این همایش را بر اساس اعلام مسئولان آن ، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با همکاری جهاد کشاورزی مازندران برنامه ریزی کرد و برای شرکت در آن هم از ۴۰۰ کشاورز دعوت شده بود.
خبرنگار حوزه کشاورزی ایرنا که از جمله دعوت شدگان به این همایش بود ، گزارش کرده است که تنها پنج کشاورز در این همایش حضور یافتند و مجموع شرکت کنندگان در همایش هم کمتر از ۳۰ نفر بود.
استقبال کم برنجکاران به عنوان تولید کنندگان اصلی در حوزه محصولات کشاورزی بشدت مورد انتقاد استادان و محققان پژوهشکده زیست فناوری دانشگاه کشاورزی ساری قرار گرفت و اعلام کردند که این بی توجهی در حالی است که علاوه بر هزینه سنگین ،پس از ۹ سال کار پر زحمت و شبانه روزی محققان رقم کیفی طارم روشن با عملکرد بالا با هدف خودکفایی در شرایط اقتصاد مقاومتی به دست آمده است.
رقم جدید برنج طارم که به یاد شهید هسته ای مصطفی روشن به نام " طارم روشن " نام گذاری شده ، سال ۹۶ با همکاری سازمان انرژی اتمی و با استفاده از پرتوتابی و اشعه گاما به صورت رسمی معرفی شد و سال زراعی گذشته ۳۵ هکتار از زمین های کشاورزی استان زیر کشت این رقم قرار گرفت.
رئیس پژوهشکده زیست فناوری دانشگاه کشاورزی ساری در این همایش گفت : تا زمانی که نتایج علمی محققان بویژه ارقام کشاورزی که با هزینه سنگین و در مدت زمان طولانی به دست می آید و معرفی می شود ، مورد حمایت مسئولان دستگاههای اجرایی و مهم تر از آن کشاورزان قرار نگیرد ، هرز رفتن زحمت نیروی انسانی و منابع مالی محسوب می شود.
قربانعلی نعمت زاده که از محققان اصلی تولید رقم طارم روشن است از آنچه که " بی توجهی مسئولان و کشاورزان پیشرو " به خاطر حضور نیافتن در همایش نامید ، انتقاد کرد و افزود : این که مازندران قطب تولید برنج باشد ولی کارشناسان و کشاورزان استان به این همایش توجیهی اقتصادی و مهم تر از آن مقوله خودکفایی این محصول استرتژیک بی توجهی کنند، جای بسی تاسف است.
کشاورزان پیشرو به کشاورزانی گفته می شود که مراحل کاشت ، داشت و برداشت محصولات را بر اساس اصول علمی انجام می دهند و اصولا تازه ترین دستاوردهای علمی در زمینه کشاورزی را هم دنبال کرده و برای اجرایی شدن آنها همکاری می کنند.
عملکرد بالا و مقاومت بیشتر
این محقق ارشد کشاورزی به فرایند تولید و مزایای کشت رقم برنج طارم روشن اشاره کرد و اظهار داشت : افزایش عملکرد ، زودرسی ، کیفیت مطلوب همراه با عطر و طعم طارم از جمله ویژگی های رقم روشن است ضمن این که در برابر بیماری بلاست و کرم ساقه خوار هم مقاومت بالایی دارد و به عبارتی واکسینه است.
بیماری بلاست بیماری است که مانع رشد گیاه هنگام خوشه دهی می شود. کرم ساقه خوار هم آفتی است که از طریق ورود به ساقه برنج سبب پوکی دانه های شالی می شود. این دو مهم ترین آفت های شالیزارهای مازندران است که بیشترین ضرر و زیان را به شالیکاران می رسانند.
نعمت زاده با توضیح این که این رقم با همکاری سازمان انرژی اتمی و با استفاده از پرتو تاپی و اشعه گاما تولید شده است، افزود : رقم روشن پس از گذشت ۹ سال این رقم از ۲ لاین ندا و نعمت به دست آمده است.
وی در مورد تکنولوژی تولید این ارقام گفت : این ارقام با پرتو دهی اشعه گاما از چشمه کبالت ۶۰ با دز ۲۰۰ گری روی ۲۰ رقم محلی کیفی و رقم های پرمحصول شمال کشور با هدف دستیابی به لاین های برتر موتانت زودرس و پاکوتاه و همچنین با عملکرد بالا و کیفیت مطلوب در سال ۱۳۸۸ آغاز شد.
استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری توضیح داد: رقم روشن از پرتودهی رقم نعمت بوده و دارای ارتفاع ۶۷/۱۰۹ سانتی متر است که نسبت به ورس ( خوابیده شدن ) مقاوم بوده و برای برداشت مکانیزه مناسب است.
وی افزود : این رقم از نظر طول دوره رشد ۱۲۲ روزه از بذرپاشی تا برداشت زمان می برد که به معنای رقم " متوسط رس " است و این زمان یعنی این که حدود یک هفته تا ۱۰ روز زودتر از والد خودش یعنی رقم نعمت می رسد.
برنج رقم نعمت که رقم پرمحصول محسوب می شود در سال ۷۴ پس از حدود یک دهه تحقیق از تلاقی بین رقم آمل ۳ و سنگ طارم به دست آمد و معرفی شد . این رقم دارای ارتفاع بیش از یک متر و طول دوره رسیدن آن هم ۱۴۰ روز است.
استاد دانشگاه کشاورزی ساری یکی از ویژگی های رقم روشن را عملکرد بالای آن نسبت به سایر رقم های کیفی از جمله طارم محلی و هاشمی برشمرد و توضیح داد : برنج روشن به لحاظ داشتن تولید بیش از هشت تن شلتوک در هکتار حدود یک تن بیشتر از والد خود یعنی نعمت عملکرد دارد.
بر اساس تجربه کشاورزان مازندران ، از هشت تن شلتوک حدود پنج تن برنج سفید تولید می شود. میزان تولید برنج سفید از هر هکتار شالیزار زیر کشت طارم محلی و هاشمی بین ۲.۵ تا سه تن است.
انقلاب سبز خودکفایی
نعمتی از کشف و معرفی رقم برنج روشن در مازندران به عنوان " انقلاب سبز خودکفایی " یاد کرد و بیان داشت: طبق بررسی های علمی و عملی رقم روشن را می توان به لحاظ کیفی با طارم هاشمی و به لحاظ عملکردی با رقم نعمت مقایسه کرد.
این استاد دانشگاه کشاورزی افزود : در محافل علمی و تحقیقاتی دانشگاهی یک اصلی وجود دارد که می گویند " کمیت و کیفیت رابطه معکوس دارند " ، ولی با تولید رقم روشن این رابطه شکسته شده است ، یعنی رقم طارم روشن عملکرد رقم پرمحصول نعمت و کیفیت طارم هاشمی را دارد.
نعمت زاده در مورد توجیه اقتصادی کشت رقم روشن نیز توضیح داد : طبق بررسی ها متوسط تولید برنج کیفی طارم هاشمی در هر هکتار ۲ هزارو ۵۰۰ کیلوگرم است که اگر بر اساس قیمت ۱۷ هزار تومان سال جاری محاسبه شود ،درآمد کشاورز در هر هکتار ۴۳ میلیون تومان است ، در حالی که اگر کشاورز در همان یک هکتار شالیزاری رقم طارم روشن را کشت کند با عملکرد چهار هزارو ۸۰۰کیلو گرم برنج سفیدی که امسال به طور میانگین در ۳۵ هزار هکتار زیر کشت این رقم محقق شد ، و هر کیلوگرم هم حدود ۱۳هزار تومان به فروش رفت ، درآمد کشاورز در هر هکتار ۶۳ میلیون تومان می رسد که ۲۰ میلیون تومان بیشتر از کشت طارم هاشمی است.
این محقق کشاورزی با بیان این که گسترش کشت رقم روشن خودکفایی برنج را در کشور محقق می کند، گفت: خودکفایی محصولات کشاورزی باید در زمین کشاورزی و توسط کشاورزان عملیاتی شود.
این استاد دانشگاه کشاورزی توضیح داد : بر اساس بررسی های آماری ، از هر هکتار زیر کشت برنج روشن چهار هزارو ۸۰۰ کیلو گرم برنج سفید به دست می آید . سرانه مصرف کشور ما هم بر اساس آمارهای رسمی ۳۵ کیلوگرم است . در این صورت هر هکتار زمین شالیزاری مازندران در حال حاضر که برنج طارم هاشمی کشت می شود برنج مورد نیاز ۷۳ نفر در کشور را تامین می کند در حالی که اگر برنج روشن کشت شود ، نیاز ۱۳۵ نفر را تامین خواهد کرد.
رئیس پژوهشکده زیست فناوری دانشگاه کشاورزی ساری گفت: نوید خودکفایی را با توسعه کشت رقم روشن به راحتی قابل لمس است و در واقع پاره کردن حلقه وابستگی و بندگی به واردات برنج به عنوان یکی محصول استراژیک است.
مازندران بر اساس آمارهای رسمی حدود ۲۴۰ هزار هکتار زمین شالیزاری دارد که بسته به ترسالی یا خشکسالی تا ۲۳۰ هزار هکتارش زیر کشت می رود. همچنین در این استان ۳۲۰ هزار نفر شالیکار به صورت حرفه ای و به عنوان بهره بردار فعالیت دارند.
سال زراعی گذشته بر اساس آمار رسمی جهاد کشاورزی مازندران حدود یک و نیم میلیون تن شلتوک از شالیزارهای استان برداشت شد که از این مقدار بیش از یک میلیون و یکصد هزار تن برنج سفید قابل تولید است.
درحال حاضر بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزی مازندران بیش از ۷۰درصد زمین های شالیزاری استان زیر کشت ارقام کم محصول طارم محلی و هاشمی می رود .