بیسکویت گرجی از برندهای قدیمی و شناخته شده صنعت شیرینی و شکلات کشور است که جملگی تولیدات آن خاطرات شیرین کودکی را برای ایرانیان رقم زده است. این برند نام آشنا سال‌های سال است که در بازار ایران فعال است اما در سال ۹۷ با تبلیغات گسترده ورود خود را در عرصه تولید کیک نیز به مردم اعلام کرد.
در این روزهای پراسترس و اضطراب تبلیغات شاد و پرانرژی گرجی از رسانه ملی برای چند ثانیه فکر و ذهن مردم را از اوضاع و شرایط سخت جامعه دور می‌کند اما نشستن پای صحبت‌های فرهاد تاجیک، مدیرعامل جوان هلدینگ «پاک‌نام» و عضو هیأت‌مدیره انجمن صنفی شیرینی و شکلات نشان می‌دهد که این مجموعه در پس این تبلیغات گوش‌نواز در حال خرد کردن کوهی از مشکلات است که در روزهای آخرسال بر سر راه این صنعت قرار گرفته است با هم ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانیم:
لطفاً کمی در رابطه با هجمه‌های اخیر به صنعت غذا الخصوص صنعت شیرینی وشکلات و ماجرای کیک‌های آلوده توضیح دهید و بفرمایید این‌گونه هجمه‌ها چه تأثیری بر صادرات این صنعت داشته است؟
در این رابطه اجازه دهید بنده به اواخر سال ۹۷ برگردم که صنف در زمینه تهیه مواد اولیه مثل روغن و شکر دچار مشکلات زیادی بود و با توجه به تمهیداتی که اندیشیده شد باعث شد که سال ۹۸ با ثبات بیشتری آغاز شود، معضلات کماکان وجود داشت اما نه به شدت سال ۹۷ تا اینکه مهمترین مسأله که این صنعت را تحت تأثیر قرار داد همانگونه که اشاره کردید بحث کیک‌های آلوده به قرص‌های جاگذاری شده بعد از پروسه تولید بود. این امر صدمه زیادی را در آن مقطع زمانی به صنعت وارد کرد و بسیاری کارخانجات دچار مشکل شدند و به‌طور مستقیم کارخانجات تولید کیک و به طبع آن سایر کارخانجات بیسکوییت‌سازی هم تحت شعاع این مسأله قرار گرفتند. جلسات متعددی از طریق انجمن با نهادهای امنیتی برگزار شد و در نهایت هم مشخص که این مشکل ربطی به خطوط تولید کارخانجات نداشت اما همچنان سایه سنگین این اقدام خرابکارانه بر صنعت شیرینی و شکلات سنگینی می‌کند و قطعاً بازگشت اعتماد عمومی به مصرف محصولات شیرینی و شکلات زمانبر خواهد بود. در ادامه این روند بحث ویروس کرونا چالش دیگری برای صنعت به‌وجود آورد با تعطیلی مدارس و عدم خروج مردم از منازل سبب شد تا مصرف هم تا حدودی کاهش یابد همانگونه که مستحضرید هستید رشد مصرف شیرینی و شکلات و به عبارتی پیک مصرف در ۶ ماهه دوم سال زمان بازگشایی مدارس و ادارات است اما با وجود مشکل پیش آمده اپیدمی بیماری که وجود دارد باز هم صنعت گریبانگیر مشکلات بسیاری شده است. از تمامی این موارد هم که بگذریم با توجه به تأکیدات مکرر وزارت بهداشت مبنی بر عدم حضور و ملاقات قطعاً بازار شب عید شیرینی و شکلات متأثر از جو موجود دچار آسیب‌های جدی خواهد بود و این در صورتی است که کارخانجات در پایان سال با بحث پرداخت حقوق و عیدی کارمندان مواجه هستند. به نظر امسال سال عجیبی و تلخی برای این صنعت شیرین بود. صنعت شیرینی و شکلات در سال ۹۸ با چالش‌های جدی مواجه بود اما چالش امسال با سایر سال‌ها فرق می‌کند امیدوارم در سال جدید اتفاقات خوبی برای صنعت رخ بدهد.
در رابطه با مشکلات تأمین مواد اولیه از جمله آرد مرغوب، شکر، طعم دهنده‌ها، روغن و… توضیح دهید.
گرانی و نوسان مواد اولیه هم سبب شده تا صنعت آنگونه که باید نتواند پیشرفت کند افزایش قیمت شکر و روغن به واقع تولیدکنندگان را اذیت می‌کند منکر چالش‌های موجود صنعت با توجه به اینکه در شرایط تحریم هستیم و با کوچکترین مسأله‌ای در بعد جهانی قیمت مواد اولیه دستخوش تغییراتی می‌شود نیستیم ولی بازهم با توجه به دید منفی مصرف‌کننده به‌دلیل هجمه‌هایی که ذکر شده صنف تمایلی به افزایش قیمت محصول نهایی ندارد صنعت شیرینی و شکلات صنعتی است که از کالاهای اساسی مثل گندم، آرد، روغن استفاده می‌کند و همین امر سبب شده تا مشکلات برای ما دوچندان باشد. هر سال تصور می‌کنیم که سال بعد شرایط بهتر خواهد شد اما متأسفانه به این شکل نیست.
آخرین وضعیت بازار داخل صنعت بیسکویت و شیرینی و کیک را با توجه به تنوع تولیدات و تعدد محصولات چگونه ارزیابی می‌کنید؟
درخصوص تنوع و تعدد کالا باید اشاره کنم که از یک جهت خوب است آن هم به آین دلیل که مصرف کننده قدرت انتخاب دارد و سبب می‌شود تا تولیدکنندگان نیز کالای با کیفیتی را در عرصه رقابت تولید کنند و مشتری وفادار به برند باشد.
از جهت دیگر نیز با توجه به کمبود مواد اولیه و اینکه نه تنها در صنعت شیرینی و شکلات بلکه در سایر صنایع نیز مشاهده شده که برخی از همکاران سود خود را از طریق فروش مواد اولیه تأمین می‌کنند و این سبب بروز مشکلاتی می‌شود به شخصه اعتقاد دارم تعدد محصول تا یک حدی مناسب ست و اگر از یک نقطه مطلوب گذر کند ایجاد مشکل خواهد کرد اما در مجموع با توجه به بحث رونق تولید و اشتغالزایی و امید به رعایت موارد بهداشتی و تعهد به تولید محصول با کیفیت باید سعی کنیم تا اعتمادسازی نسبت به برند و مشتری به‌وجود آید و این تنوع تولید باعث جنگ‌های رقابتی بین برندها نشود.
مشکلات و رکود اقتصادی جامعه قدرت هرگونه تصمیم گیری و برنامه ریزی را از صاحبان صنایع گرفته است در این رابطه چه نظری دارید؟
درخصوص رکود اقتصادی و برنامه‌ریزی باید به صراحت تأکید کنم که شرایط را به واقع برای تولیدکنندگان سخت و دشوار کرده است. مشکلات صنعت یکی و دو تا نیست که بتوان برای آنها راه چاره‌ای پیدا کرد.
برای مثال بحث کیک‌های آلوده و کرونا بر روی تولید و شیفت‌کاری پرسنل تأثیرگذار بود که به طبع آن درآمدها و قدرت خرید کاهش می‌یابد و رکود فراگیر می‌شود و به تمامی صنایع رسوخ می‌کند. مواردی مثل قاچاق شیرینی و شکلات به داخل کشور، تولیدات زیرپله‌ای، ارزان‌فروشی، محصول بی‌کیفیت با قیمت به مراتب پایین‌تر سبب تشدید رکود اقتصادی می‌شود و عدم حمایت‌های دولت از تولیدکنندگان و بخش خصوصی سبب دامن زدن به شرایط موجود می‌شود.
افزایش نرخ ارز سبب رونق صادرات شده است اما از طرفی برگشت پول حاصل از صادرات نیز مشکلاتی را برای صادرکنندگان به‌وجود آورده است در این رابطه چه نظری دارید؟
افزایش نرخ ارز و تأثیرات آن بر صنعت غذا اظهرالشمس است وقتی ارز گران شود مواد اولیه وارداتی هم گران می‌شود قدرت تأمین کاهش پیدا کرده و قاعدتاً هم میزان مصرف در محصول کم می‌شود و این سبب می‌شود تا بهای تمام شده محصول افزایش یابد این درست است که افزایش نرخ ارز سبب رونق صادرات می‌شود ولی از طرفی هم افزایش نرخ ارز سبب گرانی بهای تمام شده محصول نیز می‌شود.
بنابراین قدرت رقابت با سایر محصولات کشورهای دیگر که از ثبات اقتصادی بیشتر برخوردار هستند سخت‌تر خواهد شد رقابت برای کالای ایرانی در خارج از مرزهای کشور مشکل خواهد شد ترک‌ها در صنعت شیرینی و شکلات بسیار قدر هستند از این خلاء به‌وجود آمده استفاده می‌کنند و با توجه به اینکه تعرفه صادراتی آنها به نسبت کشور ایران پایین‌تر است با قدرت بیشتری در عرصه جهانی به بازاریابی می‌پردازند به‌نظر من افزایش نرخ ارز با توجه به مشکلات ذکر شده صددرصد سبب رونق صادرات نمی‌شود از طرف دیگر در شرایطی فعلی با مشکل برگشت ارز حاصل از صادرات هم مواجه هستیم در عراق و افغانستان هم ما مشکل برگشت ارز داریم تعارف نداریم هیچ راهکاری برای برگشت پول حاصل از صادرات به داخل کشور وجود ندارد و در نتیجه مجبور هستیم با هزینه‌های گرانتر با طرق مختلف پول را به کشور برگردانیم.
موانع بازدارنده رشد و ارتقای صنعت شیرینی و شکلات چیست؟
از جمله موانع رشد و ارتقای صنعت شیرینی و شکلات قیمت ارز است برای مثال اگر بخواهیم ماشین‌آلاتی در جهت رشد ارتقای تکنولوژی شرکت به کشور وارد کنیم افزایش نرخ دلار و یورو بر روی آن دستگاه و غالب نیز تأثیر دارد و پرداخت پول آن دستگاه با توجه به ریال ایران و قیمت یورو و دلار بسیار سنگین است در نتیجه از تکنولوژی روز دنیا عقب خواهیم ماند این امر سبب عدم رشد صنعت خواهد شد و باعث می‌شود از رقبا فاصله بگیریم مگر اینکه دستگاه سازهای ایرانی بتوانند وارد میدان شوند و نیاز صنعت را برآورده کنند که خود این صنعت هم با چالش‌های بسیاری مواجه است و نمی‌تواند آنگونه که باید پاسخگوی نیاز صنعت شیرینی و شکلات باشد.
عدم رشد تکنولوژی سبب می‌شود تا تولید یک محصول برای سالیان متمادی به یک شکل و طعم باشد و در اصطلاح درجا بزند. و این در شرایطی است که دنیا برای مشکلات ایران صبر نمی‌کند و سرعت تکنولوژی سرسام‌آور است. دوباره به پرداخت هزینه‌های گزاف برگشت پول حاصل از صادرات اشاره می‌کنم که اگر این هزینه‌ها نبود می‌توانستیم این مبلغ را برای راه‌اندازی خط تولید محصول جدید هزینه کنیم.
بوروکراسی‌های اداری نیز مزید بر علت شده و نفس تولیدکنندگان را گرفته است. انتشار بخشنامه‌های متعدد توسط سازمان‌های مختلف که در برخی مواقع همدیگر رو نقض هم می‌کنند سبب شده تا صنعت آنگونه که باید نتواند رشد کند.
وقتی بزرگترین دغدغه یک صنعتگر مشکلات دارایی، مالیات، بیمه، عوارض گمرکی، برگشت پول حاصل از صادرات و… است نمی‌توان انتظار توسعه یک صنعت و شکوفایی آن را داشت.
باید از تجربیات کشورهایی که رشد اقتصادی مثبتی دارند استفاده کرده و آن را در صنعت کشور به‌کار ببریم.