چای ایرانی پس از سالها بیرونقی در بازار با برچسب بیکیفیت بودن، اکنون روزهای خوبی را میگذراند و با افزایش کیفیت همراه با اقبال مشتریان و نزدیک شدن به ذائقه ایرانی، پیشبینی میشود افق روشنتری پیش رو داشته باشد.
با بهتر شدن وضعیت معیشتی کشاورزان چایکار، حال و روز کارخانههای تولید چای نیز در حال بهتر شدن است، دستگاهها به روزرسانی میشوند و مکانیسمهای نظارت کیفی دقیقتر. کارشناسان میگویند، برند چای ایران در حال احیاست.
«حبیب جهانساز» رئیس سازمان چای کشور که ساختمان مرکزی آن در لاهیجان قطب تولید چای کشور مستقر است وضعیت این صنعت را مناسب ارزیابی میکند و میگوید: با افزایش حمایتها از چای ایرانی و چایکاران در سه، چهار سال گذشته چای ایرانی در حال احیا است و اگر بخواهیم این روند ادامه یابد نباید حمایتها را قطع کنیم.
بهگفته وی، طی این مدت با تعیین قیمتهای عادلانه برای خرید تضمینی برگ سبز چای و اعطای تسهیلات کم بهره به کشاورزان برای بهزراعی باغهای چای، آنها نیز با دلگرمی وارد باغهای چای میشوند و همین عاملی شده تا در کنار نوسازی کارخانجات چای خشک کنی، چای ایرانی به سمت کیفی شدن گام بردارد.
ایرانیها سالانه حدود یکصدهزار تن چای خشک مصرف میکنند که در سالهای نه چندان دور بهدلیل پایین بودن کیفیت چای ایرانی، حدود ۷۰ درصد نیاز کشور از طریق واردات تأمین و بخشی با چای خارجی مخلوط و روانه بازار میشد و تنها بخش کمی بهصورت خالص به دست مصرفکننده میرسید. پایین بودن کیفیت چای ایرانی موجب شده بود کشور ما سالیان سال با معضل چایهای سنواتی یا در انبار مانده درگیر باشد و هنوز هم که هنوز است مقادیری چای سنواتی در انبارهای پلمب شده موجود است.
جهانساز میگوید: در حال حاضر بهدلیل افزایش کیفی چای ایرانی تنها نیمی از نیاز کشور به چای از طریق واردات تأمین میشود و حالا چای ایرانی نه تنها به فکر گرفتن سهم بیشتری از بازار داخلی است بلکه نیم نگاهی هم به صادرات دارد. وی تصریح میکند: در سال گذشته حدود ۶ هزار تن چای تولیدی کشور به خارج صادر شد اما امسال و با شیوع کرونا و بسته شدن مرزها هنوز یک گرم چای صادر نشده است. اما با بازشدن مرزها امسال هم بنا داریم ۶ یا ۷ هزار تن چای تولیدی را صادر کنیم و مشکلی برای صادرات نیست.
رئیس سازمان چای کشور خاطرنشان میکند: ما زیاد بهدنبال صادرات نیستیم و بیشتر میخواهیم سهم بیشتری از بازار داخلی داشته باشیم. امسال با وجود پراکنش نامناسب باران، برداشت برگ سبز چای نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۵ درصد افزایش داشته است.
به گفته جهانساز در قالب برداشت بهاره تاکنون ۷۵ هزار تن برگ سبز چای برداشت شده و انتظار میرود امسال در مجموع ۱۳۰ هزار تن برگ سبز برداشت شود. وی همچنین تأکید کرد: بازرسی و ارزیابی چای تولیدی در کارخانجات نشان میدهد امسال نیز چای تولیدی افزایش کیفی داشته است.
در حال حاضر هیچ اسانسی در کارخانجات چای به چای ایرانی افزوده نمیشود مگر اضافه کردن طعمهای طبیعی مانند نعناع یا دارچین. سطح باغهای چای کشور ۲۵ هزار هکتار است که سالانه معمولاً از ۲۰ هزار هکتار آن بهرهبرداری میشود و سالانه به تناوب بخشی از باغهای چای بهزراعی و هرس میشود. در سال گذشته از محل صندوق تخصصی چای ۵ میلیارد تومان تسهیلات با نرخ سود ۴ درصد به چایکاران برای بهزراعی باغها داده شده است.
جهانساز اما بزرگترین چالش پیش روی صنعت چای کشور را در حال حاضر کمبود سرمایهگذاری میخواند و میافزاید: متأسفانه بهدلیل مشکلات سالهای قبل صنعت چای، سرمایهگذاری برای ۱۸ سال در صنعت چای در هالهای از ابهام بود و سودآوری نداشت و حال که در حال احیای صنعت چای هستیم باید ضمن سرمایهگذاری در این بخش برای تأمین نقدینگی چایکاران به آنها تسهیلات ارزانقیمت داده شود.
به گفته وی، دادن تسهیلات با نرخ سود ۱۸ درصد دردی از چایکاران دوا نمیکند از سوی دیگر منابع صندوق تخصصی چای محدود است . در حال حاضر قیمت خرید تضمینی برگ سبز چای درجه یک ۴۶۰۰ تومان و درجه دو ۳۳۰۰ تومان است.