بهینه سازی مصرف سوخت در مرغداری ها با اجرای قانون هدفمندی یارانه ها از طریق پرداخت تسهیلات ارزان قیمت شروع شد و در استان مازندران حدود ۳۰ درصد این واحدها موفق به اجرای برنامه شدند.
پرداخت نشدن تسهیلات ارزان قیمت در حالی بهانه ای برای متوقف کردن این طرح به دست اندرکاران صنعت طیور مازندران داد تا آنها توپ بی خیالی در اجرای طرح را به زمین دولت شوت کنند، که کارشناسان اقتصادی پایین بودن قیمت انرژی و پرداخت یارانه پنهان به آن و هزینه ناچیز سوخت در سرجمع هزینه های تولید را عامل اصلی در عدم اجرای این برنامه می دانند.
عدم اجرای طرح اصلاح ساختار سیستم حرارتی مرغداری ها در مازندران که ۱۱ درصد از واحدهای کشور را از لحاظ کمی و تولید گوشت در اختیار دارد، باعث شد تا میزان مصرف سوخت در این واحدها به ۶۰ میلیون لیتر و میزان یارانه پرداختی در این بخش سالانه به یکهزار و ۶۰۰ میلیارد ریال برسد. میزان سوخت مصرفی مرغداری ها در کشور سالانه ۱.۵ میلیارد لیتر و و یارانه پنهان آن ۴۰ هزار میلیارد ریال معادل حدود ۱۰ درصد کل اعتبار یارانه نقدی کشور است.
اصلاح ساختار سیستم حرارتی مرغداری ها شامل تغییر سیستم حرارتی از سنتی به تکنولوژی نوین، تجهیز و نوسازی این سیستم، عایق بندی سقف، کاهش ارتفاع سقف و نصب سیستم اتوماسیون تهویه ای است. با اجرای این طرح مصرف سوخت در این واحدها تا ۷۰ درصد کاهش خواهد یافت ، وضعیتی که به اعتقاد کارشناسان دست یافتن به آن در صورت نبود یارانه پنهان کنونی حتی بدون تسهیلات ارزان قیمت هم برای مالکان این واحدها دارای صرفه اقتصادی است.
بر اساس آمار از از ۲ هزار و ۵۰۰ واحد مرغداری در مازندران ، در ۳۰ درصد تغییر در ساختار سوخت انجام شد و بقیه همچنان با سیستم حرارتی سنتی فعالیت دارند با این تفاوت که سوخت ۷۰ درصد از این واحدها از نفت گاز به گاز شهری تغییر یافت و حدود یک هزار واحد همچنان از نفت گاز برای سیستم حرارتی خود استفاده می کنند که مصرف سالانه سوخت این واحد بیش از ۶۰ میلیون لیتر برآورد شده است.
بی رغبتی برای اصلاح
مشاور اقتصادی اتاق بازرگانی مازندران در این باره گفت : به دلیل فرسودگی واحدهای مرغداری و برخورداری این واحدها از سیستم های حرارتی سنتی ، اجرای ساختار سیستم حرارتی که می تواند شامل نوسازی این سیستم، کاهش ارتفاع واحدهای مرغداری و جلوگیری از اتلاف انرژی باشد در واحدهای صنعت طیور استان به منظور کاهش هزینه های سربار و بهینه سازی مصرف سوخت امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.
علی احسانی افزود : با این وجود این طرح تاکنون در اکثر واحدهای مرغداری استان به دلیل پرداخت یارانه پنهان دولت ( تفاوت نرخ سوخت یارانه ای با آزاد) به طور جدی دنبال نشده است و برای جلوگیری از اتلاف یارانه پنهان هم ، نوسازی نیازمند حمایت مالی دولت و پرداخت تسهیلات ارزان قیمت است.
وی گفت : با پرداخت یارانه پنهان دولت به سوخت، حدود ۱۰ درصد از هزینه های مرغدارای به مصرف سوخت اختصاص داده می شود و این میزان هزینه از نگاه مرغداران هزینه ای نیست که آنها را تشویق به اجرای اصلاح ساختار سیستم حرارتی کند ، ولی برای دولت که این یارانه ها را پرداخت می کند، به نظر می رسد باید اصلاح ساختار جدی گرفته شود تا مرغداران نیز خود را موظف به اجرای این کار کنند.
معاون اسبق برنامه ریزی و اشتغال استانداری مازندران گفت : در حال حاضر دوره جوجه ریزی مرغداری ها در مازندران حدود ۵۰ روز است ، در حالی که این دوره در واحدهایی که به تکنولوزی نوین حراراتی مجهزند مثلا در ترکیه ۴۲ روزه است.
وی افزود: مرغداری ها ما در مازندران هم در صورت اصلاح ساختار حرارتی می توانند در سال با همین هزینه موجود یک دوره به دوره جوجه ریزی خود اضافه کنند و این کار به عنوان ارتقا بهره وری می تواند سود زیادی را برای آنها به دنبال داشته باشد.
احسانی معتقد است که پایین بودن قیمت سوخت در کشور و پایین بودن هزینه سوخت در هزینه نهایی موجب شده تا مرغداران به مزیت هایی مانند کاهش زمان جوجه ریزی از طریق اصلاح ساختار سیستم حرارتی بی توجهی کنند.
مشکل نقدینگی ، بهانه اصلی
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی مازندران هم گفت : با اجرای قانون هدفمندی یارانه ها ، دولت براساس قانون بخشی از درآمد ناشی از این هدفمندی را برای اصلاح ساختار سیستم حرارتی واحدهای مرغداری در سطح کشور اختصاص داد و این کار از سال ۸۹ زمان اجرای قانون هدفمندی تا سال ۹۱ ادامه یافت.
امیرمیران آملی افزود : در این مدت حدود ۳۰ درصد از واحدهای مرغداری در این استان با دریافت تسهیلات ارزان قیمت، تغییر ساختار سیستم حرارتی را از سنتی به مدرن اجرایی کردند و در شرایط فعلی این واحدها کمتر در تامین سوخت زمستانی با مشکل مواجهند.
وی اضافه کرد : این در حالیست که ۷۰ درصد دیگر از این واحدها به دلیل مشکل نقدینگی موجود در صنعت طیور قادر به اجرای این سیستم در واحدها خود نیستند و نیازمند کمک دولت از محل تسهیلات بانکی ویژه هستند و در این صورت به نظر می رسد که مرغداران تشویق به این کار شوند.
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق مازندران که خود هم دستی در صنعت مرغداری دارد ، اظهار داشت : در شرایط فعلی تامین سوخت زمستانی برای مرغداری ها به دغدغه ای همه ساله برای مرغداران استان تبدیل شد و با اجرای تغییر ساختار بخش زیادی از این مشکلات از دوش دولت و مرغدار برداشته می شود و این کار هم برای دولت و هم مرغدار صرفه اقتصادی دارد.
وی پیشنهاد کرد : دولت سالانه چندین میلیارد ریال برای یارانه پنهان نفت گاز مصرفی در واحدهای مرغداری کشور هزینه می کند و اجرای طرح ساختار سیستم حرارتی در مرغداری ها میزان سوخت مصرفی را تا ۵۰ درصد کاهش می دهد و دولت از محل هزینه های این صرفه جویی می تواند با پرداخت تسهیلات این واحدها را در اجرای طرح کمک کند.
چشم مرغداران به دست دولت
رئیس اتحادیه مرغداران مازندران هم گفت : تمام مرغداران استان برای اجرای طرح اصلاح ساختار سیستم حرارتی در واحدهای خود که به بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ واحد می رسد، اعتقاد دارند، ولی نوسانات نرخ مرغ در سنوات اخیر باعث شده تا مرغداران اعتبار مازاد برای پرداختن به این برنامه در واحدهای خود نداشته باشند.
عطاالله حسن زاده افزود : هم اکنون سوخت ۷۰ درصد از واحدهای مرغداری در مازندران گاز و ۳۰ درصد نیز نفت گاز است ولی میزان مصرف نفت گاز در این واحدها در سال به بیش از ۶۰ میلیون لیتر می رسد . با محاسبه نرخ تمام شده نفت گاز برای دولت متوجه می شویم که دولت در سال یکهزار و ۶۰۰ میلیارد ریال یارانه پنهان برای مصرف سوخت در این واحدها پرداخت می کند.
وی ادامه داد: اگر در نگاه بدبینانه در سال حدود ۵۰ درصد با صلاح ساختار سوخت در مرغداری های مازندران ۵۰ درصد نیز صرفه جویی در مصرف داشته باشیم، سالانه حدود ۸۰۰ میلیارد ریال می شود که با این کار سالانه بیش از ۱۰۰ تا ۲۰۰ واحد نوسازی می شوند و پس از یک دوره ۵ تا ۶ ساله با صرفه جویی از این محل تمام واحدهای ما تغییر ساختار خواهند داد.
حسن زاده گفت : اجرای طرح اصلاح ساختار در سیستم حرارتی با کمک دولت در ۳۰ درصد از واحدهای فعال در استان انجام شد و در ۷۰ درصد دیگر به دلیل قطع شدن حمایت تسهیلاتی دولت و مشکل مالی از سال ۹۱ تاکنون طرح را به فراموشی سپردند و بانک ها نیز برای پرداخت تسهیلات به این بخش تمکین نمی کنند.
وی یکی از دلایل عدم تمکین بانک ها به پرداخت تسهیلات را بدهی معوقه مرغداری ها و تامین وثیقه برشمرد و ابراز امیدواری کرد تا با روند حمایتی از تولید که در مدیریت ارشد استان وجود دارد ، به این بخش نیز توجه شود.
اصلاح ساختار حرارتی اولویت اول
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری مازندران گفت : اصلاح ساختار سیستم حرارتی واحدهای مرغداری در استان باید به عنوان یک برنامه اولویت دار از سوی جهادکشاورزی و اتحادیه مرغداران به طور جدی پیگیری شود تا به نتیجه برسد.
مهدی گلچوب افزود : جهاد کشاورزی مازندران در صورت بروز مشکل مالی برای اجرای این طرح، باید برنامه خود را برای چگونگی تامین این اعتبار به کارگروه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید ارایه کند تا به عنوان یکی از مشکلات حوزه تولید در این کارگروه بررسی و رفع مشکل شود.
وی ادامه داد : قطعا ستاد تسهیل و رفع موانع تولید با همه جانبه نگری مصوبه ای را برای پرداخت تسهیلات از محل تبصره های قانون بودجه مصوب می کند و بانک ها نیز ملزم به پرداخت این تسهیلات می شوند و تاکنون طرحی به ستاد تسهیل برای ارایه تسهیلات جهت اجرای طرح اصلاح ساختار حرارتی مرغداری ها ارائه نشده است.
بر اساس آمار از حدود ۲۰ هزار واحد مرغداری در کشور با تولید سالانه ۲ میلیون تن گوشت مرغ ، حدود ۲ هزار و ۵۰۰ تا دو هزار و ۸۰۰ واحد با تولید سالانه ۲۲۰ تا ۲۵۰ هزار تن تولید در مازندران فعالند.
براساس همین آمار سالانه حدود ۶۰ تا ۱۰۰ میلیون لیتر نفت گاز در واحدهای مرغداری مازندران مصرف می شود و بیش از نیمی از این سوخت با نرخ دولتی سه هزار ریال برای هر لیتر در اختیار آنها قرار می گیرد در حالی که تامین بقیه نیاز سوختی این واحدها لیتری بیش از ۱۰۰ هزار ریال برای آنان تمام می شود.