دکتر علی‌صفر ماکنعلی رئیس جدید این سازمان امروز ضمن تبریک و شادباش فراسیدن عید سعید فطر و آرزوی قبولی طاعات و عبادات روزه داران در این ماه مبارک متنی را با هدف تبیین وظایف، حقوق و مسئولیت‌های رئیس سازمان دامپزشکی کشور نزد سازمان جهانی بهداشت دام تحریر کرد که به شرح زیر است:
چند روزی است که از انتصاب اینجانب بعنوان رئیس سازمان دامپزشکی کشور می‌گذرد و از آنجایی‌که هر فردی در هر جایگاهی که قرار می‌گیرد بایستی به شرح وظایف، حقوق و مسئولیت‌های خود شناخت کامل داشته و به آنها عمل نماید، بر آن شدم تا حقوق و مسئولیت‌های رئیس سازمان دامپزشکی کشور را نزد سازمان جهانی بهداشت بعنوان یکی از وظایف مهم خود منتشر کنم تا فرصتی فراهم گردد که علاوه بر معرفی بخشی از وظایف دامپزشکی، خود نیز بصورت کارا و مناسب به وظایفم عمل نمایم و همچنین با توکل بر خدای بزرگ با همفکری همه افراد مرتبط با دامپزشکی، گامی بلند و مؤثر برای کشور و مردم خود برداریم. بر اساس اساسنامه سازمان جهانی بهداشت دام، مرجع ذیصلاح دامپزشکی هر کشور که در کشور ما سازمان دامپزشکی کشور است نماینده دولت نزد سازمان جهانی بهداشت دام است و نقش سیاستگذاری و نظارت بر کلیه فعالیت‌های دامپزشکی در کلیه سطوح در کشور خود را برعهده دارد.
در متن ذیل به بخشی از جنبه‌های مختلف کاری رئیس سازمان دامپزشکی در این سازمان اشاره می‌کنم:
الف- جنبه‌های بین‌المللی قانونی حقوق و مسئولیت‌های رئیس سازمان دامپزشکی کشور
- ماده 2 موافقتنامه بین‌المللی 25 ژانویه 1924 اداره بین‌المللی سازمان جهانی بهداشت حیوانات(1) ، عنوان می‌کند که «این دفتر تحت نظارت و کنترل کمیته ای متشکل از نمایندگان دولت‌های طرف قرارداد» است و ترکیب و وظایف کمیته در اساسنامه سازمان اشاره شده است.
- در ماده 6 اساسنامه سازمان آمده است که کمیته بین‌المللی (2) از نمایندگان فنی انتخاب‌شده توسط کشورهای عضو ( براساس یک نماینده برای هر کشور) تشکیل می‌شود. بنابراین، این نهاد حاکمیتی حداقل سالی یک بار جلسه عادی تشکیل می‌دهد ورئیس و مدیرکل سازمان جهانی بهداشت دام را انتخاب می‌کند (ماده 7 و 8 اساسنامه سازمانی)
- نماینده فنی دائمی،که نماینده هر کشور در جلسات مجمع با امکان رهبری هیات نمایندگی است. در ماده 4 آئین نامه سازمان آمده است: "کمیته متشکل از نمایندگان فنی است که توسط کشورهای عضو اداره می‌شود. هر کشور عضو می‌تواند یک نماینده فنی دائمی در کمیته معرفی نماید. نماینده طبق مقررات آئین نامه می‌تواند رئیس یک هیات نمایندگی باشد. «نماینده فنی دائمی در هر رأی‌گیری یک رأی خواهدداشت». (ماده 5 آئین نامه سازمانی). اگر نماینده فنی دائم یک کشور عضو به طور کامل یا تا حدی قادر به شرکت در نشست سالانه مجمع (مجمع عمومی)نباشد، دولت وی می‌تواند در حالی که نماینده دائم غایب است، یک نماینده رسمی را از طریق اعلامیه وزرا برای نمایندگی کشور منصوب کند. نماینده رسمی از همان حقوق برخوردار است و مسئولیت‌های نماینده دائمی را نیز بر عهده می‌گیرد.
- از دست دادن سمت نمایندگی (از طریق استعفا، لغو انتصاب با تصمیم کشور عضو یا فوت) منجر به خاتمه پست نماینده می‌شود که ممکن است نماینده در برخی از نهادهای اداره‌کننده سازمان (مدیرکل، شورا (3)، کمیته منطقه‌ای) باشد. با این حال، در مورد کمیسیون‌های تخصصی (کمیسیون استانداردهای بهداشتی حیوانات، کمیسیون علمی بیماریهای حیوانات، کمیسیون استانداردهای زیستی، کمیسیون استانداردهای بهداشتی آبزیان)، از دست رفتن مقام نماینده منجر به از دست رفتن دفتری نمی‌شود که نماینده در آن انتخاب شده است.
- لازم به ذکر است کشورهای عضو با اطلاع رسانی به OIE، نمایندگان دائمی را به وسیله ابلاغیه ارسالی از یک مقام ذیصلاح به مدیرکل سازمان جهانی بهداشت دام معرفی می‌کنند (ماده 4 آیین نامه‌های عمومی). ابطال سمت نماینده موجود نیز توسط کشور عضو باید همزمان با انتصاب نماینده جدید به مدیرکل ابلاغ شود.
- سمت قانونی و سازمانی نمایندگان فنی دائمی در سازمان جهانی بهداشت دام براساس مبانی و مطابق با اصولی تعیین می‌شود که گاهی اوقات - هرچند نه همیشه - در سازمان‌های فنی بین‌المللی یافت می‌شود.
- نماینده توسط کشور عضو منصوب می‌شود و نماینده آن کشور در مجمع است.
نماینده، یک نماینده «دائمی» است، به این معنی که او در هر جلسه مجمع جهانی به عنوان رئیس هیئت نمایندگی کشور عضو منصوب نشده است، بلکه این از زمان انتصاب تا زمان برکناری وی است. وی از حقوق دائمی و کامل برای نمایندگی دولت در مجمع و حفظ روابط دائمی با OIE برخوردار است.
نماینده دائم یک نماینده «فنی» است، به این معنی که نمایندگان کشورهای عضو با در نظر گرفتن توانایی‌ها و تخصص‌های فنی آنها در زمینه خدمات دامپزشکی و کنترل بیماری دامی توسط کشور انتخاب می‌شوند.
- تفسیر مفهوم «نماینده فنی» توسط کشورهای عضو به طور کلی منجر به انتصاب بالاترین مقام مسئول مسائل مربوط به سلامت حیوانات و سلامت عمومی در سطح ملی می‌شود.
- نماینده دائمی فنی ریاست هیات نمایندگی کشور عضو در مجمع را برعهده دارد. وی حق رای کشور عضو را دارد. وی ممکن است با یک جایگزین همراه باشد که در غیاب نماینده، از امتیازات مشابهی برخوردار است («نماینده رسمی» با ابلاغ وزرا. به نکته 3 فوق مراجعه کنید)
وزرا یا مقامات دیپلماتیک که در جلسه افتتاحیه مجمع شرکت می‌کنند و ممکن است در سلسله مراتب ملی خود، در مقام بالاتری از نماینده کشورشان باشند، سمت نماینده مجمع را ندارند وبه غیر از مواردی که تصمیم صریح دولت کشور با مجوز رسمی توسط مقامات دولتی در سطح بالاتر داشته باشند، نمی‌توانند در کمیته رأی دهند.
ب- مقررات مصونیت
در ماده 10 موافقتنامه ستاد ارائه شده توسط فرانسه به OIE آمده است: «مگر در مواردی که به دلایل نظم عمومی ممانعت شود، دولت فرانسه متعهد می‌شود بدون معطلی و تاخیر اجازه ورود و اقامت در فرانسه را در طول انتصاب و ماموریت نمایندگان کشورهای عضو در دفتر، از جمله معاونان، کارشناسان و ناظران آنها در جلسات عمومی دفتر یا کنفرانس‌ها و جلساتی که توسط دفتر تشکیل می‌شود صادر کند.“
طبق ماده 13 توافق نامه ستاد، نمایندگان حق دارند در طول مدت اقامت خود در فرانسه در رابطه با اعمال خود در این کشور در محدوده اختیارات و وظایف خود از هرگونه اقدام حقوقی مصونیت دارند.
ج- حقوق و مسئولیت نمایندگان در جلسات عمومی مجمع جهانی نمایندگان
- دعوت از نمایندگان - هر ساله مدیرکل سازمان جهانی بهداشت دام دعوت‌نامه‌ای به کشورهای عضو ارسال می‌کند تا در جلسه عمومی مجمع، با دستور کار موقت و یک برنامه زمان‌بندی دقیق برای جلسه عمومی شرکت کنند. در پاسخ، نمایندگان باید اطلاعاتی راجع به مشارکت کشورشان و فهرست اعضای نماینده خود ارسال می‌کنند (ماده 40 آئین نامه عمومی)
- کمک هزینه جلسه – کمک هزینه بعنوان «هزینه سفر» همراه با «کمک هزینه اقامت» برای جلساتی که نمایندگان در آن شرکت می‌کنند در ماده 13 اساسنامه سازمان آمده است. این کمک هزینه جلسات ثابت با بودجه سازمان جهانی بهداشت دام پرداخت می‌شود، که بودجه هر ساله توسط مجمع تصویب می‌شود. این هزینه به نمایندگان کشورهایی که مایل به استفاده از این تسهیلات هستند، پرداخت می‌شود، به شرطی که کشور عضو بیش از 2 سال بدهی‌های معوقه از کمک‌های قانونی را بدهکار نباشد (ماده 3 آئین نامه عمومی)
- ثبت‌نام نمایندگان - نمایندگان، جانشینان و سایر اعضای هیئت نمایندگی باید برای تکمیل تشریفات و دریافت اسناد مربوطه،قبل از آغاز جلسه عمومی به دبیرخانه OIE معرفی شوند. (ماده 55 آئین نامه عمومی)
- شرکت در جلسات - ماده 46 آئین نامه عمومی این اصل را تعیین می‌کند که هر نماینده با توجه به نام کشور در زبان فرانسوی خود به ترتیب حروف، در سالن کنفرانس در مقر مربوطه قرار گیرد.
- مشارکت در رأی‌گیری - ماده 5 آئین نامه عمومی قوانین کاملاً سختگیرانه‌ای را وضع می‌کند. اصل این است که اگر بیش از 2 سال کمک‌های قانونی کشوری عقب افتاده باشد، نماینده کشور عضو در رای‌گیری در مجمع شرکت نمی‌کند.
علاوه بر این، از دست رفتن حق رأی به دلایل فوق، ممکن است منجر به از بین رفتن حق دریافت کمک هزینه جلسه برای نماینده مذکور در ماده 13 اساسنامه سازمان شود (به مورد شماره 9 مراجعه شود) موضوع شورا و کمیته اعتبارنامه در این رابطه مورد توجه قرار می‌گیرد.
- با این وجود مجمع ممکن است در صورت «شرایط استثنایی فراتر از کنترل کشور عضو یا درصورتی که نماینده قادر به تضمین پرداخت سریع بدهی‌های معوقه باشد، سلب حق رای را رد کند».
سپس مجمع به دنبال پیشنهادی که در پرونده قبلی توسط شورا و در مورد دوم توسط کمیته اعتبارنامه ارائه شده، تصمیم می‌گیرد.
کمک هزینه ثابت ممکن است در رابطه با از دست دادن حق رأی به دلیل عدم پرداخت بدهی‌های معوقه، محفوظ بماند (به بالا ، شماره 9 و 12 مراجعه شود)
- وظایف رسمی - در هر جلسه عمومی مجمع، نماینده کشور یا جانشین وی، گزارشی از وضعیت بهداشت و روش‌های پیشگیری از بیماری در کشور خود ارائه می‌دهند. این گزارش در اسناد مجمع گنجانده شده است.
نماینده باید مطابق با فصل 1.1 قانون بهداشت حیوانات خشکی‌زی و قانون بهداشت آبزیان، سازمان جهانی بهداشت حیوانات را در مورد بیماریهای دامی موجود در کشور عضو آگاه سازد و OIE را به صورت الکترونیکی در مورد اطلاع‌رسانی‌های فوری، گزارش‌های پیگیری، گزارش‌های 6 ماه یک‌بار و سالانه آگاه سازد. برای این منظور، OIE رمز ورود به نمایندگان منصوب جدید برای انتقال دسترسی به سیستم، اختصاص می‌دهد.
نماینده باید در همه حال اطمینان حاصل کند که قانون بهداشت دام در کشور خود براساس استانداردهای OIE است و در صورت لزوم، برای تجزیه و تحلیل علمی خطر، مطابق با روش ها و استانداردهای OIE (بخش 2 قانون بهداشت دام و قانون بهداشت آبزیان) و مطابق توافقنامه WTO SPS، برای کشورهایی که عضو آن سازمان عمل می‌شود. (4)
د- حقوق و مسئولیت‌های نمایندگان در رابطه با حفظ روابط دائمی با سازمان جهانی بهداشت دام
- علاوه بر تعهدات هشدار بیماری که در بالا به آن اشاره شد (شماره 14)، نماینده تضمین می کند که تا آنجا که ممکن است، اگر در محدوده مسئولیت‌های ملی وی قرار گیرند، قطعنامه‌های مجمع جهانی اعمال می‌شود. در کلیه موارد، وی وظیفه دارد که آنها را به اطلاع مسئولین کشور خود برساند و با شرکت در جلسات سازمان‌های بین دولتی مربوطه که کشور عضو آن است جهت توجیه مسایل حضور پیدا کند.
وی همچنین باید اطمینان حاصل کند که خدمات دامپزشکی و آزمایشگاههای تشخیصی بیماریهای دامی کشور خود مطابق با استانداردهای OIE به روز شده و آنها از وجود شبکه جهانی آزمایشگاههای مرجع و مراکز همکاری OIE آگاه هستند، به طوری که در صورت لزوم همکاری‌های علمی و فنی در این زمینه ایجاد شود.
- نماینده باید با پیگیری محتوای ماده 4 موافقت نامه بین‌المللی برای ایجاد OIE و ماده 5 آیین نامه مالی، از پرداخت منظم کمک‌های سالانه قانونی کشور خود به OIE اطمینان حاصل کند. برای این منظور از نماینده خواسته می‌شود به فراخوان مشارکت پاسخ دهد که این کار بصورت سیستماتیک هر ساله پس از جلسه عمومی انجام می‌شود.(5)
- نماینده در صورت لزوم با تأیید مافوق خود تشویق می‌شود تا کانون‌های ملی را تعیین کند تا در زمینههای زیر از وی حمایت کند: اطلاعات مربوط به سلامتی دام، بیماریهای حیات وحش، بیماریهای آبزیان، محصولات دارویی دامپزشکی، ایمنی غذایی تولیدات دامی، رفاه حیوانات و ارتباطات.
- برنامه‌های مربوط به عنوان آزمایشگاه مرجع یا مرکز همکاری OIE توسط نماینده کشور عضو که آزمایشگاه به آن تعلق دارد به مدیرکل ارسال می‌شود و با در نظر گرفتن پروژه، توافق هیات‌های نمایندگی OIE با کشورهای دارای آزمایشگاه مرجع و آزمایشگاه منتخب، موضوع مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
- نمایندگان باید تا حد امکان در جلسات کمیسیون‌های منطقه ای (کنفرانس‌های منطقه‌ای) که کشورشان به آن تعلق دارد، شرکت کنند. کمیسیون‌های منطقه ای OIE ارگانهای سازمان جهانی بهداشت دام (OIE) هستند که با تصمیم مجمع OIE برای پیشبرد اهداف OIE در هر منطقه از جهان تأسیس شده است (6). مبنای قانونی، مدت مرجع و آیین‌نامه داخلی کمیسیون‌های منطقه در آیین نامه عمومی OIE آمده است.
کنفرانس‌های منطقه‌ای توسط مدیرکل تشکیل می‌شود. دعوت‌نامه‌های کشورهای مربوطه در یک کنفرانس منطقه‌ای توسط مدیر کل به نمایندگان این کشورها ارسال می‌شود. نمایندگان باید به این دعوت پاسخ دهند و مشارکت‌شان را تایید کرده و ترکیب هیات خود را بیان کنند.
20- در سطح منطقه ای، از نمایندگان دعوت می‌شود تا با نماینده منطقه ای یا فرعی منطقه‌ای OIE که کشورشان به آنها بستگی دارد، در تماس مستقیم باشند.
1. با قطعنامه شانزدهم از 23 مه 2003 این دفتر به سازمان جهانی بهداشت حیوانات تبدیل شد، اما مخفف تاریخی OIE را حفظ کرد.
2. با قطعنامه 13 از 29 مه 2009 ، نام «کمیته بین‌المللی» جایگزین «مجمع جهانی نمایندگان» شد، به طور خلاصه «مجمع».
3. با قطعنامه 33 از 29 مه 2009 اصطلاح «کمسیون اداری» به جای «شورا» جایگزین شد.
4. قطعنامه XXXI از 27 مه 2004 در مورد اجرای سیستم اطلاعات جهانی بهداشت حیوانات (OIE (WAHIS، که از ژانویه 2005 منتشر شد.
5. در ماده 5.2 آیین نامه مقررات مالی OIE آمده است که پس از جلسه عمومی کمیته که در طی آن بودجه سال مالی بعدی تصویب می‌شود،OIE باید کشورهای عضو خود را از مبلغ سهم تعیین شده آگاه کند.
6. همانطور که در شروط مرجع کمیسیون‌های منطقه‌ای آمده است، «وقتی کشورها از طریق مجاری دیپلماتیک به OIE ملحق می‌شوند، آنها به طور خودکار عضو منطقه OIE مربوط می‌شوند». 5 کمیسیون منطقه ای (آفریقا، قاره آمریکا، آسیا، خاور دور و اقیانوسیه؛ اروپا و خاورمیانه) وجود دارد.