سمپاشی مزارع و باغات در مازندران تا پیش از این به صورت دستی با استفاده از موتورهای مخصوص یا تراکتورهای مجهز به تانکر انجام می شد و در هر دو روش نیروی انسانی نقش اصلی را داشت . در روش سمپاشی با موتور ، کشاورز باید این وسیله را به همراه مخزن سم به به پشتش بسته و با طی مسیر مزرعه و رعایت یک سری اصول از زدن ماسک گرفته تا چگونگی انتخاب مسیر رفت و برگشت به منظور آسیب نرساندن به محصول ، کار سمپاشی را انجام می داد.
گذشته از زیان این روش برای سلامتی سمپاش ، خستگی ناشی از حمل موتور با مخزن پر از سم توان کشاورزان را مستهلک می کرد و به همین دلیل نیز بعدها سمپاشی با نصب مخزن به تراکتور رواج یافت. در این روش هم نیروی انسانی نقش اصلی را داشت چون تراکتور در حاشیه مزرعه پارک و سمپاشی با هدایت شیلنگ های مطول و راه رفتن در مزرعه انجام می شود.
پهپادها از سال گذشته به صورت آزمایشی برای سمپاشی شالیزارهای مازندران مورد استفاده قرار گرفت. با این وسیله کشاورز در کمتر از ۱۰ دقیقه ۱۰ لیتر سم را در یک هکتار به صورت دقیق علیه بیماری بلاست و یا کرم ساقه خوار برنج سمپاشی می کند در حالی که همین اقدام در سمپاشی سنتی باید با ۴۰۰ لیتر آب ، سه نفر نیروی کار و ۲۰۰ متر شیلنگ و در بازه زمانی سه ساعته انجام می شد.
به کارگیری پهپادها را در مقایسه با شیوه سنتی دستی یا استفاده تراکتور های سبک وزن می توان از شگفتی های جدید شالیکاری در مازندران محسوب کرد.
شالیکاری در مازندران طی یک دهه گذشته حسابی پوست اندازی کرده است . مثلا زمانی که تراکتورهای سبک وزن وارد این کار شدند ، شخم و شیار و آب تخت کردن یک هکتار شالیزاری در کمتر از سه ساعت انجام می شود در حالی که تا قبل از آن با تیلر به مدت ۲۴ ساعت زمان برد. یا با ایجاد بانک نشاء ، دیگر تولید بوته نشاء کمتر از ۱۷ روز زمان می برد در حالی که قبل از آن خزانه گیری سنتی رواج داشت که تا ۴۵ روز زمان می برد و مشکلاتی مانند تنش های آب و هوایی را هم به دنبال داشت. نشاکاری با دستگاه نشاء که در سال های اخیر رواج یافته برای نشای یک هکتار شالیزاری کمتر از سه ساعت زمان نیاز دارد . این کار به صورت سنتی با ۱۵ کارگر در ۱۰ ساعت کار انجام می شده و می شود. برداشت مکانیزه شالی با کمباین های مخصوص هم تحول دیگری بود که شالیکارهای مازندران در سال های اخیر تجربه کردند. درو شالی با کمباین های سبک وزن دارای چرخ های زنجیری علاوه بر سرعت بخشی به کار ، این قابلیت را ایجاد کرد تا درو در زمین های باتلاقی هم به کاری فرسایشی برای کشاورزان و کارگران تبدیل نشود.
در حال حاضر شالیزارهای مازندران به مرحله خوشه دهی رسیده است و کشاورزان مشغول مدیریت و مقابله با بیماری بلاست و آفت کرم ساقه خوار هستند. پرواز پهپادها در این فصل بر فراز شالیزارها با حیرت و " جل الخالق " گویان توسط شالیکاران مواجه می شود.
ابرتجهیزات نوین
همزمان با قرار گرفتن پرداخت تسهیلات خرید پهپاد سمپاش در خط اعتباری مکانیزاسیون کشاورزی مازندران ، تعداد پهپاد های سمپاش از ۲ فروند سال گذشته به ۶ فروند در سال زراعی جاری افزایش یافته است .
حوزه مکانیزاسیون کشاورزی یکی از بخش های مورد تاکید دولت تدبیر و امید است که از سال ۹۲ تا کنون به عنوان یکی از محورهای فعالیت در بخش کشاورزی مورد حمایت قرار گرفته است.
با این رویکرد سرمایه گذاری خوبی در حدود هفت ساله دولت تدبیر در بخش کشاورزی بویژه در شالیکاری استان مازندران اتفاق افتاده است به طوری که امسال نیمی از ۲۱۵ هزار هکتاری اراضی شالیزاری استان به صورت مکانیزه نشا کاری شد و با توجه به وجود دستگاه های کمباین مخصوص درو شالی تا ۹۵ درصد برداشت شالی برنج نیز به صورت مکانیزه انجام می شود.
بر اساس اعلام رسمی بانک کشاورزی مازندران به عنوان بانک تخصصی حمایت از بخش های مختلف کشاورزی ، سال گذشته این بانک ۳۰ هزار و ۵۱۰ میلیارد ریال به بخش های زراعت، باغداری، دام و طیور، شیلات و آبزیان و صنایع تبدیلی کشاورزی استان تسهیلات پرداخت کرده است.
بنا بر این گزارش ، بانک کشاورزی پارسال یک هزار و ۳۰۰ میلیارد ریال تسهیلات مکانیزاسیون به کشاورزان مازندران پرداخت کرد که با پرداخت این رقم تسهیلات یکهزارو ۹۹۴ دستگاه انواع نشاکار، تراکتور ، کمباین و دیگر تجهیزات و ادوات کشاورزی خریدای شده است.
کاهش ۳۰ درصدی مصرف سم ، افزایش سرعت عمل با دقت بالا ، پاشیدن یکنواخت سم روی گیاه برنج ، صرفه جویی در مصرف آب و از همه مهم تر از بین رفتن خسارت احتمالی ناشی از ورود نیروی انسانی به همراه تجهیزات و امکانات سمپاشی به داخل مزرعه سبب شد تا طبق اعلام رسمی سازمان جهاد کشاورزی سطح سمپاشی با پهپادها در شالیزارهای استان امسال به یکهزار و ۴۰۰ هکتار برسد.
یکی از شالیکاران از بخش دشت سر آمل سمپاشی با پهپاد را " ابرتجهیزات نوین " در برنجکاری توصیف کرد و گفت : این که نیروی انسانی با شیلنگ سمپاشی در زمین باتلاقی مملو از شالی وارد نشود و سمپاشی با سرعت عمل و دقت بالا و به صورت یکنواخت به وسیله پهپاد محلول پاشی شود، مزیت بی نظیر سمپاشی هوایی است.
احمد خراسانی با بیان این که در سمپاشی سنتی علاوه بر به کارگیری سه نفر نیروی کار باید ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر شیلنگ را در شالیزارها جا به جا کرد که منجر به خسارت ۱۰ درصدی ساقه شالی می شود، بیان داشت : دستمزد هر هکتار سمپاشی در این روش نیز حدود ۳۰۰ هزار تومان است.
وی خطر احتمالی ناشی از نپاشیدن یکنواخت سم روی گیاه برنج و مصرف بیشتر سم را از دیگر مشکلات سمپاشی سنتی دانست و افزود : در سمپاشی هوایی با استفاده از پهپادها علاو بر کاهش مصرف سم ، دستمزد هر هکتار ۲۰۰ هزار تومان است که بدون دغدغه و در شرایط بسیار رضایتبخش انجام می شود.
رئیس اداره امور فناوری‌های مکانیزه سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز به استقبال شالیکاران در استفاده از پهپاد های سمپاش اشاره کرد و گفت : اکنون ۶ فروند پهپاد سمپاش در استان مشغول به کار است که تا کنون یک هزار و ۴۰۰ هکتار از اراضی شالیزاری استان به صورت هوایی سمپاشی شده است.
بهمن نادری با بیان این که ۸۰ درصد از قیمت ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومانی این پهپاد ها به صورت تسهیلات با سود ۱۵ درصدی به متقاضیان پرداخت می شود ، افزود : این پهپادها در مدت ۲۰ دقیقه تا یک هکتار عرصه کشاورزی را به صورت منظم و دقیق سمپاشی می کنند.
وی توضیح داد : مزیت های سمپاشی با پهپاد های ظرفیت ۱۰ و ۲۰ لیتری نظر بسیاری از شالیکاران را جلب کرده است و تعداد متقاضیان برای خرید این ماشین جدید کشاورزی افزایش یافته است.
نادری از متقاضیان خواست تا برای گرفتن تسیهلات خرید پهپاد سمپاش به مدیریت های کشاورزی شهرستان ها مراجعه کنند.
رئیس اداره امور فناوری‌های مکانیزه سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت : بررسی ها نشان داده است که سمپاشی با پهپاد تا ۳۰ درصد مصرف سموم را کاهش می دهد.
مازندران با تولید متوسط یک میلیون تن برنج سفید ۴۲درصد برنج مورد نیاز کشور را تامین می کند.