اقتصاد دریا محور که در اصطلاح جهانی به آن اقتصاد آبی گفته می شود، در واقع استفاده پایدار از منابع و گستره های آبی اعم از اقیانوس ها، دریاها، دریاچه ها، سواحل و جزایر، برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد مشاغل است.
کشور ایران با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک خود در منطقه و جهان، دارای نقشی کلیدی و حساسی است، از همین رو و با توجه به دارا بودن بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر خطوط ساحلی، دسترسی به دریا در شمال و جنوب، دسترسی به آبهای آزاد (اقیانوس هند)، مجاورت با منطقه استراتژیک خلیجفارس و تنگه هرمز و قرار گرفتن در کریدورهای ترانزیتی بینالمللی بایستی به دنبال توسعه پایدار با رویکرد دریایی باشد، تعبیری که تحت عنوان «توسعه دریا محور» به آن اشاره میشود.
جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از ۱۹۰ هزار کیلومترمربع گستره دریایی و حدود ۵۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی که حدود ۴۰ درصد از مرزهای میهنمان را تشکیل میدهد.
اقتصاد دریامحور در رشد و رونق کشورها و شهرهای مختلف جهان نقشی مهم و محوری ایفا می کند. و همینطور در اشتغالزایی هم نقش بسزایی دارد. طبق آمارهای منتشره در اتحادیه اروپا، اقتصاد آبی در سال ۲۰۱۴ بیش از ۳ میلیون ۳۶۰ هزار نفر را در این منطقه به خود مشغول کرده است.
حسن مردی کارشناس اقتصاد در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: دریا بزرگترین محور و بستر تجارت بینالملل است امروزه بخش اعظم کالاهای تجاری دنیا از طریق دریا مبادله میشود و همچنان ارزانترین وسیله برای حمل و نقل دریایی است و کشورهایی که در این حوزه فعالند توان اقتصادی بالایی دارند و در اقتصاد جهانی حرفی برای گفتن دارند.
در ادامه گفت: ایران خوشبختانه از نظر اقلیمی و استراتژیک بستر خوبی دارد. هم دریای عمان، خلیج فارس و دریای خزر جایی که سه، چهارم انرژی در دنیا از آنجا تبادل میشود بنابراین میتوان از ظرفیت دریا استفاده زیادی داشته باشیم.
مرادی در رابطه با تحریم گفت: تنها عاملی که به شدت اقتصاد ایران را محدود کرد، بحث تحریم است. در حال حاضر خطوط کشتیرانی و ترددها با این مسئله روبرو است و مشتریان هم با توجه به تحریمی که ایران دارد صادرات و واردات را کنترل میکند. مورد حمل و نقل و بیمههای دریایی و آبراهها محدودیتهایی است که بالطبع در تجارت بینالملل داریم.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به مزیتهای بندر چابهار بیان کرد: مزیتهایی که از این روش وارد میشود برای صادرات ایران تأثیر بسزایی دارد. بندر چابهار نزدیک ترین و کم هزینه ترین مسیر دسترسی حاشیه اقیانوس هند به بازار جهان است. در بندر چابهار که قرار است یک ساختاری مجهز مستقر شود و پتانسیل بسیار بالایی در ایران برای حمل کالای شبه قارهای از هند، چین، آسیای مرکزی، افغانستان و کشورهای CIS میتواند داشته باشد. بندر چابهار یک موردی است که از تحریمها مستثنی شده و زمینه برای تردد و مراودات تجاری بیشتر فراهم شده است.
او گفت: از بین بنادر جنوبی کشور بندر چابهار از تحریمها مستثنی است صادرات و واردات از بنادر دیگر میتواند تا حدودی تحریمها را جبران کند؛ اگر بتوانیم کشتیهای پیشرفتهتر و ناوگانهای کشور را سر و سامان دهیم در صادرات و واردات حرفی برای گفتن داریم.یکی از مسائلی که میتوانیم عرضه کنیم، خدمات دریایی است.
مرادی در رابطه با تجهیز کشتیرانی گفت: در مورد تجهیز کشتیرانی بنادر جنوبی استفاده از سوخت پاک توصیه شده است که از نظر پالایشگاهی استانداردهای لازم و سازگار با محیط زیست را دارد طبق کنوانسیونهای بینالمللی امسال قرار است سوختهای پاک در کشتیرانی استفاده شود تنها کشتیهایی که از سوخت پاک استفاده میکنند مجاز به تردد در دریا هستند.