دام‌ها روی دست دامداران ماند/ چرا با وجود افزایش عرضه قیمت هم بالا می‌رود؟

 در حالی که متولیان تولید دام کشور از افزایش عرضه و تولید مازاد در کشور خبر می‌دهند و حتی بارها درخواست صادرات کرده‌اند اما قیمت گوشت در بازار همچنان افزایشی است و تنها در هفته گذشته قیمت گوشت گوساله 5 هزار تومان در هر کیلو افزایش یافت و قیمت گوشت گوسفندی هم از کیلویی 105 هزار تومان عبور کرده است.

 

افزایش قیمت در شرایط عرضه بیشتر نافی قوانین اقتصادی است. ساده‌ترین قانون اقتصاد این است که در شرایط عرضه بیشتر باید قیمت پایین بیاید و زمانی که عرضه کمتر است قیمت افزایش می‌یابد. در باره این پارادوکس قیمت که در بازار گوشت وجود دارد با منصور پوریان رئیس شورای تأمین دام کشور گفتگو کردیم.

 

پوریان در این گفت‌وگو به عواملی اشاره کرد که در حقیقت روشنگر چرایی افزایش قیمت گوشت در حالت عرضه بالا در بازار است. این گفتگو را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ می‌خوانیم:

 

رئیس شورای تأمین دام کشور در این باره به خبرنگار فارس گفت: تولید دام کشور افزایش یافته است و عرضه دام هم در بازار بیشتر شده است، اما خود ما هم قبول داریم که به رغم این افزایش قیمت در بازار هم رشد کرده است و قصد پایین آمدن ندارد، اما مسأله مهم این است که آیا این گوشت تولیدی به نحو مناسب در سبد مصرفی خانوار قرار می‌گیرد؟ پاسخ منفی است.

 

پوریان با اشاره به نقایص موجود در حلقه زنجیره‌ها از تولید تا رسیدن به دست مصرف کننده گفت: مثلاً یکی از اشکالات کار در کشتارگاه‌ها است. اکثر کشتارگاه‌ها علیرغم این که خصوصی هستند قوانین عجیب و غریبی هم برای خودشان در نظر گرفته‌اند. مثلاً زمانی که دام را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به کشتارگاه می‌برید آلایش دام را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ برای خودشان برمی‌دارند. همچنین این کشتارگاه‌ها دام‌های بزرگ را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ کشتار نمی‌کنند و برمی‌گردانند.

 

وی گفت: «مثلاً همین امروز یکی از کشتارگاه‌ها 12 راس دام ما را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ برگرداند و اجازه کشتار و ذبح نداد.»

 

رئیس شورای تأمین دام کشور در پاسخ به این سوال که از نظر کشتارگاه‌ها دام حجیم چه دامی است، گفت: کشتارگاه‌ها می‌گویند دامی که وزن آن از 600 و 700 کیلوگرم بالا باشد، حجیم است و کشتار نمی‌کنند؛ در حالی که طی سه فصل به دلیل واردات بی‌رویه‌ای که وجود داشته، دام در دست دامدار مانده و بزرگ و حجیم شده‌ و برگرداندن آنها از سوی کشتارگاه‌ هزینه زیادی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به دامدار تحمیل می‌کند؛ ضمن این که گوشت تولیدی آنها روی دستشان باقی می‌ماند و نمی‌دانند چه کار باید بکنند.

 

 

پوریان تأکید کرد: در حال حاضر 300 هزار راس دام سنگین و از نظر کشتارگاه‌ها حجیم در کشور وجود دارد که باید فکری به حالشان کرد.

 

رئیس شورای تأمین دام کشور در باره دلیل دوم وجود تضاد در قیمت و عرضه افزود: تقاضای دام در بازار متناسب با تولید نیست و اشکالات زیادی در نحوه خرید و شکل خرید از دامدار وجود دارد. خرید از دامدار چارچوب مشخصی ندارد و هر کسی سلیقه خود و یا منفعت خود را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به دامدار تحمیل می‌کند که نمونه آن کشتارگاه‌ها هستند.

 

* تاثیر واسطه‌ها و افزایش قیمت نهاده‌ها در بالا رفتن قیمت گوشت

 

وی دلیل سوم را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ وجود واسطه‌ها عنوان کرد و گفت: واسطه‌های زیادی در چرخه تولید تا مصرف وجود دارد و باعث می‌شود که در این فرایند دام با قیمت بیشتری به دست مصرف کنندگان برسد.

 

این مسؤول بالا رفتن قیمت نهاده‌ها و خوراک دام را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ عامل دیگری برای بالا رفتن قیمت گوشت در بازار عنوان کرد و گفت: خوراک دام به قیمت‌های 3 تا 4 برابر به دست تولیدکنندگان می‌رسد و همه اینها قیمت تمام‌شده تولید را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ افزایش می‌دهد.

 

پوریان همچنین مشکلات صنایع فرآوری، تبدیلی و تکمیلی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به عنوان مشکل دیگر مطرح کرد و گفت:‌ اگر اینها به طور کامل فعال باشند می‌توانند دام مازاد کشور را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در این صنعت فرآوری کرده و به دست مردم برسانند، ضمن این که در این فرایند هم مسائل و مشکلاتی وجود دارد که باعث می‌شود قیمت‌ها افزایش یابد.

 

 

رئیس شورای تأمین دام کشور با تأکید بر این که تصمیماتی که در حوزه گوشت گرفته می‌شود ناقص است،‌گفت: دولت باید تولید گوشت منجمد از تولید داخل را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در دستور کار قرار دهد که هم می‌تواند به عنوان ذخیره استراتژیک باشد و هم این که در زمان نیاز از آن استفاده شود. علاوه این که دولت صادرات را به صورت مقطعی می‌تواند آزاد کند که در زمان مازاد تولید، تولیدکنندگان متضرر نشوند.

 

وی تأکید کرد: در صورتی که دولت از تولید داخل گوشت منجمد تولید کند بسیاری از حوزه‌های دیگر مانند صنایع بسته‌بندی فعال خواهند شد و کارگران زیادی در این حوزه به کار گرفته می‌شوند. همچنین کشتارگاه‌ها هم با ظرفیت بیشتری کار خواهند کرد.

 

پوریان ادامه داد: به دلیل پایین بودن درآمد مردم و همچنین شیوع کرونا مصرف گوشت پایین آمد و همین عاملی شد تا در کنار تولید بیشتر مازاد وجود داشته باشد، بنابراین دولت باید خیلی زودتر از اینها با تصمیم خود از ضرر و زیان تولیدکنندگان جلوگیری می‌کرد.

 

رئیس شورای تأمین دام کشور در پاسخ به این سوال که در حال حاضر قیمت دام زنده کوچک و بزرگ چگونه است گفت:‌ دام زنده گوسفندی ریز کیلویی 41 تا 42 هزار تومان است و دام زنده گوسفند سنگین 37 تا 38 هزار تومان به فروش می‌رود.

 

وی همچنین گفت: قیمت دام زنده گوساله سبک کیلویی 27 تا 28 هزار تومان و قیمت گوساله زنده سنگین 24 تا 25 هزار تومان است.

 

پوریان اضافه کرد: در دام سبک وزن بیشتر  از 65 کیلوگرم و در دام سنگین وزن بیشتر از 700 کیلوگرم را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به عنوان حجیم و بزرگ تلقی می‌کنند.

 

به گزارش فارس، طبق یک فرمول قدیمی و سنتی قیمت گوشت در بازار باید دو برابر قیمت دام زنده باشد و طبق این فرمول قیمت گوشت گوسفند در بازار نهایتا 84 کیلوگرم و گوساله هم حداکثر 56 کیلوگرم باید باشد، اما قیمت‌ها بسیار گران‌تر از این ارقام است.

 

 

رئیس شورای تأمین دام کشور در پاسخ به این سوال که شما چگونه اثبات می‌کنید مازاد عرضه دام در کشور وجود دارد، گفت: شما با بررسی دامداری‌های مناطق اطراف کاملا به این نتیجه خواهید رسید که تولید دام در کشور افزایش یافته و تراکم تولید وجود دارد.

 

خبرنگار فارس پرسید: دلایل علمی و استدلالی‌تر برای افزایش تولید دام مطرح کنید.

 

پوریان گفت: طبق اطلاعات مرکز آمار 65 میلیون راس دام سبک در کشور وجود دارد که البته نظر ما 72 میلیون راس است. همچنین طی یک سال گذشته میزان رشد دام پرواری 50 درصد رشد کرده و از 4 میلیون در اوایل 98 ، به 10 میلیون راس در اواخر سال 98 رسید و با توجه به زایش‌هایی که وجود داشته این میزان اکنون به 15 میلیون راس رسیده است.

 

وی افزود: با توجه به این که 40 درصد مصرف گوشت کشور از دام سبک است، این آمارها نشان می‌دهد که دام سبک تولیدی بیش از نیاز کشور است.

 

رئیس شورای تأمین دام کشور در باره تولید دام سنگین گفت: در حال حاضر 300 هزار راس دام در دامداری‌ها وجود دارد که باید هر چه زودتر کشتار شوند. کل نیاز کشور به گوشت 900 هزار تن است که تولید داخل به 870 هزار تن رسیده است، اما با توجه به این که واردات بی‌رویه‌ای داشته‌ایم، دامداران ما چندین فصل است که نتوانسته‌اند دام خود را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به فروش برسانند و همه اینها باعث انباشت دام و مازاد تولید در کشور شده است.

 

وی در پاسخ به این سوال که خرید تضمینی گوشت اخیراً آغاز شده است، آیا توانسته سر و سامانی به این بازار آشفته بدهد، گفت: پس از آنکه از ابتدای سال دامداران مرتب از تراکم دام در دامداری‌ها گلایه داشتند و مکرر می‌گفتند که خریداری برای دامشان نیست، بالاخره وزارت جهاد کشاورزی مجبور شد خرید تضمینی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ انجام دهد. بنابراین اکنون در استان‌ها، شرکت‌های پشتیبانی امور دام گوساله منجمد شده را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به شرط آنکه کیفیت بالاتر از مشابه برزیلی داشته باشد کیلویی 72.5 هزار تومان از دامداران خریداری می‌کنند.

 

پوریان اضافه کرد: این اقدام تا حدود زیادی توانسته از ضرر و زیان دامداران جلوگیری کند، اما همچنان اشکالاتی در این خریدها وجود دارد و باید برای رفع آن اقدام شود.

 

رئیس شورای تأمین دام کشور افزود: شرکت‌های پشتیبانی امور دام استان‌ها متأسفانه دام‌های سنگین را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ خریداری نمی‌کنند. بنابراین دامداران واقعا مستأصل مانده‌اند که با دام‌های سنگین چه بکنند. تا الان کلی هزینه کرده‌اند و اکنون هم باید خوراک دام را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به قیمت 4 برابر به حلقوم آنها بریزند و اینها روز به روز هزینه‌های تولید آنها را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ افزایش می‌دهد.

 

 

پوریان در پاسخ به این سوال که شما چه راه حلی برای رفع این مشکل دارید، افزود: دولت باید تولید گوشت منجمد و حتی صادرات آن را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در دستورکار خود قرار دهد. بنابراین می‌تواند به کشتارگاه‌ها اعلام کند که دام سنگین را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ از دامداران خریداری کنند. در این حالت هم کشتارگاه‌ها فعال خواهند شد و هم این که شرکت‌ها و صنایع بسته‌بندی و فرآوری با ظرفیت‌های بیشتری فعالیت خواهند کرد و کارگران بیشتری استخدام خواهند شد.

 

وی اضافه کرد: دولت می‌تواند این محصولات منجمدشده از تولید داخل را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به عنوان ذخیره استراتژیک نگهداری کرده و مازاد آن را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ صادر کند که در این راهکار آلایش دام‌ها هم در داخل کشور باقی خواهند ماند و بسیاری از صنایع و همچنین صنف کله پزی هم رونق بیشتری خواهد گرفت.

 

 

رئیس شورای تأمین دام کشور در پاسخ به این سوال که آیا درخواست صادرات داشته‌اید، گفت: چندین بار درخواست صادرات کرده‌ایم اما همچنان پاسخی دریافت نکرده‌ایم.

 

مسؤولان داخلی چندین بار در پاسخ به درخواست صادرات تولیدکنندگان دام کشور اعلام کردند که افزایش قیمت در بازار گوشت همچنان وجود دارد و احتمال این که با باز گذاشتن مسیرهای صادراتی قیمت داخل افزایش بیشتری یابد وجود دارد، اما در دیگر سو کارشناسان معتقدند که این افزایش قیمت گوشت در بازار به دلیل باز شدن مسیر صادرات نبوده است.

 

آنها دلایل بالا بودن قیمت گوشت در بازار را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ وجود اشکالات در چرخه‌های واسطه تولید مطرح می‌کردند و معتقدند در صورتی که متولیان امر بتوانند این حلقه‌های معیوب و ناقص را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ اصلاح کنند، قیمت گوشت در بازار متعادل می‌شود و حتی با دادن مجوزهای صادراتی نتیجه به نفع تولیدکنندگان داخل و همچنین مصرف‌کنندگان خواهد شد.