تجربه تلخ تنظیم بازار یک سال پس از تعلیق قانون انتزاع/ قیمت میوه افزایش یافت

در یک هفته گذشته قیمت میوه‌ها افزایش محسوسی در بازار داشته، در این میان افزایش قیمت میوه‌های وارداتی مثل موز نیز بسیار قابل توجه بود. گرچه نزدیک شدن به ایام عید بهانه خوبی برای این افزایش قیمت‌ها می‌تواند باشد اما از آنجایی که شیوع کرونا تقاضا را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ کاهش داده، بنابراین تقاضای بیشتری در کار نیست. آنچه قیمت‌ها را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ افزایش داده تنها عدم نظارت بر بازار است، به ویژه آنکه اگر در کنار این مسأله توضیحات  مسؤولان  وزارت  صمت  را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌  مبنی بر ذخیره‌سازی 6 هزار تنی میوه برای ایام عید را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در نظر بگیریم، این افزایش قیمت‌ها هیچ توجیهی ندارد.

 

مسأله دوم اینکه تولید میوه‌ها هم توسط باغداران امسال به حد کافی بوده است. بیش از 10 میلیون تن سیب و مرکبات در کشور تولید شده که بیش از نیاز بازار است. اما عدم نظارت بر بازار میوه قیمت‌ها را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ بالا برده است به طوری که قیمت میوه‌های تنظیم بازاری از سوی وزارت صمت با تأخیر زیادی اعلام شد و دوم اینکه این قیمت‌ها نسبت به قیمتی که اکنون در بازار میوه و تره‌بار تهران به فروش می‌رود بسیار بالاتر است.

 

اسدالله کارگر رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی با اشاره به آغاز توزیع میوه‌های تنظیم بازاری گفت: «استقبال مردم از این میوه‌ها بسیار سرد است.»

 

وی دلیل آن را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ چنین عنوان کرد که میوه‌های تنظیم بازاری، سیب درختی و پرتقال با قیمت هر کیلو 5600 تومان از سوی اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی در اختیار مغازه‌داران قرار می‌گیرد و مغازه‌داران باید این میوه‌ها را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به قیمت هر کیلوگرم 6 هزار تومان به مصرف‌کننده نهایی عرضه کنند.

 

کارگر ادامه داد: قیمت میوه‌های تنظیم بازاری معمولا باید کمتر از نرخ بازار باشد اما هم اکنون این روند معکوس است به عبارت دیگر مغازه‌داران میوه را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ از میدان مرکزی میوه و تره‌بار کیلویی 4 هزار و تا 4200 تومان می‌خرند و می‌توانند با قیمت بالاتر از 6 هزار تومان نیز عرضه کنند بنابراین تمایلی به خرید میوه‌های تنظیم بازاری وجود ندارد.

 

 

رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی با ابراز نگرانی از قیمت میوه‌های تنظیم بازاری که توسط وزارت صمت اعلام شده گفت: ما منتظر تغییر قیمت‌ها و اعلام نرخ‌های جدید تنظیم بازاری هستیم تا این شرایط رفع شود.

 

بنابراین آنچه مشخص است دو دلیل اعلام دیرهنگام قیمت و همچنین اعلام غیرمنطقی قیمت، عامل افزایش قیمت میوه در بازار بوده است. البته چند قلم میوه وارداتی مانند موز، نارگیل، انبه و آناناس که مشکلاتی در واردات آنها ایجاد شده به دلیل شیوع کرونا بوده که شاید قابل توجیه باشد. در روزهای پس از شیوع ویروس کرونا واردات 4 میوه که مجوز قانونی دارند محدود شده و به دلیل کاهش تقاضا در بازار قیمت‌های آن افزایش یافته است، به طوری که قیمت هر کیلوگرم موز در میدان مرکزی میوه و تره‌بار، 15 تا 20 هزار تومان شده است. در حال حاضر 150 کشور جهان درگیر ویروس کرونا هستند و واردات از کشورهای دیگر یا لغو شده و یا با ملاحظات بسیار سختی صورت می‌گیرد.

 

 

در این زمینه علی حاج فتحعلی نایب رئیس اتحادیه بارفروشان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس، افزایش قیمت میوه‌های وارداتی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تأیید کرده و گفت: 4 قلم میوه موز، نارگیل،‌ انبه و آناناس که از نظر قانون منعی برای واردات آنها نیست با محدودیت زیادی وارد می‌شود و به همین دلیل قیمت در بازار بسیار افزایش یافته است.

 

وی در عین حال از فراوانی میوه در میدان مرکزی میوه و تره‌بار خبر داد و گفت: تنوع و فراوانی عرضه در این میدان بسیار زیاد است و قیمت‌ها هم تقریبا مناسب است. افزایش‌هایی که در بازار وجود دارد شاید به دلیل عدم نظارت است.

 

میدان مرکزی میوه و تره‌بار گلوگاه اصلی عرضه میوه است که روزانه از تمام استان‌ها به این منطقه سرازیر می‌شود و از اینجا در داخل تهران و یا شهرهای دیگر به صورت مویرگی ارسال می‌شود. بنابراین شاخص قیمت در این مکان نشان‌دهنده وضعیت عرضه توسط تولیدکنندگان و قیمت واقعی است. اما زمانی که پای این میوه‌ها به بازار می‌رسد افزایش‌های زیادی پیدا می‌کند، اگرچه قانون افزایش تا 30 درصد را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ برای فروشندگان میوه در سطح شهر مجاز دانسته اما بعضی موقع این افزایش قیمت‌ها به بیش از صد درصد می‌رسد. بنابراین یکی از دلایل افزایش قیمت میوه در هفته‌های اخیر را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به رغم فراوانی و مناسب بودن قیمت در میدان مرکزی میوه و تره‌بار سرپیچی مغازه‌داران از نرخ مصوب و عدم نظارت بر این تخلفات باید دید.

 

 

حاج فتحعلی قیمت میوه‌های به اصطلاح ضد کرونایی که پیش از این برخی اعلام کردند که لیموترش، لیمو شیرین، سیر و زنجبیل باعث مقابله با کرونا می‌شود، کاهشی عنوان کرد و گفت: قیمت این قبیل میوه‌ها بسیار پایین آمده اما همچنان به قیمت قبلی خود برنگشته است، به طوری که هر کیلوگرم لیموترش که پیش از این به 30 هزار تومان نیز رسیده بود اکنون با قیمت 14 هزار تومان به فروش می‌رود و قیمت سیر که به کیلویی 50 هزار تومان رسیده بود با قیمت 20 هزار تومان عرضه می‌شود.

 

امروز معاون سازمان صمت استان تهران اعلام کرده که سیب و پرتقال درجه یک به میزان 7 هزار تن در انبارهای استان توسط مباشرین ذخیره و به قیمت مصوب برای مصرف کننده آماده عرضه است.

 

مجتبی شیرقاضی با بیان اینکه توزیع میوه شب عید در تهران آغاز شده گفته است پرتقال و سیب با قیمت مصوب از امروز در تهران توزیع می‌شود، اما فروشندگان میوه و سبزی به قیمت‌های اعلام‌شده توسط وزارت صمت اعتراض دارند و می‌گویند قیمت در میدان مرکزی میوه و تره‌بار پایین‌تر است و هیچ استقبالی از میوه تنظیم بازاری نمی‌کنند.

 

هنر دولت و مسؤولان تنظیم بازار بیشتر زمانی نمود پیدا می‌کند که بتواند قیمت محصولاتی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ که در داخل تولید کافی ندارد را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ مدیریت کنند، اما زمانی که محصولی در داخل بیش از نیاز کشور تولید می‌شود و نتوانیم این قیمت‌ها را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ مدیریت کنیم، قابل قبول نیست.

 

مسؤولان تنظیم بازار قیمت‌هایی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ارائه کرده‌اند که در حال حاضر گران‌تر از آنچه که در میدان مرکزی میوه و تره‌بار عرضه می‌شود است، بنابراین این قیمت‌های به اصطلاح تنظیم بازاری هیچ کمکی به متعادل کردن قیمت بازار نخواهد کرد بلکه طبیعی است که فروشندگان با مقایسه، قیمت‌های خود را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ افزایش خواهند داد.

 

بر اساس قانون انتزاع که تنظیم بازار محصولات کشاورزی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به عهده وزارت جهاد کشاورزی گذاشته بود، تنظیم بازار در سال‌های گذشته به خوبی پیش رفت. امسال اولین تجربه وزارت صمت پس از معلق کردن قانون انتزاع است که تاکنون نتوانسته رضایت این صنف را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ برآورده کند، به طوری که رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی درخواست  تجدیدنظر  وزارت صمت  درباره قیمت تنظیم بازاری کرده است.

 

بدیهی است که برای عملی کردن یک موضوع باید چارچوب‌های اصلی آن درست باشد. بالا یا پایین بودن قیمت در بازار درست است تا حدود زیادی به مسائل تولید و واردات بستگی دارد، اما باید چارچوب‌ها و سیاست‌های وابسته به آن نیز کاملا درست و منطقی باشد. معلق گذاشتن قانون انتزاع (تمرکز وظایف بازرگانی در وزارت جهاد کشاورزی) از اشتباهات بزرگی بود که باعث شده قیمت‌های محصولات کشاورزی با نوساناتی همراه باشد.