صادرات کالاهای مزیت‌دار راهکاری برای بی‌نیازی از درآمدهای نفتی

با توجه به اقلیم متنوع و پتانسیل بالای تولید محصولات کشاورزی می توان در صورت استفاده حداکثری از ظرفیت ها و محصولات مزیت دار حرفی برای گفتن در بازارهای هدف داشت که متاسفانه وجود عوامل مختلف مانع تحقق این امر مهم شده است.
در شرایط فعلی اعمال تحریم های ظالمانه علیه کشور، کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و توسعه صادرات غیرنفتی یکی از اهداف مورد توجه دولتمردان بوده که در این میان صادرات کالاهای کشاورزی به عنوان مهم ترین بخش صادرات کالاهای غیرنفتی در اقتصاد کشور تاثیر بسزایی دارد.
بسیاری از مسئولان بر این باورند که عوامل مختلف همچون سو مدیریت در بخش بازرگانی، نبود برند، صادرات فله، مشکلات بازگشت ارز و قاچاق کالا چالش های متعددی را به همراه داشته است، در حالیکه با برنامه ریزی مدون و استفاده حداکثری از ظرفیت ها دیگر نیازی به صادرات یک‌لیتر نفت هم نیست چرا که ایران به سبب تنوع متعدد اقلیمی در تولید بسیاری از محصولات زراعی، باغی، آبزی، دامی و ...ظرفیت های بی نظیری دارد که با تکیه بر آن، اقتصاد کشور برای همیشه از درآمدهای نفتی بی نیاز می شود‌.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین دلایا ضعف در صادرات محصولات مزیت دار کشاورزی و راهکارهای بی نیازی از درآمدهای نفتی در شرایط تحریم با خبر شد:
خام فروشی مانع توسعه صادرات محصولات کشاورزی مزیت دار شد/قطب بزرگ تولیدکننده محصولات کشاورزی نیازی به درآمد نفتی ندارد
محمد شفیع ملک زاده رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به اینکه توسعه صادرات محصولات کشاورزی و جایگزینی با درآمد‌های حاصل از نفت شدنی است، اظهار کرد: اگر صادر کنندگان و مسئولان ذی ربط در ایجاد برند، فروآوری، سورتینگ و بازار پسندی محصولات کشاورزی کار کنند به سهولت می‌توانند بخش اعظمی از بازار خاورمیانه را در دست گیرند.
وی با انتقاد از خام فروشی محصولات کشاورزی افزود: با وجود ۴ فصل بودن اقلیم و پتانسیل بالای تولید محصولات کشاورزی، اما تاکنون به سبب خام فروشی و فروختن محصولات مزیت دار به صورت فله و کار نکردن بر برند و فرآوری محصولات نتوانستیم با سایر رقبا در بازار‌های هدف رقابت کنیم که این امر منجر به از دست دادن بسیاری از فرصت‌ها در بازار‌های صادراتی شد.
ملک زاده ادامه داد: علی رغم مشکلات پیش آمده میان روسیه و ترکیه فرصت خوبی بود تا ایران بتواند این بازار را بدست بگیرد، اما متاسفانه نتوانستیم حرفی برای گفتن در این بازار داشته باشیم.
رئیس نظام صنفی کشاورزی با تاکید بر ورود به بازار روسیه گفت: با وجود آنکه سالیانه مقادیر قابل توجهی محصولات کشاورزی به روسیه صادر می‌شود، بنابراین در صورت صادرات تمامی محصولات کشاورزی باز هم نیاز است تا تولیدات خود را افزایش دهیم که متاسفانه این امر تاکنون صورت نگرفته است.
وی اخذ تعرفه بالای صادراتی و نبود زیرساخت‌های لازم را از جمله چالش‌های پیش روی صادرات برشمرد و گفت: این در حالی است که اگر محصولات کشاورزی را به صورت بسته بندی و با برند به بازار‌های هدف صادرکنیم، دیگر نیازی به درآمد‌های حاصل از نفت نداریم و به سهولت این امکان وجود دارد که اقتصاد کشور بر پایه درآمد‌های کشاورزی بچرخد.
این مقام مسئول با انتقاد از این مسئله که در بسیاری از کالا‌های مزیت دار نتوانستیم توفیق چندانی در صادرات داشته باشیم، بیان کرد: با وجود آنکه ایران بزرگترین تولیدکننده زعفران در دنیا به شمار می‌رود و به عبارتی ۹۰ درصد زعفران جهان در ایران تولید می‌شود، اما متاسفانه زعفران ایرانی با برند دیگر کشور‌ها همچون افغانستان به بازار‌های هدف صادر می‌شود که این امر موجب شده در بازار‌های صادراتی ردپایی از زعفران ایران وجود نداشته باشد، در حالیکه با جلوگیری از صادرات فله و ایجاد برند برای این محصول استراتژیک می‌توان ارزآوری مناسبی از این محل داشت.
وی با بیان اینکه ایران بعد از مصر دومین کشور تولیدکننده خرما در دنیا به شمار می‌رود، افزود: این در حالی است که ارزآوری مناسبی به سبب وجود چالش‌های مختلف همچون نبود بسته بندی مناسب و خام فروشی در این محصول نداریم.
ملک زاده ادامه داد: بسیاری از کشور‌های حاشیه خلیج فارس و عربی نیاز بالایی به محصولات سبزی و صیفی دارند که به سبب نبود بازار مناسب، ضربات سنگینی از حیث مازاد تولید به کشاورزان داخل وارد شده است به طوریکه در برخی مواقع ۱۰ هزار هکتار محصول به دلیل عدم صرفه اقتصادی و ضعف مدیریت بازار محصولات کشاورزی برداشت نمی‌شود، این در حالی است که ایران به عنوان قطب بزرگ محصولات کشاورزی می‌تواند درآمد مناسبی از حیث صادرات داشته باشد.
دستیبابی به توسعه صادرات محصولات کشاورزی مستلزم برنامه های بلندمدت
علی خان محمدی مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با اشاره به اینکه ایران در تولید محصولات کشاورزی از پتانسیل بالایی برخودار است، اظهار کرد: با توجه به شرایط تحریم و مشکلات پیش آمده در صادرات منابع نفتی، ایران با ایجاد زنجیره‌ها و زیرساخت‌های لازم می‌تواند در صادرات محصولات کشاورزی حرفی برای گفتن در بازار‌های هدف باید داشته باشد.
وی افزود: با توجه به آنکه طرف‌های خارجی نسبت به اجرای تعهدات و وعده وعید‌ها بسیار حساس هستند که متاسفانه تاکنون نتوانستیم این زمینه را اجرا کنیم.
خان محمدی ادامه داد: با وجود پتانسیل بالای تولید محصولات کشاورزی از منظر گوشت، تخم مرغ، آبزیان، محصولات زراعی و باغی در صورت ایجاد زیرساخت‌های لازم این امکان وجود دارد که به سبب رقابت پذیری با سایر رقبا از درآمد‌های حاصل از صادرات نفت بی نیاز شد.
مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با تاکید بر بکارگیری برنامه مدون صادرات گفت: اگر دولت تصمیم گیری در خصوص برنامه‌های صادراتی را به تشکل‌های تولیدی واگذار کند و امکانات لازم در این خصوص را در اختیارشان قرار دهد، می‌توان از محل صادرات محصولات کشاورزی ارزآوری مناسبی داشت. به عنوان مثال هم اکنون بهترین موقعیت برای حضور در بازار روسیه است که متاسفانه به سبب نبود زیرساخت‌های لازم نتوانستیم در این بازار حضور جدی داشته باشیم.
وی ادامه داد: با ایجاد زیرساخت‌های لازم و برنامه مدون در خصوص کشاورزی قراردادی با تجار خارجی علاوه بر بی نیازی از درآمد‌های نفتی، رفاه تولیدکنندگان در تمامی فصول هم تضمین خواهد شد.
خان محمدی با انتقاد از این مسئله که کشور هلند علی رغم مساحت محدود صادرات قابل توجهی در حوزه محصولات کشاورزی دارد، بیان کرد: کشور ترکیه به سبب آنکه فاقد منابع نفت و گاز است و مساحت کشورش اندازه ۲ استان شمالی ما هم نیست، اما درآمد قابل توجهی در حوزه محصولات کشاورزی دارد که این امر نشان می‌دهد با فراهم کردن زیرساخت ها، ایجاد زنجیره‌های تولید و بازاریابی می‌توان به سمت و سوی توسعه صادرات محصولات کشاورزی حرکت کرد.
مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی دستیابی به توسعه صادرات محصولات کشاورزی و بی نیازی از درآمد‌های حاصل از نفت را در گرو تدوین برنامه‌های بلندمدت و کوتاه مدت دانست و گفت: اگر مسئولان امر بتوانند برنامه مدونی برای تولید و کیفیت محصولات داشته باشند، این امکان وجود دارد که از صادرات یک لیتر نفت بی نیاز شد تا کشور‌های بیگانه گاه و بیگاه ما را تهدید نکنند که با تحریم صادرات نفت، اقتصاد ایران دچار چالش می‌شود.
راه درازی پیش روی صادرات محصولات کشاورزی است/افزایش قیمت بنزین نباید بهانه ای برای افزایش هزینه های حمل و نقل شود
رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی درباره آخرین وضعیت صادرات محصولات کشاورزی اظهار کرد: اگرچه گمرک آمار جدیدی در خصوص صادرات محصولات کشاورزی اعلام نکرده است، اما آمار‌های غیر رسمی نشان می‌دهد که در ۶ ماهه امسال صادرات محصولات کشاورزی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۶ درصد رشد داشته است.
وی عمده صادرات محصولات کشاورزی را منوط به سبزی و صیفی دانست و گفت: هم اکنون کشور‌های امارات، عمان و عراق بیشترین واردات محصولات کشاورزی از جمله سبزی و صیفی را دارا هستند که در صورت فراهم شدن زیرساخت‌ها در شرایط تحریم می‌توان صادرات را توسعه داد.
نورانی با اشاره به اینکه راه درازی پیش روی توسعه صادرات محصولات کشاورزی و مدنظر است، بیان کرد: سال گذشته صادرات محصولات کشاورزی به علت کمبود تولید سبزی و صیفی کاهش چشمگیری داشت که برای جهش صادرات باید امکانات تولید فراهم شود.
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی توسعه صادرات محصولات کشاورزی را مستلزم ایجاد زیرساخت‌ها و حمل و نقل مناسب جاده ای، ریلی، دریایی و هوایی برشمرد و گفت: تعطیلی کشتیرانی جمهوری اسلامی در بندر بوشهر، نبود هواپیمای کارگو و مشکلات متعدد در خصوص زیرساخت‌های جاده‌ای همگی دست به دست یکدیگر داده تا صادرات با روند کندی در حال پیشروی باشد که رونق صادرات در شرایط فعلی تحریم در کالا‌های مزیت دار مستلزم رفع این موانع است چرا که کشور‌های حوزه خلیج فارس خواهان محصولات ایرانی هستند.
وی ادامه داد: علی رغم آنکه مساحت کشور هلند به اندازه استان‌های شمالی نیست، اما صادرات سالانه محصولات کشاورزی این کشور به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار می‌رسد که این امر نشان می‌دهد با وجود پتانسیل بالای کشور در بخش کشاورزی نباید به مقوله صادرات بی تفاوت باشیم چرا که با توسعه صادرات محصولات کشاورزی نیازی به درآمد‌های حاصل از صادرات نفت داریم.
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی در پایان با بیان اینکه افزایش قیمت بنزین نباید بهانه‌ای برای بالابردن هزینه‌های حمل و نقل شود، تصریح کرد: با اعمال نظارت بیشتر بر شرکت‌های حمل و نقل می‌توان از افزایش هزینه‌های حمل و نقل جلوگیری کرد چرا که این امر در کاهش صادرات تاثیر سو به همراه دارد.