توسعه ماشین آلات و ادوات کشاورزی به عنوان یکی از موضوعات مهم در بحث کشاورزی در کاهش هزینه های تولید، افزایش کیفیت و ارتقای درآمد کشاورزان تاثیر بسزایی داشته است که متاسفانه عوامل مختلفی همچون خردبودن اراضی، قیمت بالای تراکتور و ماشین آلات کشاورزی و نبود امنیت خاطر سرمایه گذار باعث شده که در مقایسه با کشورهای توسعه یافته دنیا فاصله چندانی داشته باشیم.
بسیاری از مسئولان بر این باورند که با وجود سرمایه گذاری مناسب در حوزه ماشین آلات کشاورزی، مسئولان دولتی به منظور کاهش هزینه ها و افزایش عملکرد در بخش تولید باید حمایت همه جانبه ای از این صنعت داشته باشند چرا که افزایش اسب بخار در مزرعه در میزان بهره وری تاثیر بسزایی دارد.
با توجه به آنکه کشاورزی سنتی در افزایش هدر رفت محصول در تمامی مراحل کاشت، داشت و برداشت تاثیر بسزایی دارد، اختصاص ارز دولتی به واردات تراکتور و قطعات مورد نیاز امری ضروری است چرا که طی ماه های اخیر نوسانات نرخ ارز بر بالارفتن قیمت تراکتور و ماشین آلات تاثیر گذار بوده که اگر دولت حمایت لازم از این صنعت را نداشته باشد، سرمایه گذاران و بهره برداران رغبتی به سرمایه گذاری در این بخش نخواهند داشت.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین وضعیت توسعه مکانیزاسیون در مقایسه با کشورهای توسعه یافته دنیا و تاثیر نوسانات نرخ ارز بر این حوزه با خبر شویم:
رشد بی سابقه سرمایه گذاری در بخش مکانیزاسیون طی ۶ سال اخیر
کامبیز عباسی رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی از رشد بی سابقه سرمایه گذاری در بخش مکانیزاسیون و ماشین آلات خبر داد و گفت: از نیمه سال ۹۲ تاکنون بیش از ۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری در حوزه مکانیزاسیون صورت گرفته که این میزان سرمایه گذاری در تاریخ کشور بی سابقه بوده است.
وی مهم ترین رکن در تولیدمحصولات کشاورزی، افزایش ضریب بهره وری و کاهش هزینه های تولید در تمامی زیر بخش ها را توسعه مکانیزاسیون اعلام کرد.
عباسی با اشاره به اینکه در حوزه ماشین های کشاورزی بیش از ۹۰ تا ۹۵ درصد خوداتکا هستیم، بیان کرد: این در حالی است که بخشی از نیازمندی ها از مبادی خارج تامین می شود که با وجود ارزبری ۲۰ درصدی اجزا و قطعات تولید داخل انتظار می رودکه قطعه سازان با فعالیت بیشتر تامین قطعات مورد نیاز را به نحو مطلوب انجام دهند.
رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی ادامه داد: با توجه به آنکه بخشی از نیازهای اساسی کشور همچون گندم و جو با بذرکارها و کمباین های داخلی کشت و کار می شوند، از این رو واردات ۵ تا ۶ درصدی نیاز ماشین های کشاورزی تاثیری بر فرآیند تولید محصولات اساسی ندارد.
وی درباره تاثیر تحریم های اخیر بر صنعت مکانیزاسیون گفت: با وجود تامین ۹۵ درصد ماشین آلات کشاورزی در داخل، تحریم های اخیر تاثیری بر این حوزه نداشته است.
فاصله معنادار ضریب مکانیزاسیون با کشورهای پیشرفته دنیا/خردبودن اراضی یکی از دلایل عقب ماندگی با کشورهای پیشرفته دنیا
سید جعفر حسینی مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی از افزایش ضریب مکانیزاسیون کشاورزی طی سال های اخیر خبر داد و گفت: با توجه به سرمایه گذاری مناسب دولت طی سال های اخیر، ضریب مکانیزاسیون و ماشین آلات در بخش کشاورزی افزایش پیدا کرده است.
وی با تاکید بر رشد ضریب مکانیزاسیون متناسب با تولید محصولات کشاورزی افزود: با وجود آنکه توسعه مکانیزاسیون کشاورزی کاهش هزینه های تولید، رشد چندبرابری محصولات باغی و زراعی و ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی را به همراه دارد، از این رو انتظار می رود مسئولان ذی ربط نگاه ویژه ای به این بخش داشته باشند.
حسینی با اشاره به اینکه عمده ادوات و ماشین آلات کشاورزی وارداتی است، بیان کرد: بر این اساس تامین ارز دولتی مورد نیاز، اعطای تسهیلات کم بهره به کشاورزان و حمایت های لازم می تواند ضریب مکانیزاسیون در سطح کشور را افزایش دهد.
وی درباره مقایسه ضریب مکانیزاسیون با کشورهای پیشرفته دنیا بیان کرد: در حوزه مکانیزاسیون و ماشین آلات کشاورزی با کشورهای سطح اول دنیا فاصله معناداری داریم که علت آن را باید در خرد بودن اراضی کشاورزی و عدم امنیت و اطمینان خاطر سرمایه گذار جست و جو کرد که این امر در کنار قیمت های بالا ماشین آلات و ادوات موجب شده استقبال چندانی برای خرید و تامین قطعات و تجهیزات صورت نگیرد.
مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی ادامه داد: با توجه به قیمت بالای تراکتور و ماشین آلات کشاورزی، اختصاص ارز دولتی امری ضروری است چرا که عمده تراکتورها وارداتی هستند و در ماه های اخیر به سبب نوسانات نرخ ارز، قیمت آنها به شدت افزایش یافته است.
به گفته وی، با وجود افزایش قابل توجه قیمت تراکتور و ماشین آلات کشاورزی و نبود اطمینان خاطر از بازگشت سرمایه، بسیاری از بهره برداران حاضر به ریسک سرمایه گذاری در این حوزه نیستند.
حسینی با اشاره به اینکه امکان تامین نیاز بهره برداران به طور صد در صد از تراکتورهای داخلی وجود ندارد، گفت: امروزه کارخانه های تراکتورسازی تولید داخل همانند صنایع خودروسازی نمی توانند نیاز بازار را تامین کنند به طوریکه هم اکنون کشاورزان زیادی در صف دریافت تراکتور هستند که برحسب شرایط موجود پیش بینی می شود حداقل تا ۲ سال آینده تقاضای کشاورزان زمان ببرد.
توسعه مکانیزاسیون اساس تکنولوژی هر کشور/ ضرورت کاهش هزینه های تولید
علی خان محمدی مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با اشاره به اینکه اساس تکنولوژی هر کشوری به زیرساخت های مکانیزاسیون باز می گردد، اظهار کرد: هرمیزانی که اسب بخار مزرعه بالا رود، به همان میزان بهره وری افزایش و به استانداردهای لازم می رسد.
وی افزود: طی سال های اخیر دسترسی پایین بهره برداران به مکانیزاسیون کشاورزی در حوزه کاشت، داشت و برداشت موجب شد تا دولت اقداماتی را در راستای افزایش قدرت اسب بخار در مزارع و باغات به کار گیرد.
خان محمدی با اشاره به اینکه طی چند سال اخیر مکانیزاسیون کشاورزی به سمت تکنولوژی پذیر بودن حرکت کرد، بیان کرد: اگرچه رشد تکنولوژی در بخش مکانیزاسیون کشاورزی در حد انتظارات ما نبوده و نسبت به ضریب تکنولوژی نسبت به کشورهای در حال توسعه پایین بوده است، اما در مقایسه با سال های قبل رشد مناسبی داشته است.
مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی ادامه داد: اگر به مرور بتوانیم هزینه مکانیزاسیون را کاهش و توان تولیدکنندگان را افزایش دهیم تا کشاورزان بتوانند از این امکانات استفاده کنیم، بدون تردید در آینده نزدیک مکانیزاسیون اسب بخار لازم برای دستیابی به بهره وری مناسب را در تولید خواهد داشت.
خان محمدی در پایان نقش مکانیزاسیون در تولید را حرکت به سمت و سوی تکنولوژی های نو با هزینه های پایین دانست و گفت: در حال حاضر سوخت در مکانیزاسیون کشاورزی به شدت بالاست، به همین خاطر باید تلاش هایی مبنی بر کاهش مصرف سوخت و رسیدن به استانداردهای لازم دنیا صورت گیرد تا بهره وری خاک و خاک ورزی مورد قبول تولید باشد.