عقبگرد در برنامه خودکفایی شکر یکی از مهم‌ترین اتفاقات سال گذشته در بخش کشاورزی بود. قیمت پایین چغندر قند در سال گذشته موجب شد کشاورزان از کشت این محصول استراتژیک خودداری کنند و به جای آن صیفی جات از جمله گوجه فرنگی بکارند که حجم گسترده تولید گوجه در سالجاری موجب شده این محصول روی دست کشاورزان بماند و دولت مجبور به خرید حمایتی و توافقی این محصول شود.
نیاز کشور به شکر حدود ۲.۲ میلیون است که به گفته مسئولان وزارت جهاد کشاورزی در سال ۹۶ حدود ۲ میلیون تن شکر در کشور تولید شد و در این بخش به مرز خودکفایی رسیدیم در حالی که سال گذشته تنها حدود یک میلیون تن شکر در کشور تولید شد. براین اساس ۲۰۰ میلیون دلار صرف واردات شکر شد و دولت هم به صورت ریالی و هم به صورت ارزی زیان کرد. ناکامی در این زمینه منجر به تغییر مجری طرح چغندر قند وزارت جهاد کشاورزی و اتخاذ تدابیری برای جبران آن شد و با توجه به اینکه رهبر معظم انقلاب امسال را سال جهش تولید نام گذاری کرده‌اند و همچنین با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی کشور جبران این مساله اهمیت بسزایی دارد. در همین زمینه پیمان حصادی، مجری طرح چغندر قند وزارت جهاد کشاورزی و مشاور وزیر جهاد کشاورزی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به افزایش نرخ خرید تضمینی چغندر قند در اسفندماه سال ۹۸، گفت: امسال قیمت چغندر قند بهاره و پاییزه با احتساب کرایه حمل به ترتیب ۶۱ و ۶۲ درصد نسبت به سال گذشته رشد کرده است.
تاکنون حدود ۷۵ هزار هکتار قرارداد کشت با کشاورزان منعقد شده که حدود ۶۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد دارد
مجری طرح چغندرقند وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه ما در ابتدای اسفندماه برای این منظور اقدام کردیم و به دلیل شیوع کرونا در اواخر اسفند این امر تصویب و اعلام شد، افزود: تاکنون حدود ۷۵ هزار هکتار قرارداد کشت با کشاورزان منعقد شده که حدود ۶۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد دارد.
این مقام مسئول عنوان کرد: سطح سبزمزارع چغندر قند نیز تاکنون نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۵۰۰ هکتار بیشتر است.
حصادی با بیان اینکه برنامه کشت چغندر قند بهاره ۱۱۰ هزارهکتار است، اضافه کرد: تمام تلاش ما این است که برنامه مذکور به طور کامل اجرایی شود و باتوجه به شرایط مطلوب تولید پیش بینی می‌کنیم این برنامه اجرایی شود.
وی اضافه کرد: بروز سرما، تگرگ و در برخی مناطق بارندگی‌هایی که باعث وقوع سیلاب شده، به برخی از مزارع تولید خساراتی را وارد کرده که میزان این خسارات هنوز برآورد نشده اما باتوجه به اینکه هنوز فصل کشت تمام نشده، کشاورزان می‌توانند در همان مناطق مجدداً کشت را انجام دهند.
حصادی تصریح کرد: تلاش می‌کنیم از محل منابع داخل استانی، حمایت‌هایی در این زمینه از کشاورزان صورت بگیرد تا آنها بتوانند مجدداً کشت را انجام دهند.
تولید چغندر قند در سالجاری دو برابر می‌شود
وی با بیان اینکه میزان تولید چغندر قند پاییزه وبهاره در سال گذشته حدود ۳ میلیون و ۸۲۹ هزارتن بوده است، افزود: کشت پاییزه چغندر قند در سالجاری ۱۸ هزار هکتار بوده که اواخر فروردین ماه جاری این محصول برداشت خواهد شد، همچنین برنامه کشت بهاره ۱۱۰ هزارهکتار است بنابراین میزان تولید چغندر قند در سالجاری حدود هشت میلیون تن خواهد بود.
مجری طرح چغندر قند وزارت جهاد کشاورزی اضافه کرد: میزان تولید شکر از محل چغندر قند حدود ۱.۱ میلیون تن خواهد بود و حداقل ششصد هزارتن نیز از محل نیشکر تولید می‌شود.
حصادی درباره اینکه میزان تولید شکر در سال گذشته حدود یک میلیون تن بوده است، افزود: سال گذشته میزان قرارداد کشت بهاره چغندر قند ۶۷ هزار هکتار بود و خسارتی که سیل به مزارع نیشکر وارد کرد باعث کاهش تولید شد.
وی ادامه داد: امسال اعلام قیمت به موقع بود و کارخانجات قند تسهیلات خوبی در اختیار کشاورزان قرار می‌دهند ضمن اینکه شرایط آب و هوایی مناسب است و خسارت سیل در مزارع نیشکر بعد از دو سال تقریباً تاحدودی برطرف شده است.
حصادی با بیان اینکه امسال نیز در مزارع نیشکر با سرما زدگی مواجه بودیم، افزود: سرمازدگی به مزارع کشت جدید نیشکر خسارت وارد کرد اما تا حدودی این خسارت جبران شده است.
عقب ماندگی در برنامه شکر طی سه سال آینده جبران می‌شود
این مقام مسئول درباره اینکه عقب ماندگی که در برنامه خودکفایی شکر رخ داده، امسال تا حدودی جبران خواهد شد؟، اضافه کرد: عقب ماندگی که اتفاق افتاده به مرور جبران می‌شود و فکر می‌کنیم که طی حدود سه سال آینده این مساله جبران و در تولید شکر خودکفا شویم.
عقب ماندگی که اتفاق افتاده به مرور جبران می‌شود و فکر می‌کنیم که طی حدود سه سال آینده این مساله جبران و در تولید شکر خودکفا شویم
حصادی تصریح کرد: این در صورتی است که وزارت صمت و بخش خصوصی به ما کمک کند و در مناطق جنوبی کشور بویژه استان خوزستان و ایلام سه کارخانه قند جدید احداث کنیم.
وی با بیان اینکه برخی اقدامات در این زمینه انجام شده است، گفت: در صورتی که این سه کارخانه احداث و کارخانجات نیشکری ما دو منظوره شود، در این زمینه موفق خواهیم شد.
حصادی گفت: یکی از شرکت‌های کشت و صنعت نیشکر در خوزستان نیز برای این منظور اعلام آمادگی کرده و منتظر دریافت تسهیلات است که در صورت تحقق، روزانه حدود۸ هزارتن چغندر قند نیز تحویل می‌گیرد.
عدم وجود کارخانه در جنوب، اجازه توسعه کشت پاییزه را نمی‌دهد
این مقام مسئول ادامه داد: می‌توانیم در استان خوزستان حداقل ۶۰ هزار هکتار کشت چغندر پاییزه داشته باشیم اما در حال حاضر این رقم حدود ۱۳ هزارهکتار است به دلیل عدم وجود کارخانه نمی‌توانیم سطح زیرکشت را افزایش دهیم.
مجری طرح چغندر قند وزارت جهاد کشاورزی اضافه کرد: کشت چغندر قند نه تنها برای استحصال شکر و کسب درآمد بلکه به دلیل تناوب زراعی خوب آن کشت می‌شود چون هر محصولی بعد از آن کشت شود، عملکرد بسیار مطلوبی خواهد داشت.
حصادی درباره اینکه برخی کارشناسان معتقد هستند کشت چغندر قند به دلیل آب بر بودن این محصول و بحران آب کشور باید محدود شود؟، افزود: این بحث درست است اما در مناطقی که با مشکل آب مواجه هستیم از جمله حوزه آبریز دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی باید این محدودیت اعمال شود که این اقدام طی چند سال گذشته صورت گرفته است.
این مقام مسئول افزود: بر مبنای برنامه ستاد احیای دریاچه ارومیه، کشت چغندر قند در آذربایجان غربی، کردستان و آذربایجان شرقی محدود شده و در این مناطق محصولات دیگری به جای چغندر قند کشت می‌شود.
حصادی با بیان اینکه برنامه افزایش سطح زیرکشت پاییزه و توسعه کشت نشایی از جمله برنامه‌هایی است که در زمینه مقابله با بحران کم آبی انجام می‌دهیم، گفت: بویژه در مناطق معتدل و سردسیر این کارها بیشتر انجام می‌شود.
وی درباره اینکه گفته می‌شود در زمینه امکانات توسعه کشت نشایی در کشور کمبود داریم، از جمله اینکه برای این منظور با تأمین دستگاه کارنده مواجه هستیم، تصریح کرد: سال گذشته حداقل ۵۰ درصد یارانه برای خرید دستگاه نشاکار به کشاورزان پرداخت شد و تا زمانی که کشت نشایی توسعه یابد وزارت جهاد کشاورزی از متولیان و برنامه ریزان این امر حمایت کامل می‌کند.
حصادی به این پرسش که فکر می‌کنید تا چه زمانی این توسعه انجام شود؟، گفت: این کار در حال انجام است و به مرور توسعه صورت می‌گیرد. ما امسال حدود ۱۵۰۰ هکتار برای این منظور برنامه داریم.
وی درباره اینکه ۱۵۰۰ هکتار در برابر سطح زیرکشتی که داریم رقم ناچیزی است؟، افزود: باید امکانات این کار فراهم باشد که هنوز به طور کامل این امکانات فراهم نشده است.
وزارت صمت و بخش خصوصی در احداث کارخانه کمک کنند
حصادی گفت: اساس کار ما توسعه کشت پاییزه در مناطق معتدل و گرمسیری است ما می‌توانیم با این اقدام در تولید شکر خودکفا شویم. البته همانطور که قبلاً اشاره شد این امر منوط بر کمک بخش صنعت و احداث سه کارخانه در جنوب کشور است.
وی تصریح کرد: وزارت جهاد کشاورزی متولی احداث کارخانه نیست و امکان انجام چنین کاری را ندارد. ما سالهاست که تکرار می‌کنیم برای خودکفایی در تولید شکر باید در احداث این کارخانه‌ها به وزارت جهاد کمک شود.
حصادی درباره اینکه آیا وزارت صنعت متولی انجام این کار است؟، افزود: مجوزهای این کار را وزارت صنعت صادر می‌کند و هر بانکی که این وزارتخانه معرفی کند تسهیلات آن را پرداخت می‌کند.
اساس کار ما توسعه کشت پاییزه در مناطق معتدل و گرمسیری است ما می‌توانیم با این اقدام در تولید شکر خودکفا شویم. البته همانطور که قبلاً اشاره شد این امر منوط بر کمک بخش صنعت و احداث سه کارخانه در جنوب کشور است
مجری طرح چغندر قند وزارت جهاد کشاورزی در پاسخ به این سوال که حذف ارز دولتی از شکر وارداتی چقدر در افزایش تولید چغندر مؤثر خواهد بود؟، ادامه داد: این مساله تأثیر زیادی بر تولید خواهد داشت.
حصادی اضافه کرد: توسعه تولید چغندر قند نیاز به تعامل جدی با بخش صنعت دارد و این تعامل منجر به توسعه کشت و در نهایت خودکفایی می‌شود و درحال حاضر نیز وزارت جهاد، بخش تحقیقات و صنعت به خوبی در تعامل با یکدیگر هستند.
سال ۱۴۰۳ در تولید شکر خودکفا می‌شویم
وی درباره اینکه آیا کشور تا چه سالی در تولید شکر خودکفا می‌شود؟، گفت: در صورت احداث کارخانجات حدوداً سال ۱۴۰۳ این برنامه عملیاتی می‌شود.
حصادی با اشاره به برنامه افزایش عملکرد چغندر قند افزود: طی سالهای اخیر عملکرد تولید از ۳۲ به ۵۸ تن در واحد سطح در کشت بهاره رسیده است.
وی درباره اینکه این رقم هنوز فاصله زیادی با عملکرد تولید در اروپا که ۸۸ تن در هکتار است دارد؟، افزود: ما می‌توانیم به راحتی به عملکرد اتحادیه اروپا دست پیدا کنیم وبرنامه وزارت جهاد کشاورزی همین است.
حصادی با اشاره به پیاده سازی برنامه شناسایی خلأ عملکردی در سالجاری ادامه داد: براین اساس جداولی تدوین کرده و آن را به عرصه برده‌ایم تا خلاءهای عملکردی مشخص شود و آنها را پیگیری و برطرف کنیم.