با رشد این بازار در ایران، رقابت بین بازیگران اصلی مانند دیجی کالا، اسنپ مارکت، مدیسه و اُکالا برای تصاحب سهم بیشتر از بازار شدت گرفته است. اما فروشگاهها و شرکتهایی وجود دارند که دچار کمبود منابع برای پاسخگویی به درخواستهای مشتریان هستند و به این ترتیب، مشتریان به تدریج به سمت بازیگرهای اصلی سوق پیدا کردند.
اگرچه این فروشگاههای شناخته شده به انتخاب نخست مشتریان برای خرید آنلاین تبدیل شدند، اما بررسی تستادی، پلتفرم آنلاین تست سهولت کاربری کسبوکارهای دیجیتال، که به تجربه خرید آنلاین کاربران عادی از برنامه موبایل این فروشگاهها پرداخته نشان میدهد با وجود سرمایهگذاریهای کلان در توسعه محصول و تلاشهای فراوان برای برنامهریزی و ایجاد مسیر هموار خرید کاربران در این غولهای تکنولوژی ملی، نرمافزارهای این فروشگاهها هنوز مسیر طولانی تا رسیدن به حالت ایدهآل برای استفاده کاربران دارند. برای نمونه، درخصوص بخشهایی مانند نتایج مرتبط با جستوجو، طبقهبندی اقلام و صفحه صورتحساب، کاربران با مشکل یا ابهام مواجه شدند. در نتایج جستوجو، کالاهایی بیارتباط به کالای جستوجو شده توسط کاربر نمایش داده شده یا عنوان و نوع دستهبندی کالا خلاف انتظار کاربر بوده و کالای مورد نظر خود را با استفاده از دستهبندی پیدا نکردهاند، همچنین خالی شدن سبد خرید پس از ورود به صفحه صورتحساب، واضح نبودن تعداد کالای انتخابشده، ابهام در جزئیات قیمت، مشخص نبودن کالایی که موجودی آن تمام شده و ابهام در کلمات استفاده شده در صورتحساب نیز از جمله مشکلات یا ابهام کاربران برای دریافت صورتحساب بود.
تست کاربردپذیری روشی موثر برای ارزیابی عملکرد وبسایت، اپلیکیشن یا سایر محصولات؛ از راه تماشای رفتار کاربر واقعی که در تلاش است کارهایی مشخص را انجام دهد، است. هدف این است که بخشهایی از محصول که احتمال دارد کاربران را دچار ابهام کند، مشخص شده و فرصتی برای ارتقا تجربه کاربری کلی ایجاد شود. تستهای کاربردپذیری توسط کاربران واقعی انجام میشوند، آنها میتوانند مشکلاتی را مشخص کنند که برای برنامهنویسها، طراحان، صاحبان کسب و کار و کسانی که با وبسایت و اپلیکیشن آشنا هستند، چندان ملموس و قابل تصور نیستند. معمولا داشتن آشنایی زیاد با یک محصول، میتواند حساسیت طراحان، کارشناسان مارکتینگ و مدیران محصول را در برابر مشکلات کاربردپذیری کم کند و مانع توجه آنها به این مشکلات شود.
یافتههای کلی
پلتفرم تستادی برای ارزیابی این فروشگاهها سناریویی تعریف کرده که براساس آن پنج کاربر یک عدد پودر ژله، دو عدد ربگوجهفرنگی کوچک و چهار بسته ماکارونی رشتهای را به صورت آنلاین از این فروشگاهها خرید میکنند و نتایج براساس تجربه آنها اتخاذ شده است. بررسی تستادی از سهولت کاربری فروشگاههای آنلاین حاکی از آن است که کاربران هنگام پاسخ به سوالات کیفی، دید بسیار سختگیرانهای نسبت به دیجیکالا و اسنپمارکت داشتند. به نظر میرسد هرچه معروفتر باشد، توقع کاربران بیشتر است و در مقابل مشکلات آن، صبر و حوصله کمتری به خرج میدهند. عمده کاربرانی که قبلا از این فروشگاهها خرید کرده بودند، ترجیح میدادند از جستوجو برای پیدا کردن کالای موردنظر خود استفاده کنند. کاربرانی که مشتری قبلی فروشگاهها بودند، توجه زیادی به صفحه اول این اپلیکیشنها نمیکردند. کاربرانی که خرید آنلاین بیشتری انجام میدهند از جستوجو و کاربرانی که خرید آنلاین کمتری انجام میدهند عمدتا از دستهبندی برای یافتن کالای موردنظر خود استفاده میکردند. تمام کاربرانی که در اپلیکیشنها از دستهبندی برای پیدا کردن کالای موردنظر خود استفاده کردند، دچار مشکل شدند و اغلب سراغ جستوجو رفتند. اکثر کاربران به سه ویژگی اصلی برای تصمیم به خرید آنلاین اقلام سوپرمارکتی اشاره کردند: تخفیف، ارسال سریع و کمهزینه، امکان پرداخت در محل.
در این بررسی چندین شاخص برای ارزیابی سهولت کاربری از فروشگاههای آنلاین دیجیکالا، اسنپمارکت، مدیسه و اُکالا عبارتند از سرعت، سبد خرید، صفحه صورتحساب، طبقهبندی اقلام، فیلترینگ کالا، دستهبندی عبارات پیشنهادی، نتایج مرتبط با جستوجو، نمایش عبارات پیشنهادی، اضافه کردن کالا به سبد خرید، عدم وجود جزئیات گیجکننده و نمایش جزئیات حائز اهمیت در ارسال. نتایج نیز با چهار حالت قابل قبول، کاربران با مشکل یا ابهام روبهرو شدند، کاربران استفاده نکردند و ساختار متفاوت اعلام شده است. از نظر سرعت در فرآیند سفارش و خرید، اسنپمارکت، مدیسه و اُکالا نتوانستند رضایت کاربران را جلب کنند، اما سرعت دیجیکالا قابل قبول بود. با توجه به ویژگیهای سبد خرید، دیجی کالا، اسنپ مارکت و مدیسه قابل قبول بودند، اما در کار با سبد خرید اُکالا برای کاربران مشکل و ابهام وجود داشت. همانطور که اشاره شد در مقوله صفحه صورتحساب، طبقهبندی اقلام، فیلترینگ کالا، دستهبندی عبارات پیشنهادی و نتایج مرتبط با جستوجو، این چهار فروشگاه آنلاین نتوانستند موافقت و رضایت کاربران در این تست را جلب کنند و در واقع، برای آنها گنگ و مبهم بوده است.