جزئیات بسته پیشنهادی ستاد «بررسی اثرات ویروس کرونا در تجارت» حاکی است، سیاست‌های تشویقی در بخش «مالیات»، «استمهال وام‌های بانکی» و «بیمه تامین اجتماعی» از سوی متولیان در نظر گرفته شده تا مشاغل خُرد آسیب دیده از کرونا، نابود نشوند. البته این بسته تنها شامل کسب‌وکارهای خُرد نیست و سیاست‌گذار برای آسیب‌دیدگی بخش‌هایی که در تجارت خارجی به دلیل کرونا صدمه دیده‌اند، مشوق‌های مشابهی تعریف کرده است.
تنها یک روز مانده تا شروع ماه سرنوشت‌ساز برای کسب وکارها، ورود ویروس کرونا به ایران به‌طور رسمی تایید شد. سی ام بهمن امسال روابط عمومی وزارت بهداشت، اولین موارد از کرونای جدید در شهر قم را گزارش داد. شیوع این ویروس در کشور روال عادی بسیاری از کسب وکارها آن هم درست در آخرین روزهای سال را متاثر کرده است؛ روزهایی در اسفندماه که کاسب‌ها و بازاری‌ها، عمده‌فروشان و خرده‌فروشان و بسیاری از مشاغل کوچک بیش از هر ماه و فصل دیگری، چشم به راه رونق کسب وکارشان هستند.
در روزهای اخیر در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌ها، گزارش‌هایی از وضعیت کسب وکارهای مختلف بعد از شیوع ویروس کرونا منتشر شد. در برخی از این گزارش‌ها گفته می‌شود کسب وکارهایی که در زمینه فروش حضوری و آنلاین غذا فعالیت دارند با کاهش شدید فروش مواجه شده‌اند. شنیده‌ها حاکی است فروشندگان خُرد لباس هم شرایط بهتری نسبت به عمده‌فروشان و تولیدکنندگان ندارند و بازارشان این روزها کساد است. در این میان کسب وکارهایی که عمدتا فضای کاری‌شان آنلاین است و عمدتا نیروهای جوان‌تری دارند، توانسته‌اند شرایط بهتری را در آخر سال تجربه کنند. اما موضوعی که کاملا در فضای کسب‌وکارهای کوچک دیده می‌شود این نکته است که شرایط مشاغل آزاد و خرده فروشان از سایر کسب وکارها نامساعدتر است. رئیس اتاق اصناف تهران هم روز گذشته اعلام کرد در روزهای اخیر روند کاهشی فروش در تمام بخش‌های اصناف به خصوص موادغذایی مشهود بوده است.
کارشناسان معتقدند شیوع کرونا در آخرین روزهای سال، وضعیت کسب وکارها را پیچیده کرده است؛ در همین راستا به تازگی ستاد آسیب‌شناسی در وزارت صمت تشکیل شده که قائم‌مقام وزیر صمت در امور بازرگانی از آن خبر داد. حسین مدرس خیابانی در یک برنامه تلویزیونی، گفت: برای اینکه بسیاری از کسب وکارها در این مدت آسیب دیده‌اند ستادی با عنوان «بررسی اثرات ویروس کرونا در تجارت» تشکیل شد تا با مشوق‌هایی این کسب وکارها آسیب نبیند. به گفته مدرس خیابانی، این ویروس باعث آسیب به کسب وکارهای کوچک، مانند اغذیه‌ای‌ها شده است و به همین دلیل بسته ویژه‌ای پیشنهاد شده تا بخشی از مالیات، استمهال وام، بیمه تامین اجتماعی و سایر مشوق‌های تشویقی به این کسب وکارها اختصاص یابد تا آسیب نبینند. مدرس خیابانی افزود: حتی بخش‌هایی که در تجارت خارجی آسیب دیده‌اند هم مدنظر قرار داده‌ایم، اگرچه با رایزنی‌های صورت گرفته مرز‌ها باز می‌شوند.
قحطی در کار نیست
قائم‌مقام وزیر صمت در امور بازرگانی در برنامه پایش علاوه بر اعلام جزئیات بسته مشوقی برای کسب وکارها، به موضوعات دیگری اشاره کرد که در چند وقت اخیر شنیده می‌شد. او با اشاره به اخبار منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر قحطی و کمبود کالا در کشور گفت: به نظرم افراد باید به چشمان خود بیشتر از فضای مجازی اعتماد داشته باشند. او ادامه داد: با ذخایر عظیمی که از کالا‌های اساسی ایجاد شده است، در طول سال منتظر بودیم تا تقاضایی ایجاد و این کالا‌ها روانه بازار شوند که اکنون این فرصت ایجاد شده است. به گفته او، برای تامین کالا‌های اساسی، تدارک وسیع در کشور دیده شده و زیرساخت‌های خوبی شکل گرفته است که در این باره فقط در بندر چابهار ۲۵۰ هزار تن ظرفیت‌سازی ایجاد شده است. او اضافه کرد: در سازمان میادین میوه‌و تره‌بار و فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز غرفه‌های ویژه‌ای برای عرضه گوشت و مرغ ایجاد شده که با استفاده از این ظرفیت، گوشت و مرغ به‌صورت مستقیم به مردم عرضه می‌شود.
مدرس خیابانی وجود تورم ساختاری در کشور را در شکل‌گیری تورم کنونی طبیعی دانست و گفت: برخی‌ها چون فکر می‌کنند ممکن است از ارزش پولشان کاسته شود سکه و طلا می‌خرند، اما اینکه روغن داغ آن را زیاد می‌کنند اثر فضای ایجاد شده از آن سوی مرزهاست، آن هم با اسم رمز کمبود، گرانی و نارضایتی می‌خواهند اهداف خود را دنبال کنند. به گفته او برای صادرات، مسیر سبز گمرکی وجود دارد و در مجموع صادرات راحت‌تر انجام می‌شود، اما سنگ‌هایی جلوی واردات گذاشتیم آن هم به این علت که با توجه به محدودیت منابع ارزی باید منابع موجود ارزی را اداره کنیم، بنابراین امروز به جز واردات کالا‌های اساسی و ضروری، مواد اولیه کارخانه‌ها و قطعات و تجهیزاتی که در داخل تولید نمی‌شود جلوی واردات بقیه محصولات را یا گرفتیم یا خواهیم گرفت.
قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور بازرگانی درباره بی‌کار شدن کارگران به علت اثرات سوء ناشی از ویروس کرونا اظهار کرد: به نظرم باید به سمت کسب وکارهای اینترنتی برویم و مشاغل دیگری را فعال کنیم تا این دوره را پشت سر بگذاریم، زیرا شغل برای مردم مهم است ضمن اینکه باید توجه کنیم اولویت‌دهی به صادرات هم ظرفیت‌های خالی کارخانه‌ها را پر و هم اشتغال پایدار را حفظ می‌کند. مدرس خیابانی با بیان اینکه در شرایط کنونی حفظ اشتغال مهم‌تر از رشد اشتغال ملی است، گفت: البته در گزارش‌هایی که ما در وزارت صمت داریم تولید در همه رسته‌ها و گروه‌های کالایی روند افزایشی دارد که این نکته مثبتی است.
قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور بازرگانی درباره کوله‌بران و مشکلات کوله‌بری، افزود: امیدوارم زیرساخت‌های تجاری و مرزنشینی کشور به گونه‌ای باشد که مرزنشینان شغل پایدار داشته باشند و کوله بری نکنند. همه جای دنیا مرزنشینان پولدار‌تر از جا‌های دیگر هستند، اما این موضوع در کشور ما برعکس است، یعنی کسی که از ظرفیت‌های مرزی می‌تواند استفاده کند باید از سطح رفاه بالاتری برخوردار باشد. در این بین ما هم باید تلاش کنیم ظرفیت‌های موجود در مناطق مرزی از جمله ظرفیت‌های دامداری، کشاورزی، صنعتی و تبادل کالایی را فعال و تقویت کنیم.
مدرس خیابانی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره انتظار از رئیس مجلس آینده گفت: از آنجا که قوه مجریه به‌عنوان سکان‌دار امور اجرایی کشور اکنون تحت فشار قرار دارد، درخواست من از رئیس مجلس آینده این است که حتما به قوه مجریه در اداره امور کشور کمک کند یعنی مجلس در کنار دولت باشد و از آنجا که دشمنان ما از آن طرف مرز‌ها غلط دیکته‌های ما را می‌گیرند و انتقاد می‌کنند ما در این شرایط از همدیگر غلط‌گیری نکنیم.
وی در پاسخ به پرسشی در این باره که اگر به شما هم بسته بهداشتی برای مقابله با کرونا بدهند آیا می‌پذیرید، افزود: اگر در محیط کارمندی و کارگری به همه بدهند ما هم استفاده خواهیم کرد، اما اگر فقط هدیه برای ما باشد آن را نمی‌پذیریم. مدرس خیابانی درباره پویش درج قیمت گفت: به نظر ما اگر قیمت روی کالایی درج نشود قصد گران فروشی در آن وجود دارد؛ بنابراین مردم از مغازه‌ها و فروشگاه‌هایی خرید کنند که روی کالا‌های آن قیمت درج شده باشد.
تامین تقاضای مازاد کالا
به گفته قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت از ابتدای سال، پیش‌بینی‌های لازم برای تامین تقاضای مازاد انواع کالا در بازار شده است و هیچ مشکلی در جهت تامین این نیاز وجود ندارد، زیرا اصل تامین مازاد بر نیاز کشور از ابتدای سال در دستور کار قرار داشته است، چراکه قبول داریم در یک جنگ تمام عیار اقتصادی قرار گرفته‌ایم و باید به فکر تمام ابعاد اقتصادی کشور باشیم.
او افزود: مشابه همین وضعیت که الان در بازار به وجود آمده پس از افزایش قیمت بنزین نیز وجود داشت، ولی نیاز‌های بازار تامین شد. فضاسازی رسانه‌ای برای اینکه نشان دهد در بازار کمبود کالا داریم رمز جنگ رسانه‌ای دشمن است؛ به گونه‌ای که نشان دهد در بازار کمبود کالا وجود دارد و گرانی ایجاد شده این کمبود موجب نارضایتی شده است. دشمنان به بهانه‌های مختلف می‌خواهند نشان دهند که در بازار کمبود وجود دارد، یکبار به بهانه انتخابات و یکبار به بهانه ویروس کرونا.
قائم‌مقام وزیر صنعت در امور بازرگانی تاکید کرد: بیش از ۵/ ۴ میلیون تن کالای اساسی در بنادر جنوب کشور دپو شده است و هیچ کمبودی از این نظر وجود ندارد و برای تامین این نیاز‌ها ۴۰ درصد ورودی کشتی‌های کشور مربوط به کالا‌های اساسی است. به همین دلیل مردم تسلیم فضاسازی رسانه‌ای نشوند؛ چرا که کالا‌های موجود در بازار پشتوانه دارد و به محض مصرف جایگزینش آماده است. مدرس خیابانی اظهار کرد: در این چند روز خرید مردم دو برابر شده، اما هیچ کمبودی در بازار نیست و قفسه تمام فروشگاه‌ها پر است و انبار فروشگاه‌ها هم مملو از کالاست. ذخایر گوشت و مرغ هم دو برابر نیاز است و تولیدکنندگان تدارک گسترده دیده‌اند.
بخشی از کسب وکارهای خرد مثل تاکسی‌ها و پیک‌های موتوری هم از شرایط موجود آسیب دیده و مردم می‌توانند مایحتاج عمومی خود را از طریق پیک‌های موتوری و تاکسی‌ها جابه‌جا کنند که هم از عبور و مرور جلوگیری شود و هم این کسبوکارها بیش از این آسیب نبینند.
به گفته مدرس خیابانی، تدارک لازم برای ایام پایانی سال دیده شده و حتی برای ماه رمضان و بازگشایی مدارس برنامه خاص در نظر گرفته شده و بازار به حال خود رها نشده است. وی تاکید کرد: سهمیه‌های خاص برای این ایام دیده شده و با ظرفیت عظیمی که اصناف برای کالارسانی دارند، هیچ مشکلی برای تامین کالا نیست و برای شوینده‌ها هم از چند ماه گذشته به تولیدکنندگان گفته‌ایم که برای ایام شب عید تولید را دو برابر کنند. در مورد شوینده‌ها یک و نیم میلیون تن ظرفیت تولید داریم و در حال حاظر از ۳۰درصد این ظرفیت استفاده می‌کنیم و امکان افزایش ظرفیت وجود دارد و مشکلی نیست. او اظهار کرد: درباره الکل یک شوک آنی وارد شد، اما رایزنی کردیم و اجازه عرضه انواع مواد ضدعفونی از جمله الکل در داروخانه‌ها آغاز و مشکل برطرف می‌شود. مدرس خیابانی گفت: براساس رایزنی‌های صورت گرفته اجازه عرضه انواع ماسک و اقلام مورد نیاز از طریق داروخانه‌ها را دریافت کردیم و همچنین با صحبت‌هایی که با شهرداری تهران شد عمده اقلام بهداشتی و ژل شست‌وشو در غرفه‌های سازمان میادین و ایستگاه‌های مترو در دسترس مردم قرار گیرد.
قائم‌مقام وزیر صمت در پاسخ به اینکه وزارت صمت به بورس کالا دستور داده است که کالا‌ها را به چه قیمت بفروشد، گفت: امروز به دلیل اختلاف قیمت ریال و دلار، این کار را انجام می‌دهیم و قیمت یکسری از کالا‌ها مانند خودرو و لوازم خانگی مدیریت شده است و باید هوای هر دو طرف تولیدکننده و مصرف‌کننده را داشته باشیم. او با اشاره به اینکه در ۱۱ ماه امسال ۴۰ میلیارد دلار صادرات و ۸۰ میلیارد دلار حجم تجارت ما بود، گفت: ۱۳۰ میلیون تن رکورد وزنی در صادرات زدیم و به لحاظ حمایت از تولیدکنندگان داخلی از ورود ۲ نوع کالا که توان تولید داخل وجود دارد و کالا‌های غیرضروری است، خودداری کردیم.