شرایط روزه داری مادران باردار/ رژیم غذایی دوران حاملگی

لادن گیاهی گفت: ایمن‌ترین دوره برای روزه گرفتن خانم باردار، سه ماهه دوم بارداری است، البته مشروط به اینکه مادر و جنین در سلامت کامل باشند. یعنی مادر به بیماری‌هایی مانند فشار خون بارداری و دیابت بارداری دچار نباشد و یا در معرض خطر سقط جنین نباشد و جنین هم از نظر رشد در وضعیت مطلوب باشد.

وی افزود: نکته مهم دیگر این است که خانم باردار هنگام روزه‌داری دچار ضعف و کسالت شدید نشود. طول مدت روزه داری نیز در تصمیم گیری ایمن بودن روزه داری از عوامل مهم است.

این متخصص تغذیه درباره روزه گرفتن در سه ماهه نخست بارداری، توضیح داد: در سه ماهه نخست بارداری، روزه گرفتن خانم باردار توصیه نمی‌شود، زیرا مغز جنین در سه ماهه اول به گلوکز مستقیم مادر احتیاج دارد و در سریع‌ترین و حساس ترن دوران رشد و تکثیر سلولی است. همچنین در روزهای طولانی به دنبال اتمام ذخیره قندی و گلوکز بدن به سراغ مصرف چربی‌ها می‌رود که در نتیجه متابولیسم چربی‌ها اجسام کتونی در بدن تولید می‌شود عبور اجسام کتونی از جفت به جنین باعث آسیب به روند رشد ارگان‌های مختلف به ویژه سیستم عصبی مرکزی جنین می‌شود. همچنین گرسنگی طولانی مدت باعث تشدید حالت تهوع بارداری می‌شود.

گیاهی ادامه داد: اگر هنگام روزه داری علائمی چون تغییر حرکات جنین، دردهای انقباضی شدید، سرگیجه و یا خستگی شدید سریع روزه خود را باطل کنید و با پزشک خود تماس بگیرید. عدم وزن گیری جنین، کاهش ادرار، بوی بد ادرار و رنگ تیره ادرار از علائم جدی دیگری هستند که ادامه روزه داری را نامناسب تشخیص می‌دهیم.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، با اشاره به افزایش نیازهای تغذیه‌ای خانم‌های باردار در سه ماهه سوم، گفت: از آنجا که نیاز مادر به مایعات و مواد غذایی در سه ماهه سوم بارداری افزایش می‌یابد، روزه گرفتن در سه ماهه آخر بارداری به نفع سلامت مادر و جنین نیست.

گیاهی درباره روزه گرفتن خانم باردار در سه ماهه دوم، خاطر نشان کرد: اگرچه گفته شد که در صورت سلامت مادر و جنین، خانم باردار در سه ماهه دوم بارداری می‌تواند روزه بگیرد، اما حتماً باید با مشورت پزشک متخصص خودش اقدام به روزه‌داری کند و بهتر است با کمک گرفتن از مشاور تغذیه یک برنامه غذایی مناسب برای وعده‌های افطار و سحر خود داشته باشد. اگر خانم باردار متوجه افزایش سطح اجسام کتونی در ادرار ساعت ۱۲ یا ساعت ۱۴ خود شود، نباید به روزه خود ادامه دهد، چنین شرایطی می‌تواند موجب آسیب به جنین و حتی زایمان زودرس شود. برای اندازه گیری کتون ادرار نوارهایی وجود دارد که می‌توان آنها را از داروخانه تهیه کرد و طریقه استفاده از این نوارها را از پزشک خود پرسید.

این متخصص تغذیه با تأکید بر لزوم خودداری خانم‌های باردار از مصرف شیرینی‌های رایج ماه مبارک رمضان، مانند زولبیا و بامیه، افزود این قیبل خوراکی‌ها آسیب مضاعفی به جنین خواهد زد.

گیاهی ادامه داد: وعده غذایی سحری باید حاوی ترکیبات کربوهیدراتی و فیبری و پروتئین کافی به نسبتی باشد که هم انرژی کافی را تأمین کند هم از افت زود هنگام قند خون پیشگیری شود هم باعث تشنگی و تشدید کم آبی و یبوست نشود. بنابراین خورش های سبزی دار مخصوصاً در فصل بهار، برنج‌های مخلوط مثل هویج پلو، نخود پلو، عدس پلو شیرین پلو، ماش پلو همراه با ماست و خیار و نعنا و کمی سالاد و یک عدد خرما برای سحر عالی است. در فاصله افطار تا سحر مصرف مکرر میوه، آب میوه خرما، انجیر، کشمش، زیتون و سالاد میوه و دسرهای سالم بر پایه لبنیات و میوه‌ها بسیار مؤثر است.

وی در پایان افزود: استفاده از نان چاودار، نان جو، جو در سر در ترکیب با شیر و مغز دانه‌ها، عسل و یا شیره خرما و انگور و میوه انتخاب‌های خوبی برای افطار هستند. مصرف آش و حلیم برای وعده شام مطلوب است، به شرط آنکه با روغن‌های اضافه و ناسالم همراه نباشند.