آذر ماه بود که نیره پیروزبخت رئیس سازمان ملی استاندارد در مورد علت دپوی 1500 کانتینر برنج در گمرک شهید رجایی را رعایت نکات استاندارد اعلام کرده و گفته بود: یکی بحث استاندارد ملی است که برای برنج اعطا میشود و بازرسی‌ها و ارزیابی‌های آن نیز در همین مورد صورت می‌گیرد. در حال حاضر سازمان ملی استاندارد در حال بررسی این 1500 کانتینر است و به محض اینکه هرکدام از سازمان ملی استاندارد گواهی انطباق دریافت کنند از گمرک ترخیص میشود.
اوضاع از این قرار است که سازمان استاندارد برای رعایت حقوق مصرف کننده و مردم علاوه بر آزمون‌های اجباری گذشته، موضوع استاندارد 127 مربوط به نشانه گذاری، درجه بندی و سایر مباحث را به ازمون‌های اجباری برنج اضافه کرد.
برنج‌هایی که از تابستان مجوزهای لازم را گرفته بودند باتوجه به فصل برداشت برنج داخلی با منع ترخیص کالا روبرو شدند و به دلیل آنکه مجوز صادر شده برای این محصول 3 ماه است نتوانستند کالای خود را از گمرک ترخیص کنند. با اتمام مجوز 3 ماهه محموله‌های برنج به یکباره با استاندارد 127 یا همان نشانه گذاری و درجه بندی علاوه بر ازمون‌های دیگر روبرو شدند که کار دریافت مجوز را با تاخیر بیشتر روبرو کرده و به مشکل جدید تبدیل شد.
از طرفی هزینه‌های نگهداری و انبارداری افزایش یافته و از سوی دیگر این هزینه‌ها به مردم و مصرف کننده تحمیل میشود. همچنین وضعیت سلامت، درجه بندی و کیفیت آنهم باید برای استاندارد و نهایتا مصرف کنندگان محرز شود. این دلایل به معطلی برنج پشت مرزها دامن زد.
در همین باره مسلم بیات معاون ارزیابی کیفیت سازمان استاندارد روز چهارشنبه گذشته در مورد دپوی 1500 کانتینر برنج و مجوزهای استاندارد گفته بود: تغییرات جزئی در نشانه گذاری برنج اعمال شده بود البته به این منظور نبود که نمی‌توان کالا را وارد کرد. برنج‌ها مشکل کیفی نداشتند بحث نشان گذاری و درجه بندی بود که این مشکل نیز حل و برطرف شده و با سرعت مجوزها تمدید میشود.
با وجود حل این مشکل، برخی ترخیص کاران و نمایندگان صاحبان کالا همچنان نسبت به دریافت نکردن مجوز لازم برای ترخیص برنج گلایه دارند.
* هزینه‌های طولانی شدن انبارداری از جیب چه کسی پرداخت میشود؟
رضا افضلی ترخیص‌کار یک شرکت واردکننده برنج به فارس می‌گوید: شرکت ما 1100 کانتینر برنج در گمرک شهید رجایی دارد. بخشی از این برنج‌ها از خرداد ماه به کشور آمده و یک بار مجوز استانداردهای اجباری را دریافت کردیم. با توجه به منع ترخیص برنج در فصل برداشت مجوز استاندارد که سه ماهه است مهلتش به پایان رسید و مجدداً برای دریافت استاندارد مراجعه کردیم که مشخص شد علاوه بر موارد قبلی، استاندارد 127 در مورد نشانه‌گذاری و درجه‌بندی برنج نیز رویه‌ای است که از سوی سازمان استاندارد خواسته شده و اکنون 3 تا 4 ماه است معطل دریافت آن هستیم.
این ترخیص‌کار برنج با بیان اینکه معمولاً مجوز استاندارد 20 روزه دریافت میشود، گفت: وزیر صنعت، معدن و تجارت، سرپرست وزارت جهاد کشاورزی و سازمان استاندارد اجرای استاندارد 127 را در مورد نشانه‌گذاری و درجه‌بندی تا سال 99 به تعویق انداختند تا مشکل ترخیص برنج‌ها حل شود. اما تا امروز پنج‌شنبه مجوز استاندارد 150 کانتینر برنج با حجم 3.4 میلیون تن را دریافت نکردیم و این در حالی است که تاکنون یک میلیارد تومان هزینه انبارداری و نگهداری این برنج‌ها شده است که قطعاً هزینه آن را مصرف‌کننده نهایی پرداخت می‌کند.
وی ادامه داد: نامه توافق به تعویق افتادن نشانه‌گذاری و درجه‌بندی برنج به ادارات استاندارد در استان‌ها ابلاغ شده اما همچنان مجوز صادر نشده است.
محمد حاجی‌زاده یکی دیگر از ترخیص‌کاران برنج به فارس می‌گوید: برنج جزو اقلام اساسی بوده و ارز 4200 تومانی دریافت می‌کند. در صورتی که زمان دپوی کالا تا ترخیص از گمرک کاهش یابد قیمت برنج برای مصرف‌کننده نیز پایین می‌آید اما در حال حاضر به دلیل دریافت نشدن استاندارد نشانه‌گذاری و درجه‌بندی قیمت این محصول در بازار افزایش یافته است.
وی با تأکید بر اینکه 2 هزار کانتینر 24 فوتی برنج معطل مجوز استاندارد است گفت: قیمت منطقی هر کیلو برنج هندی 7 تا 7500 تومان در بازار است که اکنون 8 تا 9 هزار تومان نیز فروخته میشود و هنوز نتوانستیم مجوز استاندارد را بگیریم. با این حال قرار شد که مجوز نشانه‌گذاری و درجه‌بندی به تعویق بیفتد اما خبری از تأیید شدن کالا در بندر شهید رجایی از سوی اداره استاندارد نیست.
برای پیگیری بیشتر موضوع و نحوه دریافت مجوز استاندارد برنج با مدیرکل اداره استاندارد استان هرمزگان تماس گرفتیم.
* استاندارد: اگر محموله‌ای مجوز ندارد حتما صاحب آن مراجعه نکرده است
عیسی باقرزاده مدیرکل اداره استاندارد استان هرمزگان در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی فارس، در پاسخ به این سؤال که چرا مجوز استاندارد برای برنج‌های دپو شده در گمرک صادر نشده است، گفت: صاحبان کالا یا نمایندگان آنها که مراجعه می‌کنند کارشان انجام میشود آنهایی که مشکلی در بحث نشانه‌گذاری داشتند کارشان در حال انجام است و مجوزهای لازم را صادر کردیم و در حال خارج شدن از گمرک هستند.
وی ادامه داد: محموله‌هایی هم اظهار شده‌اند ولی هنوز بازرسی و نمونه‌برداری استاندارد انجام نشده است. اگر محموله‌ای است که مجوز ندارد شاید هنوز مراجعه نکرده‌اند.
مدیرکل اداره استاندارد استان هرمزگان در مورد 1500 کانتینر برنجی که در بندرعباس دپو شده، گفت: هر تعداد اظهارنامه که به ما ارجاع شده است کارشان را انجام دادیم، آماری از تعداد آنها ندارم.
باقرزاده در واکنش به این سؤال که با نماینده دو شرکت صحبت کردیم می‌گویند هنوز بحث نشانه‌گذاری و درجه‌بندی برنج آنها حل نشده است، گفت: این طور نیست. استاندارد نشانه‌گذاری به تعویق افتاده و هر کدام از محموله‌هایی که چنین مشکلی داشتند کارشان انجام شده است. امروز (پنج شنبه) 15 محموله وجود داشت که کار آنها انجام شد. برخی محموله‌ها مشکل‌شان عدم انطباق در یک یا چند استاندارد و آزمون‌ها است که به صاحبان آنها اطلاع‌رسانی می‌کنیم.
به گفته وی، هر تعداد محموله برنج که مشکل نشانه‌گذاری داشته و مراجعه کرده است مجوز آنها اخذ شده و گواهی‌نامه صادر شده است.
* نباید برنج درسه 3 هندی را به جای برنج درجه 1 به مردم بفروشند
مدیرکل اداره استاندارد استان هرمزگان در پاسخ به این سوال که روز چهارشنبه گذشته آقای بیات معاون سازمان ملی استاندارد عنوان کردند که مشکل نشانه‌گذاری حل شده اما تا امروز پنج‌شنبه هنوز مجوزی صادر نشده است، گفت: در سامانه وضعیت محموله‌ها مشخص است؛ برخی از قبل مجوز گرفته بودند و مهلت آنها سه ماهه است چرا که با سلامت مردم در ارتباط است. این محموله‌ها به هر دلیلی از گمرک خارج نشد و مجدد نمونه‌برداری صورت گرفته و بدون در نظر گرفتن استاندارد نشانه‌گذاری مجوز می‌دهیم و مشکلی برای ترخیص ندارند.
باقرزاده با رد تأخیر در ارائه مجوز برای ترخیص برنج‌ها گفت: نشانه‌گذاری و درجه‌بندی را از فاکتورهای آزمون حذف کردیم، استاندارد مانع ترخیص و معطلی کالا در گمرک نیست بلکه ما حافظ حقوق مردم هستیم برخی می‌خواهند برنج درجه 3 هندی را به عنوان درجه یک به مردم معرفی کنند چرا که درجه‌بندی‌های متعددی دارد و اندازه دانه، نیم‌پز بودن و رنگ سفید آنها شاخصه‌های نشانه‌گذاری است که مردم باید از شناسنامه کالا باخبر باشند و با اختیار انتخاب کنند همچنین در آزمون‌ها تراریخته بودن نیز سنجیده میشود که تا الان چنین محصولی نداشتیم.