مصرف روغن و میزان واردات ما چگونه است؟
در بحث روغن ما به شدت وابسته هستیم در واقع کارخانه‌های داخلی فقط مراحل آخر را که بوگیری و تصفیه است انجام می‌دهند، به‌طور کلی ما روغن خام و پالم را با کشتی‌های پاناماکس از اندونزی و مالزی وارد می‌کنیم.اعداد مختلفی مطرح می‌شود که آخرین آن ۲ میلیون تن بوده است. به‌طور کلی ما ۳ نوع روغن در کشور مصرف داریم: روغن خوراک پزی،روغن سویا برای صنایع کنسرو‌سازی و پالم برای شیرینی و شکلات و چیپس و اسنک که رقم آن به ۲ میلیون تن می‌رسد. روغن و دارو دو کالایی هستند که هیچ‌وقت سیاست‌های حمایتی همچون تخصیص ارز دولتی از آن حذف نخواهد شد اما نکته جالب اینکه عمده واردکنندگان از بدهکاران بزرگ بانکی هستند و این یعنی دستگاه‌های نظارتی باید تجدید نظری درخصوص اجازه واردات روغن داشته باشند.
مشکل اصلی واردات چیست؟
اکنون ۲۶ شرکت در زمینه دانه‌کشی فعالیت دارند که مخالف شدید واردات روغن هستند و با بیان اینکه ۷۰ درصد ظرفیت ما خالی است به دنبال واردات دانه هستند و استدلال آنها این است که به این ترتیب هم کنجاله و هم روغن تامین می‌شود. اما در مقابل عده‌ای قرار دارند که برخی از این شرکت‌ها را به رسمیت نمی‌شناسند و آنها را صوری می‌دانند که فقط برای گرفتن ارز دولتی درست شده‌اند.
حجم فعالیت این شرکت‌های صوری چقدر است؟
به گفته افخمی رئیس سابق سازمان توسعه تجارت در سال ۹۸-۹۷ رقم ۵ میلیارد دلار واردات با کارت‌های اجاره‌ای بازرگانی صورت گرفته که بخش عمده‌ای از آنها مربوط به روغن بوده؛ یعنی ارز ۴۲۰۰ تومانی را می‌گرفتند بعد همان واردات را بر مبنای ارز آزاد می‌فروختند. اکنون نیز به‌خاطر کرونا،کاهش ارزش پول ملی و مشکلات حمل و نقل این چرخه تامین دچار بی‌نظمی شده است.با اینکه شرکت بازرگانی دولتی نیز واردات دارد اما هنوز نتوانسته به این چرخه تامین نظم بدهد ضمن آنکه سهمیه‌بندی روغن توسط وزارت صمت باعث به‌وجود آمدن مشکلات زیادی شده است.
وضعیت تامین ارز اکنون چگونه است؟
در هفته گذشته دبیر انجمن دانه‌کشی روغن برای گرفتن ارز دولتی مراجعه کرده بود که اعلام کردند هنوز دانه‌های روغنی قبلی که ارز گرفته بودند وارد نشده در حالی‌که انجمن اصلا نمی‌داند چه افراد یا چه شرکت‌هایی به این بهانه ارز دولتی گرفته‌اند. بحث روغن، از آن دسته مشکلاتی است که شاید هیچ‌وقت حل نشود زیرا یکسری افراد پر نفوذ و با قدرت در این حوزه وجود دارند که سعی می‌کنند هیچ فردی غیر از آنها وارد نشود و هیچ‌کس سوالی نکند در حالی‌که با یک استعلام می‌توان فهمید در دوسال گذشته چه کسانی به اسم واردات روغن ارز گرفتند ولی واردات نداشتند؛ اما نمی‌گذارند. به‌طور کلی سیاست‌های دولت در حوزه روغن نیاز به بازبینی مجدد دارد.