فروکش موج ممنوعیت جهانی صادرات مواد غذایی

موسسه تحقیقات سیاست غذای بین‌الملل (IFPRI) اعلام کرد که از حداقل ۱۷ کشوری که درصدد محدودیت صادرات غذایی برای تضمین تامین نیاز داخلی برآمدند، حدود نیمی از آنها همه محدودیتها یا بخشی از آنها را حذف کردند. این کشورها شامل صادرکنندگان بزرگ غله نظیر ویتنام و رومانی هستند اما روسیه هنوز محدودیتهایش را حفظ کرده است.

 

نگرانیهای فوری درباره کمبود غذا در بسیاری از نقاط جهان کاهش پیدا کرده زیرا با وجود قرنطینه، فعالیت زنجیره تامین ادامه دارد. در این حال، حتی محدودیتهای کوتاه مدت باعث نابودی محصولات کشاورزی و سرگردانی محموله‌ها شده‌اند. نهادهایی مانند سازمان ملل متحد نسبت به این اقدامات که به امنیت غذایی لطمه زده و قیمتها را بالا می‌برد، واکنش نشان داده‌اند.

 

عبدالرضا عباسیان، اقتصاددان ارشد سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در این باره گفت: واقعا هیچ مشکلی در خصوص ذخایر غذایی وجود ندارد. این اقدامات در بهترین حالت تنها به خود کشورها آسیب می‌زنند.

 

به گفته جوزف گلوبر، محقق ارشد موسسه IFPRI، بسیاری از دولتها پس از ارزیابی ذخایر جهانی و اطمینان از وجود ذخایر کافی، تشویق شدند که این محدودیتها را تسهیل کنند. روسیه که محدودیتهای آتی را منتفی نکرده، یک استثنا مانده است و هر گونه کاهش برداشت به دلیل هوای نامساعد به معنای ابقای محدودیتها خواهد بود. ما امیدواریم که پایان محدودیتهای صادرات را مشاهده کنیم.

 

در حال حاضر شورای بین‌المللی غلات برداشت فراوان محصولات گندم و برنج را پیش بینی کرده و بارندگیها در اتحادیه اروپا و منطقه دریای سیاه به کاهش نگرانیها نسبت به خشکسالی در اوج دوره رشد غله کمک کرده است. تداوم محدودیتها به اعتبار صادرکنندگان به عنوان تامین کنندگان قابل اطمینان لطمه خواهد زد و روی کشاورزان تاثیر منفی خواهد گذاشت زیرا قیمتهای داخلی با قیمتهای بازارهای بین‌المللی متفاوت می‌شوند.

 

بلومبرگ در گزارشی به بررسی محدودیتهای صادرات غذایی در سراسر جهان پرداخته است:

 

 

رومانی که دومین صادرکننده بزرگ گندم اتحادیه اروپا است، به ممنوعیت ناگهانی فروش غله در خارج از این بلوک یک هفته پس از آغاز آن پایان داد. این اقدام پس از ابراز مخالفت کمیسیون اروپا با این محدودیتها روی داد که مانع صادرات حداقل یک محموله گندم به مصر شده بود. دولت رومانی با اشاره به این اطمینان که ذخایر تا فصل برداشت ادامه پیدا خواهند کرد و با تعطیلی رستورانها، هیچ ریسک کمبود مواد غذایی اساسی وجود ندارد. با این حال رومانی هشدار داد که خشکسالی ممکن است چشم انداز محصول را کاهش دهد و در صورت نیاز، محدودیتهای صادراتی ازسرگرفته خواهد شد.

 

 

قزاقستان که یکی از بزرگترین صادرکنندگان آرد جهان است، اعلام کرده که محدودیت صادرات آرد و سایر غلات ممکن است در ژوئن به پایان برسد. این کشور همچنین سهمیه برای صادرات در ماه مه را نسبت به آوریل افزایش داد و آرد موجود را دو برابر کرده و به ۱۵۰ هزار تن رساند. این کشور شاهد آن بوده که لغو محدودیتها باعث بهبود سریع تقاضا نشده است. پس از لغو ممنوعیت یک ماهه صادرات صیفی‌جات، دولت قزاقستان به خرید کلم برای ذخایر داخلی پس از آن خاتمه داد که منطقه ترکستان برای فروش ۲۵۰ هزار تن محصول که با کاهش تقاضای روسیه روبرو شده بود، کمک خواست.

 

 

ویتنام که سومین صادرکننده بزرگ برنج در جهان است، از آغاز ماه مه محدودیت صادرات را لغو کرد. این محدودیتها باعث شده بود شاخص قیمت برنج در بحبوحه نگرانیها نسبت به اقدام مشابه توسط تولیدکنندگان دیگر و خراب شدن محموله هزاران کانتینری که در بنادر دپو شده بود، افزایش پیدا کند. نخست وزیر ویتنام اعلام کرد که کشاورزان منطقه برنج خیز این کشور با وجود خشکسالی، محصول کافی جمع کرده‌اند و فروش معمولی می‌تواند اکنون ازسرگرفته شود. این مسئله مایه آسودگی خاطر صادرکنندگان شده که متحمل ضرر مالی شده‌اند و همچنان خیال خریدارانی نظیر ژاپن و استرالیا را راحت کرد.

 

 

دولت اوکراین پس از دیدار با بازرگانان بزرگ در اواخر آوریل، علیه وضع محدودیت برای فروش محصول ذرت فصل جاری تصمیم گرفت. مقامات به رصد وضعیت عرضه ادامه خواهند داد با این حال تقاضای جهانی برای ذرت در پی افت شدید قیمت نفت که به تولید سوختهای زیستی ضربه زده، کاهش پیدا کرده است و قیمت محصول اوکراین به پایین‌ترین حد در چهار ماه اخیر نزول کرده است. این کشور روی فروش گندم تا پایان فصل محدودیت تعیین کرده و ۱.۳ میلیون تن همچنان موجود است و بارندگی اخیر هم دورنمای محصول آینده را بهبود بخشیده است.

 

 

روسیه هنوز نیمی از هفت میلیون تن غله‌ای که برای صادرات در هفته‌های آینده برنامه ریزی شده است، را دارد و تقاضای جهانی برای غله به دلیل پاندمی ویروس کرونا که تولید سوختهای زیستی را کند کرده، کاهش پیدا کرده است. محدودیتهای صادراتی روسیه در ژوییه لغو خواهد شد با این حال اتحادیه نانوایان خواستار مقررات سخت گیرانه‌تری شده و وزارت کشاورزی روسیه اعلام کرده که سهمیه‌ها دوباره در آینده استفاده خواهند شد.