اقلیم گرم و خشک استان یزد که کم بارش ترین استان کشور محسوب می شود و تداوم بیش از دو دهه خشکسالی باعث شده تا سطح منابع آب‌های زیرزمینی و آبدهی منابع سطحی این استان در ۲۵ سال اخیر به شدت کاهش پیدا کند.
حفظ اقتصاد بهره برداران بخش کشاورزی استان یزد با توجه به عرصه‌های بیابانی، برای تامین امنیت پایدار در سکونتگاه‌های روستایی، آبادی‌ها و مناطق عشایری ضروری است و تنها راه کاهش آن بهره وری در مصرف آب به عنوان با ارزش ترین ماده حیاتی است که در این راستا،کاهش سطح زیرکشت اراضی غرقابی با جایگزینی روش‌های نوین و افزایش توسعه کشت گیاهان کم آبخواه می تواند زمینه تداوم فعالیت کشاورزان استان کویری یزد را فراهم کند.
همچنین به دلیل افت سطح آب‌های زیرزمینی، عمق چاه‌ها به ۳۵۰ متر رسیده و با شرایط کنونی برداشت آب برای کاشت محصول پر آبخواه مقرون به صرفه نیست و تغییر کشت و توسعه کشت گلخانه‌ای با توجه به شرایط استان یزد اجتناب ناپذیر است.
توسعه کشت گلخانه‌ای راهی مطمئن برای بهره‌وری از آب
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان یزد توسعه کشت گلخانه‌ای را راهی مطمئن برای بهره‌وری از آب و همچنین مدیریت هرچه بهتر تولید محصولات کشاورزی در اقلیم خشک و کویری مرکز ایران عنوان کرد.
سید جمال سجادی پور افزود: استفاده بهینه از آب با روش‌های نوین آبیاری و کشت محصولات کم آبخواه می‌تواند، تدوام بخش فعالیت های کشاورزی در اقلیم خشکی مانند استان یزد باشد.
وی تصریح کرد: از ۱۹۵ هکتار طرح توسعه کشت گیاهان گلخانه‌ای در استان، ۱۵۰ هکتار آن در شهرستان‌های یزد ، مهریز ، اشکدر ، خاتم و ابرکوه قرار دارد که علاوه برفراهم کردن زمینه اشتغال، ارزش افزوده بالایی برای تولیدکنندگان دارد به گونه‌ای که هم اکنون ۲۲ درصد خیار سبز گلخانه‌ای ایران در یزد تولید می‌شود و در مجموع میزان تولیدات گلخانه‌ای استان ۵۳۳ هزار تن محصول است.
سجادی پور ادامه داد: سال گذشته از استان یزد حدود ۴۰۰ هزار تن محصول گلخانه‌ای به بازارهای روسیه، عراق و کشورهای حوزه خلیج فارس صادر شد.
رییس سازمان جهادکشاورزی یزد با تاکید بر اتخاد تدابیر لازم در برابر تحولات اقتصادی ناشی از تغییرات آب و هوایی و کاهش قیمت به دلیل رکود بازارهای جهانی گفت: به گلخانه داران استان توصیه می‌شود، کشت ترکیبی چندگونه گیاهی را رعایت کنند تا اگر یکی از محصولات در زمان برداشت به دلایلی از قیمت مناسبی برخوردار نبود، با محصولات دیگر زیان وارده را جبران کنند و ترکیب کاشت محصولات توصیه شده در استان بر اساس اولویت خیارسبز ، گوجه فرنگی ، بادمجان ، فلفل و آلوئه وراست.
سجادی پور توسعه شهرک‌های گلخانه ای را از سیاست های دولت بری افزایش بهره وری از منابع آب دانست و تصریح کرد: تولید کنندگان در این حوزه خوب عمل کرده اند و کشت های نوین گلخانه ای ان . اف. تی (N. f. t ) که در آن باز چرخانی آب انجام می شود، بهره وری آب را برای این گونه کشت به بیش از ۲ برابر کشت های موجود افزایش می دهد.
وی افزود: در گلخانه های فعلی از هر مترمکعب آب، ۲۵ کیلوگرم محصول برداشت می شود و در گلخانه ها از نوع کشت جدید (N. f. t ) به ازای هر مترمکعب آب، ۶۰ کیلوگرم محصول تولید می شود.
سجادی پوریادآور شد: تولید محصول در فضای باز در هر هکتار ۳۰ تن و در گلخانه های معمولی ۲۵۰ تا ۳۰۰ تن و در گلخانه های جدید (N. f. t ) بالای ۶۰۰ تن است و در این زمینه مصرف آب برای کاشت محصول گلخانه‌ای نسبت به کاشت در فضای باز ۱۰ برابر کاهش دارد و علاوه بر آن اشتغال را به ۱۰ برابر افزایش می‌دهد.
وی بابیان اینکه استان یزد از لحاظ تولید محصول گلخانه‌ای مقام دوم کشور را دارد، شاخص ترین محصول کم آبخواه با ارزش افزوده بالا در استان را پسته و زعفران دانست و تصریح کرد: تاکنون با توسعه کشت های گلخانه ای زمینه اشتغال افزون بر ۱۶ هزار نفر ایجاد شده است.
کاشت ذرت علوفه گلخانه‌ای تا ۸۰ درصد راندمان آبیاری را افزایش می‌دهد
رییس سازمان جهاد کشاورزی یزد با تاکید بر تولید و تأمین نهاده های دامی گفت: ترویج کاشت ذرت علوفه و دانه ای در گلخانه ها می تواند علاوه بر افزایش ۸۰ درصدی راندمان آبیاری، اشتغال خوبی را دراین زمینه ایجاد کند.
سجادی پور افزود: با توجه به اهمیت تولید ذرت علوفه‌ای چهار هزار متر مربع از گلخانه های شهرستان اشکذر برای نخستین بار به کشت ذرت از ارقام سورگوم، علوفه ای و شیرین به صورت آزمایشی اختصاص یافته است.
وی تصریح کرد: محصول ذرت گلخانه ای با دوره رشد کوتاه می تواند در سال چند بار پی در پی کشت شود و به عنوان محصول سودآور می تواند کاشت آن در تناوب با محصول خیار در گلخانه ها مورد توجه قرار گیرد و این محصول از لحاظ کیفیت هیچ فرق بنیادینی با ذرتی که در مزرعه کشت می شود، ندارد.
پرداخت ۶۵۰ میلیارد ریال وام ارزان قیمت برای توسعه کشت گلخانه‌ای
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی یزد نیز گفت: با هدف توسعه کشت محصولات کم آبخواه و صرفه جویی در مصرف آب در سال زراعی ۹ ۹- ۹۸، ۶۵۰ میلیارد ریال وام ارزان قیمت به ۱۴۹ متقاضی، برای اجرای ۸۰ هکتار اراضی طرح توسعه کشت گلخانه‌ای پرداخت شد.
اکبر شیخ علیشاهی افزود: این میزان تسهیلات به کشاورزان و متقاضیان طرح کشت و توسعه محصولات گلخانه‌ای با هفت درصد سود برای مناطق محروم و در شهرهای کمتر توسعه یافته با نرخ ۹ درصد پرداخت شد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: در راستای توسعه کشت محصول کم آبخواه ، ۳۶۵ پرونده تقاضای تسهیلات ساخت گلخانه در سطح ۲۱۰ هکتار با ۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار به بانک های عامل استان معرفی شد.
مدیر باغبانی استان یزد با بیان اینکه ۶۰ درصد گوجه فرنگی و ۲۲ درصد خیار سبز گلخانه‌های کشور در یزد تولید می شود.
آبخوان‌های استان یزد به شدت رو به زوال است
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای یزد نیز با تبیین نقش فرهنگ سازی در حفظ منابع آب استان گفت: آبخوان های استان به شدت رو به زوال است و برای حفظ این منابع باید بیش از پیش نسبت به مدیریت آن توجه شود.
محمدمهدی جوادیان‌زاده با تاکید بر ترویج کشت محصولات کم آبخواه تصریح کرد: در چنین شرایطی اجرای طرح های تعادل بخشی در کنار فرهنگ سازی تنها نسخه نجات بخش منابع آب ابرکوه و سایر مناطق استان است.
وی تصریح کرد: طرح سپاس آبی که در سال‌های اخیر در دستور کار شرکت آب منطقه‌ای قرار گرفته از اقدامات اثربخشی است که با معرفی الگوهای برتر مدیریت مصرف آب می‌تواند نقش چشمگیری در حفظ این منابع داشته باشد.
جوادیان‌زاده اوایل شهریورماه امسال در نشست شورای حفاظت منابع آب ابرکوه افزود: برخوردار نبودن از الگوهای موثر در کاهش مصرف آب از مشکلات موجود برای حراست از منابع است و اگرچه همیشه مردم را به مدیریت مصرف و صرفه‌جویی تشویق کرده ایم اما کمتر الگوی موثری در این زمینه معرفی شده است.
وی با تاکید بر حرکت به سمت شناسایی الگوهای برتر مصرف آب خاطر نشان کرد: استان یزد از الگوهای موفق بسیاری برخوردار است زیرا مردم این استان از گذشته با فرهنگ مدیریت مصرف آشنا هستند.
از ۱۱۴ هزار هکتار اراضی قابل کشت استان یزد ۳۳ هزار و ۱۵۱ هکتار ( ۲۹ درصد) زراعی و ۸۱ هزار و ۱۶۴ هکتار ( ۷۱درصد) به کشت محصولات باغی اختصاص دارد.
مرکز شهرستان ۵۵ هزار نفری ابرکوه در ۱۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهر یزد قرار دارد.