استان سمنان خودش تولیدکننده محصولات سردرختی و میوه است اما مردم این دیار هرگز به یاد ندارند که برای مثال زردآلو را کیلویی ۳۵ هزار تومان خریده باشند، نگرانی اینجا است که هنوز گیلاس‌ها نرسیده وگرنه این محصول که همیشه از زردآلو گران‌تر است چه قیمتی پیدا خواهد کرد!
جلوی مغازه‌های میوه‌فروشی مملو از آدم‌هایی است که این روزها هاج و واج به قیمت‌ها نگاه می‌کنند و به تردد خودشان ادامه می‌دهند ایستادن جلوی این مغازه‌ها هم جرأت می‌خواهد و هم پول؛ وقتی قیمت سه کیلوگرم میوه به ۱۰۰ هزار تومان می‌رسد.
اوج گرانی
اما موضوع فقط گرانی شدید میوه و تره‌بار و همچنین نوبرانه نیست اختلاف عجیب‌وغریب قیمت در بخش‌های مختلف شهر از یک‌سو و عدم نظارت درست بر قیمت‌گذاری، عرضه و فروش محصولات از سوی دیگر سبب شده تا نگرانی‌های مردم چند برابر شود.
سابقاً اگر قیمت میوه‌ای را در دو مغازه در دو بخش شهر سمنان یا شاهرود می‌پرسیدید نهایتاً ۵۰۰ تا یک هزار تومان باهم تفاوت داشتند امروز یک میوه در بخشی از شهر ۱۳ هزار تومان است همان میوه ۱۰۰ متر جلوتر ۱۸ هزار تومان جای دیگر ۱۱ هزار تومان و در سوپر میوه‌های بالای شهر ۲۰ هزار تومان!
اینکه اصلاً مرجع این قیمت‌گذاری‌ها چیست‌اند؟ قیمت‌ها را چه کسی گذاشته و اصلاً دلیلشان چیست هنوز مشخص نشده اما چیزی که مردم آن را به‌خوبی می‌دانند این است که قیمت میوه‌ها نسبت به سال گذشته در برخی موارد به دو برابر افزایش‌یافته است.
تقصیر تولید کننده است!
یک میوه‌فروش درباره این موضوع، می‌گوید: تولیدکنندگان این روزها مزه صادرات را چشیده‌اند درنتیجه دیگر محصولات میوه و تره‌بارشان را به این راحتی‌ها و به این قیمت‌ها نمی‌دهند درنتیجه محصولات گران می‌شود.
محمدباقر اسدی بابیان اینکه وقتی زردآلوی صادراتی را می‌شود کیلوگرمی ۴۰ هزار تومان فروخت چرا باغدار باید همان محصول را در بازار کیلویی ۱۵ هزار تومان بفروشد؟ درنتیجه سیاست‌های غلط صادراتی دولت باعث شد تا همه‌چیز گران شود.
وی افزود: از سوی دیگر امسال تولید هم کاهش پیداکرده است در شاهرود و میامی و خیلی شهرهای دیگر سرمازدگی بهاره باعث شد تا اصلاً زردآلویی باقی نماند لذا این موضوع تا حدی برای گوجه‌سبز هم وجود داشت و درنتیجه علی‌رغم تقاضای بیشتر از سال قبل، فقدان میوه کافی وجود داشت پس قیمت‌ها افزایش یافت.
دوست داریم ارزان بفروشیم
دیگر میوه‌فروش و فعال بازار تره‌بار می‌گوید: ما از خدایمان است که میوه را اصلاً پنج هزار تومان بفروشیم ولی وقتی میوه را برای من ۱۸ هزار تومان فاکتور می‌کنند و این میوه باربری دارد، کارگر دارد، تلفات دارد، آفتاب دارد، خواب در مغازه من دارد و … باید آن را ۲۵ هزار تومان بفروشم تا پولی که دادم حداقل جبران شود. ما هم مثل طلا فروشان دوست داریم طلا بشود گرمی ۱۰۰ هزار تومان که مغازه مان از مشتری خالی نشود.
فرهادی ضمن بیان اینکه قیمت‌گذاری میوه از مبدأ است نه من فروشنده، بیان کرد: اولاً دولت هیچ نظارتی بر قیمت‌گذاری ندارد و هوای تولیدکننده را نیز بالابرده است از سوی دیگر هر چه نظارت است برای من مغازه‌دار است کافی است من جنسی را هزار تومان گران بفروشم مغازه من را می‌بندند اما آن دلال اگر روی میوه کیلوگرمی ۱۰ هزار تومان هم‌سود کند کسی نمی‌گوید چرا؟
وی بابیان اینکه تمام سود میوه در جیب دلالان است نه تولیدکننده و فروشنده، تأکید می‌کند: بروند با آن‌ها برخورد کنند که میوه را شش هزار تومان می‌خرند و تا آن را به سمنان می‌آورند یک‌باره قیمتش را می‌کنند ۱۵ هزار تومان! هیچ اراده‌ای برای برخورد با دلالان نیست.
شیوه قیمت گذاری معیوب است
شیوه قیمت‌گذاری بر روی محصولات تره‌بار و میوه معیوب است آن‌طور که یکی از شهروندان استان سمنان می‌گوید: با این قیمت‌ها نمی‌توانیم میوه بخریم امروز ملون یا طالبی باید کیلوگرمی هشت هزار تومان خرید این‌ها میوه‌هایی نیستند که بشود یک‌دانه آن را خرید و یک خانواده شش‌نفری آن را مصرف کنند باید شما حداقل چهار کیلوگرم بخرید که بیش از ۳۰ هزار تومان پول یک وعده میوه می‌شود.
حاج محمدعلی عرب بابیان اینکه امروز میوه کم‌کم دارد به موضوع تجملی بدل می‌شود، بیان کرد: این‌ها کالای اساسی هستند که نمی‌شود آن را نخرید مگر می‌شود بگوییم فرزندانمان در سن رشد به میوه نیاز ندارند مگر می‌شود آن را قطع کرد اگر کیلوگرمی ۱۰۰ هزار تومان هم بشود باید خرید.
وی می‌افزاید: متأسفانه نه نظارتی بر تولید است نه عرضه فقط و فقط دلالان جیب‌هایشان را پر از پول کنند و دراین‌بین مردم هستند که سفره‌هایشان کوچک‌تر می‌شود.
ارز سال قبل کار را خراب کرد
یک فعال بازار میوه اما بابیان اینکه واردات میوه در سال قبل به قیمت آن در امسال لطمه زد، می‌گوید: برای واردات میوه دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی داد اما برخی هم بخش اعظمی از ارز دریافتی را در بازار فروختند و هم میوه خارجی را باقیمت گراف دست مشتری دادند درنتیجه بازار به هم‌ریخت.
علی‌اصغر کریمی که خود حجره دارد، بابیان اینکه همه دلالان و واسطه‌ها از بازار خودرو درس گرفته‌اند و به دنبال فروش سایپایی و ایران خودرویی هستند، ابراز می‌کند: همه دیگر می‌دانند که مردم با هر قیمتی که اقلام را بفروشی می‌خرند پس چرا بیشتر سود نکنند؟
وی می‌افزاید: امروز دلالان فکر می‌کنند که اگر مثلاً توت‌فرنگی را شش هزار تومان هم بدهند مردم می‌خرند ۱۵ هزار تومان هم بدهند مردم می‌خرند چرا قیمت را کاهش دهند تا سودشان کم شود درنتیجه این تفکر سبب شده تا ضربات بدی به بخش تره‌بار بخورد.
سرمازدگی یک عامل مهم
چندی پیش مدیرکل جهاد کشاورزی استان سمنان از خسارات وسیع به باغات استان به‌خصوص در شاهرود که قطب تولیدات محصولات باغی استان است خبر داد و گفت: برخی باغات زردآلوی شهرستان شاهرود صددرصد تخریب‌شده‌اند.
سید حسن میرعماد بابیان اینکه سرمازدگی فروردین‌ماه ۹۹ سبب نابودی بسیاری از درختان شد، بیان کرد: روشن کردن آتش، مه پاشی آب و ده‌ها روش دیگر نیز نتوانست از ضرر باغداران بکاهد و درنتیجه بسیاری از باغداران متضرر شدند.
یکی از عوامل گرانی میوه به‌خصوص سردرختی‌ها و نوبرانه همین سرمازدگی بود که سبب شد تا تولید کاهش یابد و درنتیجه قیمت‌ها گران شوند اما سوال اصلی اینجا است که مگر دولت نمی‌تواند با اتخاذ تدابیری جلوی گرانی را بگیرد؟
برخورد با متخلفان
متأسفانه تلاش برای مصاحبه با اتحادیه تره‌بار و میوه‌فروشان استان سمنان بی‌نتیجه ماند اما معاون صنعت معدن استان سمنان درباره بازار میوه، معتقد است: رصد و پایش بازار میوه و کمبود و فراوانی کالاها در دستورکار بازرسان این نهاد قرار دارد
محمدمهدی یحیایی بابیان اینکه از ابتدای سال جاری تاکنون ۲۲ پرونده تخلف صنف میوه و تره‌بار در استان تشکیل‌شده است، ابراز کرد: تخلفات کشف‌شده اعم از گران‌فروشی، عدم درج قیمت و نصب نرخ نامه و عدم صدور برگ خرید است.
معاون نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت سمنان با تأکید بر اینکه پرونده این متخلفان به تعزیرات حکومتی استان برای صدور حکم ارسال‌شده است، خاطرنشان کرد: بازرسی از واحدهای صنفی به‌ویژه بازار میوه و تره‌بار به‌صورت مستمر و روزانه انجام می‌شود اما هم استانی‌ها می‌توانند در صورت مشاهده هرگونه تخلف از سوی واحدهای صنفی، مراتب را با شماره تلفن گویا ۱۲۴ سامانه ستاد خبری به سازمان صنعت، معدن و تجارت استان سمنان گزارش کنند.
دولت بازار رها کرده است
درباره وضعیت بازار میوه و تره‌بار اما دو دیدگاه وجود دارد دیدگاه نخست متعلق به محمد عمودی کارشناس اقتصادی است که می‌گوید: باید بپذیریم که نظارت و قیمت‌گذاری اصلاً از دست دولت رهاشده و کسان دیگری در آن دخیل هستند.
عمودی بابیان اینکه دولت نقش خود را در قیمت‌گذاری و سیاست‌گذاری اقتصادی گم‌کرده است، بیان کرد: بازار خودرو و همین میوه مثال روشنی از این ماجرا است چه کسی می‌داند که قیمت خودرویی که به ادعای خودروساز ۴۲ میلیون تومان است در بازار ۷۰ میلیون فروخته می‌شود؟ میوه نیز همین‌گونه است پرتغال از باغدار سه هزار و ۸۰۰ تومان خریداری و هشت هزار تومان فروخته می‌شود.
وی افزود: وقتی کار از دست دولت رهاشده دیگر اراده‌ای هم وجود ندارد زیرا توانش را ندارند که به اوضاع سروسامان دهند از سوی دیگر باید گفت عواملی چون تورم، ارز، کاهش بودجه و قدرت خرید مردم و … نیز در این امر دخیل است که خود موضوعی مفصل می‌طلبد.
سیاست درستی نداریم
دیگر نظر اما مرتبط به علیرضا صالحیان مدرس دانشگاه است که معتقد است: نمی‌توان یک عامل را برای گرانی اقلامی مانند میوه در نظر داشت، در چند نرخی بودن و یا گرانی میوه و تره‌بار عواملی مؤثر هستند، از جمله مشکلات تولید که بخش بزرگی از آن در استان سمنان به سرمازدگی بهار ۹۹ در باغات استان به خصوص در مناطق شرقی باز می‌گردد.
صالحیان با بیان اینکه این موضوع سبب می‌شود تا باغداران برای جلوگیری از ضرر، دیگر محصولاتشان را گران‌تر بفروشند تا جبران ضرر کنند، تاکید کرد: این امر عادی است لذا دولت باید به این باغداران کمک کند.
وی افزود: موضوع بعد اما این است که ما دارای یک الگوی درست و صحیح کشت و فروش و عرضه نیستیم یعنی کشاورزان و باغداران ما یکسال پیاز می‌کارند سال دیگر پیاز ارزان می‌شود گوجه می‌کارند سال بعد گوجه را جلوی در فرمانداری به جوی آب می‌ریزند سال بعدش سراغ زردآلو می‌روند و سرما زدگی آن را نابود می‌کند در نتیجه دنبال سیب می‌روند و الی آخر، که این سرگشتگی باعث ضررهای فراوانی به عرضه و تولید محصولات باغی و کشاورزی شده است.
درنهایت مشکل صادرات یا کاهش تولید یا حتی عدم توانمندی در سیاست‌های قیمت‌گذاری باشد یا طمع برخی سودجویان و دلالان باید بپذیریم که توان خرید سه کیلوگرم میوه باقیمت ۱۰۰ هزار تومان برای مردم وجود ندارد و مسئولان باید فکری برای این وضعیت کنند.