر بهتر انجام می پذیرد.
خیلی از کشورهایی که سازمان دامپزشکی کشور از بیش از ده سال قبل برای واردات گوشت قرمز تایید کرده است بر اساس شرایط کشور و مبنای مدیریت مخاطرات صورت پذیرفته است.
در رابطه با نشانه گذاری محموله های وارداتی، مرجع ذیصلاح کشور صادر کننده و وارد کننده مسئول سلامت محموله می باشند و سازمان دامپزشکی کشور در مبادی ورودی و در زمان عرضه تا مصرف در صورتی که عدم انطباق را در برنامه رصد و پایش خود پیدا کند بعنوان ناظر ورود، و برخوردهای لازم از Recal گرفته و حتی معدوم سازی را عملیاتی می کند و کشور و کشتارگاه مبداء را نیز در فهرست سیاه قرار خواهد داد و در این زمینه دستورالعمل رصد و پایش با استفاده از اسناد بالادستی بین المللی ، نقطه نظرات استان ها و پس از طی کل مراحل ابلاغ و در حال اجرا می باشد و به همین خاطر است بر نشانه محموله بایستی قید گردد Importer is liable for product safety   و این امری کاملا درست و مرسوم در دنیا می باشد کافی است به دستورالعمل های جدید دنیا رجوع شود در هیچ کشوری مسئولیت عدم انطباق بعهده مرجع ذیصلاح کشور وارد کننده نمی باشد.
در خصوص زمان تولید تا زمان بارگیری قبلا بدون هیچ مصداق بهداشتی  و صرفا بر اساس یک فرآیند تجاری که در سازمان دامپزشکی کشور هم مصطلح شده بود قید می شد که پس از تولید محموله ظرف مدت 60 روز بایستی بارگیری و حمل  شود که بدلیل مشکلات انتقال پول و تصمیماتی که در رده های بالای ممکلت برای مدیریت اقتصادی کشور صورت پذیرفت تغییراتی در این زمینه ها اتخاذ گردید . در گذشته محموله های وارداتی در زمان ترخیص بایستی حداقل 60 درصد عمر ماندگاری داشته باشند که بدلایل تحریم این موضوعات هم تغییر کرد و هیچ مشکلی از دیدگاه بهداشتی برای این موارد وجود ندارد.
در رابطه با پروتکل بهداشتی فی مابین سازمان دامپزشکی کشور ایران و مرجع ذیصلاح کشور برزیل که عمده صادر کننده گوشت گاو در سطح دنیا و جمهوری اسلامی ایران می باشد نیز ما بدون داشتن پروتکل بهداشتی از کشور برزیل سالیان متمادی از این کشور گوشت وارد می کردیم و نیروهای ناظر اعزامی ما هیچ ارتباطی با مرجع ذیصلاح کشور برزیل در زمان ماموریت نداشتند و حتی در سطح کاغذ هم به مرجع ذیصلاح برزیل معرفی نمی شدند.
علت نبود پروتکل بهداشتی بین ایران و برزیل هم خود داستانی طولانی دارد ولی از بیش از  یک سال قبل سازمان دامپزشکی کشور با مرجع ذیصلاح کشور برزیل از مسیر وزارت امورخارجه وارد مذاکره شد و پس از طی مراحل مختلف و تصمیمات کمیته تخصصی دفاتر 1- دفتر بهداشت و مدیریت بیماری های دامی، 2- دفتر نظارت بر بهداشت عمومی و سلامت مواد غذایی3- دفتر قرنطینه و امنیت زیستی 4- دفتر سازمان های تخصصی، روابط عمومی و امور بین الملل،  پروتکل بهداشتی فی مابین رد و بدل و نهایی گردید و از مسیر وزارت امور خارجه بطور رسمی مبادله گردید .
در رابطه با پروتکل بهداشتی با برزیل چند نکته ضروری است یادآوری شود در مذاکرات دو جانبه همیشه بایستی بر اساس اسناد بالا دستی بهداشتی بین المللی ( کتب کد سازمان جهانی بهداشت دام، قانون بین المللی غذا یا کدکس الیمانتاریوس و مصوبات شورایی احادیه اروپا) و وضعیت بهداشتی کشورهای طرف مذاکره وارد مذاکره شد و اینطور نیست که ما هر چه بخواهیم آنها قبول کنند اصولا ما متقاضی بودیم و هستیم و انشالله در آینده به جایی برسیم که نیازی به واردات گوشت قرمز نداشته باشیم برای تدوین پروتکل موارد متعددی وجود دارد از جمله بیماری جنون گاوی که کشور ها از نظر وضعیت بیماری  جنون گاوی به سه دسته تقسیم می شوند.
کشورهای با وضعیت بیماری جنون گاوی قابل اغماض ( Negligible  ) که در این کشورها چیزی بنام بافت مخاطره آمیز خاص (SRM )مرتبط با جنون گاوی وجود ندارد و مبحثی بنام بهداشت و محدویت سن وجود ندارد کشور برزیل دراین گروه قرار دارد و سند ارزیابی میدانی انجام گرفته توسط سازمان جهانی بهداشت دام بر روی وب سایت سازمان جهانی بهداشت منتشر شده و قابل دسترس می باشد . و تنها مرجع ذیصلاح برای این موضوع سازمان جهانی بهداشت دام می باشد و لاغیر . در پروتکل میادله شده حداکثر سن شش دندانه می باشد یعنی سن بین  30 تا 42 ماهه.
کشورهای با وضعیت کنترل شده جنون گاوی مثل اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا که در رابطه با سن دام کشتاری و بر خورد با بافت های مخاطره آمیز خاص  (SRM ) ملاحظاتی و محدودیت هایی  وجود دارد و بایستی رعایت شود.
کشورهایی که جنون گاوی در آنها کنترل نشده است و هیچ برنامه ایی برای رصد و پایش و اقدام متعاقب برخورد وجو ندارد  مثل کشور ما که حتی اجازه صادرات روده گاوی به ما هم نمی دهند و ملاحظاتی سخت و جدی برای تجارت با این کشورها برای تجارت دام زنده و فرآورده های آنها وجود دارد امیدواریم بتوانیم در آینده ی نزدیک چند ساله  برنامه ملی بیماری جنون گاوی را در کشور طراحی و عملیاتی کنیم.
کشور برزیل دارای برنامه ملی کنترل باقیمانده ها[1] برای گوشت گاو از مزرعه تا کشتارگاه متناسب با مصوبه شورایی اتحادیه اروپا بشماره 96/23/ec  دارد و ما هنوز چنین برنامه ای را صرفا برای میگوی پرورشی آنهم با کمک آزمایشگاههای اروپا داریم و برای هیچ محصول و فرآورده مرتبط با دامپزشکی در حال حاضر چنین برنامه ای  نداریم و از سال گذشته برنامه ریزی شده است که در صورت  اعتبار بخشی آزمایشگاههای کشور وارد این مسیر بشویم تا شاید در ده سال آینده بتوانیم آن را بطور رسمی و بین المللی عملیاتی کنیم.
در رابطه با جنس دام نیز نکته قابل توجه اینست که گله های چند هزار تایی پرورش یافته در مرتع  که صرفا برای کشتار پرورش داده می شوند دارای درصدی جنس ماده می باشند که برای زادآوری از آنها استفاده نمی شود و هیچ تفاوتی با جنس نر ندارند بعضا در کشورها بخاطر ترد بودن و ذائقه صرفا جنس ماده پرواری کشتار و خریداری می کنند و هیچ منعی از نظر بهداشتی برای دام های پروار شده جنس  ماده وجود ندارد.
گاو از نظر طبقه بندی به سه دسته تقسیم می شود و این سه دسته عبارتند از کشتاری ( Slaughter ) پرواری (Feeder ) و مولد ( Breeder ) و هیچ جای دنیا دام مولد را برای کشتار به کشتارگاه نمی فرستند. در  واحدهای صنعتی دامهای مولد سالانه  بین 20 تا 30 درصد بنا به دلایل سخت زایی، مشکلات پستانی و ویژگی های نامناسب حذف و دامهای مولد دارای ویژگی های مطلوب جایگزین می شوند . دامهای حذفی واحدهای داشتی در هیچ کشوری در دنیا برای صادرات کشتار نمی شوند و در کشور برزیل صادرات دام مولد حذفی کشتاری هم ممنوع می باشد و در کشور ما هم همینطور هست . این دامهای مولد حذفی کشتار  و به مصرف داخلی می رسند در کشورهای صادر کننده صادرات دامهای حذفی مولد ممنوع و صرفا برای مصرف داخلی کشتار می شوند  ضمنا قیمت گوشت می تواند تابعی از عوامل مختلف باشد از گوشت کیلویی 40 پوند تا گوشت 8 پوندی در کشوری مثل انگلستان قابل عرضه می باشد. اصولا برای کشورهای گروه قابل اغماض محدودیتی برای سن این دامها وجود ندارد 
در رابطه با گزارش وزارت امور خارجه که قاعدتا بایستی نامه محرمانه تلقی گردد اینکه چه شخصی با چه هدفی اقدام به انتشار این نامه محرمانه کرده ذکر چند نکته را ضروری می دانیم.
 در نامه مدیرکل آمریکای وزارت امور خارجه ایران  به علیرضا رفیعی‌پور رئیس سازمان دامپزشکی کشور و فتحی مدیرکل امور بین‌الملل وزارت جهاد کشاورزی با موضوع «اصلاح ضوابط بهداشتی ایران در مورد سن کشتار دام در برزیل» عنوان محرمانه درج نشده و تصویر این نامه نزد این خبرگزاری موجود است.
نشست هایی که در این زمینه توسط سفارت ما در کشور برزیل با طرف برزیلی صورت پذیرفته به سازمان دامپزشکی کشور منتقل شده و تمامی موضوعات مبادله شده  مد نظر سازمان دامپزشکی کشور بوده و طرف برزیلی بعنوان اعتراض در رابطه با محدویت سنی مطرح  کرده که دامپزشکی ایران دامهای با حداکثر 4 داندان را مطرح کرده که غیر بهداشتی و غیر مصداقی می باشد و از سفیر ما خواسته بود که این موضوع مد نظر سازمان دامپزشکی کشور قرار  گیرد. شایان ذکر است مکاتبات وزارت امورخارجه نباسیتی توسط عده ای ناآگاه ابزار انتقام گیری ها و برای  اغراض شخصی مورد استفاده ابزاری قرار گیرد . پروتکل بهداشتی دامپزشکی با اطلاع و هماهنگی وزارت امورخارجه صورت پذیرفته و جا دارد از تلاش ها و پیگیری های مجدانه سفارت جمهوری اسلامی ایران در برزیل تقدیر و تشکر کرد.
در رابطه با اقدام متعاقب عدم انطباق محموله های وارداتی ذکر این نکته ضروری می باشد که واردات گوشت تازه ( باصطلاح گوشت گرم) با توجه به محدودیت زمانی عمر ماندگاری نوع نمونه برداری و برخورد بصورتی می باشد که فرصت با توجه به محدودیت عمر ماندگاری برای انتظار نتایج آزمایشگاهی باقی نمی ماند  و بصورت تصادفی از هر پنج محموله تصادفی نمونه برداری و در صورت عدم انطباق مطابق جدول بر خورد می شود.
 در داخل کشورما نیز تایید و عرضه محموله های گوشت گاو و گوسفند و بز و گاومبش و طیور صرفا براساس پروتکل های بازرسی کشتارگاهی صورت می پذیرد بر اساس نتایج آزمایشگاهی صورت نمی پذیرد .
در کشورهای توسعه یافته که دارای برنامه GHP در کشتارگاههای دام خود می باشند بصورت ادواری در کشتارگاه بر اساس مقررات شورای بشماره 2073/2005/ec  نمونه برداری و نتایج آزمایشگاهی ملاک برای بهبود فرآیند کشتار مورد استفاده قرار می گیرند . توصیه می گردد کل سند تحت عنوان رصد و پایش رخدادهای بهداشتی برای واردات گوشت تازه که  بر روی وب سایت سازمان دامپزشکی کشور قابل دسترس می باشد را مطالعه نمایید  و این سند در یک فرآیند علمی، دقیقی و کارشناسی و برمبنای  اسناد بین المللی از جمله مصوبات شورایی اتحادیه اروپا تهیه شده است و جزو افتخارات دفتر نظارت بر بهداشت عمومی و سازمان دامپزشکی کشور می باشد.
انتشار  این جدول بدون توجه به اصل سند به تنهایی ممکن است ایجاد شائبه در نزد افکار عمومی کند که بر اساس تصمیات سطح بالای کشور با افرادی که دانسته و یا نادانسته باعث تشویش اذهان عمومی می شوند بایستی بطور جد برخوردی قاطع و جدی صورت پذیرد پبشنهاد می گردد کل سند مطالعه گردد، سندی که  بسیار سختگیرانه تر از حتی کشورهای اروپایی طراحی و عملیاتی شده است.
در رابطه با سالمونلا چند نکته لازم به یادآوری می باشد. تا اردیبهشت سال 1397 در ایران متاسفانه  برنامه ای بنام برنامه ملی کاهش کنترل سالمونلا در وجود نداشته وبراساس جدول صفحه 10 دستورالعمل اجرایی نظارت بهداشتی فرآورده های خام دامی اقداماتی انجام می گرفته که نه مصداق در سطح دنیا داشته  و نه رفرانس.
در راستای اجرای این مهم  پس از فراخوان اردیبشهت سال 1397 و تشکیل کمیته ملی مشورتی کنترل سالمونلا کشور با استفده از اساتید برتر دانشگاههای کشور  و برگزاری دوره آموزشی بین المللی در سازمان برنامه ملی کاهش سالمونلا طراحی و ابلاغ گردیده که امیدوارم در قالب این برنامه میزان آلودگی گوشت مرغ، گوشت قرمز ما در طی یک دوره زمانی  5 تا 10 ساله از وضعیت غیر قابل قبول  فعلی به سطح زیر بیست درصد برسد و بتوانیم  ضمن ارتقاء سلامت مواد غذایی دسترسی محصولات ایرانی  به بازارهای منطقه اوراسیا را فراهم کنیم.
در رابطه سازمان پدافند غیر عامل رابطه تنگاتنگی بین این سازمان و سازمان پدافند غیر عامل در رابطه سلامت موارد غذایی  و رصد و پایش و پیشگیری کنترل و مهار رخدادهای بهداشتی وجود داشته و دارد و ضمن احترام به تمامی هشدارهای پدافند غیر عامل رفتارهای این سازمان تخصصی، پدافندی،  مصداق و رفرانس محور بوده و افتخار آن داریم که خود را همراه و سرباز پدافند غیر عامل کشور جمهوری اسلامی ایران می دانیم  .