آبزی‌پروری بویژه پرورش ماهیان سردآبی در کنار صید و صیادی ماهیان استخوانی دریای خزر مهمترین کسب و کار بخش کشاورزی مازندران محسوب می شود. بر اساس گزارش های رسمی بیش از سه هزار و ۵۰۰ مرکزآبزی پروری در مازندران فعال است و بیش از ۶ هزار و ۵۰۰ نفر در این بخش به صورت مستقیم مشغول کار هستند. نتیجه فعالیت این تعداد مرکز آبزی پروری تنها در سال گذشته تولید حدود ۱۰۵ هزار تن انواع آبزیان پرورشی بود.
پرورش دهندگان ماهیان سردآبی در مازندران می گویند امسال در حالی وارد سال جهش تولید شده اند که از همان ابتدا دستشان زیر تیغ ماهیان آماده عرضه قرار گرفته و در حال حاضر مهم ترین دغدغه اشان فروش تولیداتی است که در اختیار دارند.
اتحادیه تولیدکنندگان ماهیان سردآبی مازندران هم به طور رسمی اعلام کرده است که تا ۹۵ درصد ماهیان آماده عرضه در ۲ ماهه اسفند و فروردین همچنان بدون مشتری روی دست پرورش دهندگان باقی مانده است.
ماه اسفند و فروردین به طور کلی پرفروش ترین ماه برای پرورش دهندگان انواع ماهیان است. گذشته از مصرف خانوارهای ایرانی در شب سال نو و تعطیلات نوروزی ، سفر میلیونی گردشگران به مازندران بازار طبخ و عرضه انواع ماهیان را در رستوران ها و آشپزخانه ها داغ می کرد ضمن این که به طور معمول افزایش قیمت ماهیان استخوانی دریایی در این ایام هم مزید بر علت می شد تا اقبال مصرف کنندگان به ماهیان پرورشی به خاطر قیمت کمتر در شب سال نو افزایش یابد.
سنگ کرونا مقابل افزایش تولید زمستانی
پرورش دهندگان ماهیان سردآبی مازندران می گویند ، در حالی که شرایط آب و هوایی و منابع آبی در مناطق کوهستانی در پائیز و زمستان سال گذشته زمینه توسعه و افزایش رونق تولید ماهیان سردآبی در استان را دو چندان کرده بود ، اما شیوع ویروس کرونا در زمان پیک مصرف ، سبب کاهش شدید تقاضا در بازار مصرف این ماده پروتئینی و در نتیجه کاهش حدود ۳۰ درصدی قیمت ماهی قزل‌آلا به عنوان مهم ترین گونه سردآبی شد.
تولید کنندگان عضو اتحادیه پرورش دهندگان ماهیان سردآبی مازندران بر این اعتقادند که حدود نیمی از تقاضای بازار مصرف ماهیان قزل آلا رستوران ها ، آشپزخانه های مرکزی بویژه رستوران های هتل ها و اماکن گردشگری هستند که با تعطیلی این واحد، ماهی روی دست تولید کنندگان همچنان باقی مانده است.
استان مازندران از اولین استان های درگیر با ویروس کرونا بوده است . زنگ خطر شیوع کرونا در این استان از سی ام بهمن ماه سال گذشته با شناسایی ۲ بیمار در بابل به صدا درآمد و پس از چند روز تمامی مناطق استان را درگیر کرد. اگر چه شیوع این بیماری اواخر اسفند به نقطه پیک رسید و از سوم فروردین ماه امسال هم کاهشی شد ، ولی همچنان به عنوان یک تهدید جدی برای سلامتی شهروندان وجود دارد چون بر اساس اعلام دانشگاه علوم پزشکی مازندران طی ۲۴ ساعت منتهی به روز جمعه ۲۲ فروردین بیش از یکصد بیمار مبتلای جدید در بیمارستان های زیر پوشش این مجموعه بستری شدند.
شیوع ویروس کرونا از اول اسفند ماه و سپس محدودیت های ملی و استانی برای قطع زنجیره شیوع آن سبب شد تا پذیرش مسافر در شهرهای ساحلی و گردشگر پذیر مازندران ممنوع و در واقع صنعت گردشگری استان تعطیل شود، صنعتی که بنا به گفته برخی از کارشناسان و صاحب نظران بیشترین سهم اقتصاد و فضای کسب و کار را از جمله بازار مصرف محصولات کشاورزی بویژه آبزیان و مرغ را به خود اختصاص می دهد.
نقطه سربه‌سر هزینه تولید
مدیرعامل اتحادیه پرورش دهندگان ماهیان سردآبی مازندران در باره وضعیت تولید و بازار این نوع ماهیان گفت : قیمت تمام شده تولید هر کیلو گرم ماهی قزل آلا ۲۶ تا ۲۷هزار تومان است ، اما به دلیل نبود تقاضا از ۲ ماه پیش تا کنون به قیمت هر کیلوگرم ماهی حداکثر تا ۲۸هزار تومان در محل مزارع تحویل مشتریان شده است که در واقع این قیمت نقطه سربه سر هزینه و فروش است.
علی محمد قربانی افزود : در حال حاضر تولید کنندگان برای ادامه تغذیه ماهیان و از طرفی با سر رسید شدن چک های صادر شده ، بشدت با کمبود نقدینگی مواجه هستند.
وی با اظهار این که ماه شهریور در تابستان ، ماه مهر در پاییز ، ماه اسفند در زمستان و ماه فروردین در بهار پیک مصرف ماهیان سردآبی در بازار داخل استان و زمان صادرات به خارج از استان است، گفت : به دلیل شیوع ویروس کرونا ، به رغم این که ماهی برای سلامت و تقویت ایمنی بدن بسیار مفید و مورد تاکید کارشناسان تغذیه است، اما مصرف آن تا ۹۰ درصد کاهش یافته است.
قربانی وضعیت کنونی پرورش و تولید ماهیان سردآبی در مازندران را " رکود کامل " توصیف کرد و افزود : با توجه به مشکلات نقدینگی برای ادامه فرایند تولید و از طرفی پاس نشدن چک های صادر شده ، به نظر می رسد اگر شیلات بموقع به داد تولید کنندگان نرسد با مشکلات جدی در زمینه بیکاری و رونق اقتصادی استان در این بخش رو به رو خواهیم شد.
مدیرعامل اتحادیه پرورش دهندگان ماهیان سردآبی مازندران با بیان این نکته که شرایط آب و هوایی و منابع آبی در سال گذشته سبب شد تا به صورت عینی رونق تولید ماهیان سردآبی محقق شود ، توضیح داد: هوای سرد و آب زلال و فراوان ناشی از وجود برف در ارتفاعات ، رشد تولید ماهیان را محقق کرد ، اما ناگهان ویروس کرونا در زمان پیک مصرف این ماده پروئینی ، دست تولید کنندگان را در پوست گردو گذاشته و آنان را به مرز ورزشکستگی رسانده است.
وی با بیان این که اتحادیه تاکنون چندین نامه برای حمایت از تولید کنندگان به سازمان شیلات ایران و استان مازندران ارسال کرده است ، گفت: از شیلات استان مازندران تقاضا شده است تا علاوه بر حل مشکلات نقدینگی و پاس نشدن چک های صادر شده ، برای بازار مصرف ماهیان آماده عرضه نیز فکری بردارند.
وی از مزارع پرورش ماهیان سردآبی در حاشیه رودخانه کوهستانی هراز در آمل و دوهزار و سه هزار در تنکابن به عنوان مهم ترین مزارع استان نام برد و افزود : پرورش دهندگان ماهیان قزال آلا سال رونق تولید را ثابت کردند و اگر بخواهیم در سال جهش تولید همچنان به بازار مصرف بی توجهی شود، یقین کنید ، نه تنها در این بخش بلکه در همه بخش های کشاورزی استان با مشکل مواجه می شویم.
این کارشناس آبزی پروری در استان مازندران گفت : همان طوری که مقام معظم رهبری فرمودند ، توجه به بازا ر مازاد بر مصرف یکی از زنجیره های مهم در رونق و جهش تولید است که باید بر اساس برنامه ریزی انجام شود.
قربانی پیشنهاد کرد که تبلیغات بر افزایش مصرف ماهی و حمایت به طرق مختلف باید در دستور کار مسئولان دولتی قرار بگیرد تا شاهد تحقق جهش تولید در حوزه آبزیان باشیم.
وی یکی از مشکلات تولید کنندگان را افزایش اجاره مزارع در حاشیه رودخانه هراز و ۲ هزار و سه هزال تنکابن عنوان کرد و گفت : به رغم این که چندین بار با شرکت آب منطقه ای در این خصوص مکاتبه شده است و حتی خواستار افزایش اجاره مزارع طبق نرخ تورمی که بانک مرکزی اعلام می کند ، باشد ، اما این شرکت زیر بار نرفته و می گوید این نرخ را اعضای هیات مدیره تعیین می کنند و مدیر عامل شرکت مجبور به اجرای آن است.
مدیرعامل اتحادیه پرورش دهندگان ماهیان سردآبی مازندران تعداد واحدهای فعال پرورش ماهیان سردآبی در کوهستان و جلگه را ۲۴۰ واحد اعلام کرد و گفت: ظرفیت تولید در هر دوره ۶ ماهه ۱۰ تا ۴۰ تن در هر واحد است.
وی گفت: ظرفیت تولید ماهیان سردآبی در محور هراز تاهفت هزار تن در سال است ولی به دلیل مشکلات هزینه ای بویژه نبود بازار فقط یکهزار و ۵۰۰ تا ۲ هزار تن در سال تولید می شود.