نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی امروز مجلس گزارش کمیسیون کشاورزی در خصوص لایحه موافقتنامه همکاری در زمینه حفظ نباتات و قرنطینه گیاهی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری صربستان را بررسی کرده و در نهایت با آن موافقت کردند.
بر اساس ماده‌واحده این لایحه به دولت اجازه داده می‌شود نسبت به امضای موافقتنامه همکاری در زمینه حفظ نباتات و قرنطینه گیاهی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری صربستان به شرح پیوست اقدام و اسناد مربوط را مبادله نماید.
بر اساس تبصره این ماده؛ رعایت اصل یکصد و سی و نهم(۱۳۹) قانون اساسی در مورد حل و فصل اختلافات، موضوع ماده(۱۰) و اصل هفتاد و هفتم(۷۷) قانون اساسی در مورد هرگونه اصلاح، موضوع ماده(۱۱) موافقتنامه الزامی است.
متن کامل این موافقتنامه به شرح زیر است:
مقدمه
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری صربستان که پس از این با عنوان «طرفهای متعاهد»، نامیده می‌شوند، با علم به سودمند بودن همکاری‌های بین‌المللی در زمینه حفظ نباتات و مهار آفات مربوط به گیاهان و فرآورده های گیاهی و نیز کنترل و جلوگیری از ورود و انتشار آنها در کشورهای خود، و با عنایت به تمایل بر توسعه هرچه بیشتر روابط علمی، فنی، اقتصادی و تجاری به‌منظور ایجاد هماهنگی نزدیک در انجام اقداماتی که برای نیل به این اهداف لازم می باشند، در خصوص اجرای تمام شرایط و تعهدات مندرج در این موافقتنامه به شرح زیر توافق نمودند:
ماده ۱ تعاریف ؛ از نظر این موافقتنامه معانی اصطلاحات به کار رفته به شرح زیر خواهد بود:
گیاه: گیاهان زنده و اندام‌های گیاهی از جمله بذور و ژرم پلاسم.
فرآوردههای گیاهی: مواد فرآوری نشده با منشأ گیاهی از جمله دانه و آن دسته از تولیدات فرآوری شده‌ای که ماهیت یا نحوه فرآوری آنها ممکن است باعث خطر ورود و پراکندگی آفات شود.
آفت: هرگونه نژاد یا گونه زیستی گیاهی، حیوانی یا عامل بیماری‌زای (پاتوژنی) خسارت آور برای گیاهان یا فرآوردههای گیاهی
آفت قرنطینهای: آفتی با اهمیت اقتصادی بالقوه برای منطقه در معرض خطر که هنوز در آن منطقه وجود ندارد یا اینکه وجود دارد ولی پراکندگی گسترده نداشته و به طور رسمی تحت کنترل باشد.
شیوع: وجود آفتی در یک منطقه که بومی بودن آن به طور رسمی گزارش شده باشد یا به آن منطقه وارد شده و به‌طور رسمی گزارشی از ریشه کنی آن ارائه نشده باشد.
آلودگی: وجود آفت زنده گیاه یا فرآورده گیاهی مربوط در یک کالا.
بازرسی: بررسی بصری رسمی گیاهان، فرآوردههای گیاهی یا دیگر اقلام تحت کنترل جهت تعیین وجود یا عدم وجود آفت به همراه آنها و یا تعیین مطابقت با مقررات بهداشت گیاهی.
آفت زدایی: روش رسمی برای کشتن، غیرفعال کردن، حذف یا عقیم ساختن آفات یا از بین بردن قوه نامیه گیاه.
اقلام تحت کنترل: هرگونه گیاه، فرآوردههای گیاهی، محل نگهداری، مواد بسته‌بندی، وسیله حمل و نقل، بارگنج (کانتینر)، خاک و هر موجود زنده (ارگانیزم)، شی یا ماده دیگر که به‌ویژه در حمل و نقل بین‌المللی قابلیت انتقال یا انتشار آفات را داشته باشد.
محموله: گیاه، فرآوردههای گیاهی و یا اقلام تحت کنترل که از یک کشور به کشور دیگری همراه با گواهی بهداشت گیاهی حمل و نقل می‌شود. محموله ممکن است شامل یک یا چند کالا و یا بسته کالا باشد.
وقوع آفات قرنطینهای: جمعیتی از آفت که جدیداً کشف شده، از جمله کشف جمعیتی از یک آفت جدید در یک منطقه که هنوز مستقر نشده است، اما بقای آن در آینده نزدیک مورد انتظار است یا افزایش ناگهانی و معنی‌دار در جمعیت آفتی که در منطقه مستقر بوده است.
ماده ۲ مراجع صلاحیت دار؛ مراجع صلاحیت‌دار دولتهای طرفهای متعاهد برای اجرای این موافقتنامه عبارتند از:
- از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران: وزارت جهاد کشاورزی جمهوری اسلامی ایران.
- از طرف دولت جمهوری صربستان: وزارت کشاورزی، جنگل‌بانی و مدیریت آب جمهوری صربستان.
مراجع صلاحیت‌دار طرفهای متعاهد برای اجرای این موافقتنامه، از طریق مجاری دیپلماتیک ارتباط برقرار خواهند نمود.
ماده ۳؛ تبادل اطلاعات:
۱ - طرفهای متعاهد اطلاعات مربوط به شیوع آفات قرنطینهای دولت طرف متعاهد دیگر در قلمرو خود و نیز روشهای مبارزه و کنترل آنها را به‌صورت سالانه و در بهار هر سال مبادله خواهند کرد. در صورت وقوع آفات قرنطینهای جدید در قلمرو هر دولت طرف متعاهد، اطلاعات مربوط به آفات و اقدامات انجام شده برای ریشه کنی و یا کنترل آن در زودترین زمانی که عملاً امکانپذیر است به طرف متعاهد دیگر اعلام خواهد شد.
۲ - طرفهای متعاهد نسخه‌ای از قوانین و مقررات جاری حفظ نباتات و قرنطینه گیاهی و فهرست آفات قرنطینهای خود را مبادله خواهند کرد. طرفهای متعاهد موافقت می‌نمایند هرگونه تغییر در قوانین و مقررات و فهرست مذکور را به اطلاع طرف متعاهد دیگر برسانند. این تغییرات پس از گذشت مدت شصت روز از اعلام به طرف متعاهد دیگر، لازم‌الاجراء خواهد بود.
۳ - طرفهای متعاهد برای همکاری‌های بین مؤسسات تحقیقاتی دو کشور در زمینه حفظ نباتات و قرنطینه گیاهی از جمله تحقیقات مشترک، کمک خواهند کرد.
۴ - طرفهای متعاهد یکدیگر را از آخرین دستاوردهای نوین علمی و فنی در زمینه حفظ نباتات، قرنطینه گیاهی و کنترل آفات آگاه خواهند کرد.
۵ - هر یک از طرفهای متعاهد بدون رضایت طرف دیگر حق نخواهد داشت اطلاعات و نتایج به دست آمده در چهارچوب این موافقتنامه را به طرفهای ثالث ارائه نماید.
ماده ۴؛ شرایط مربوط به واردات و اقدامات پیشگیرانه:
۱ - طرفهای متعاهد تمامی مساعی خود را در زمینه انجام اقدامات لازم به‌منظور بازرسی و عنداللزوم بررسی آزمایشگاهی و آفت‌زدایی گیاهان، محموله فرآوردههای گیاهی و وسایل حمل و نقل آنها به کار خواهند گرفت تا از انتقال آفات قرنطینهای به قلمرو دولت طرف متعاهد دیگر جلوگیری به‌عمل آید.
۲ - صادرات هرگونه محموله گیاهان و فرآوردههای گیاهی به قلمرو دولت طرف متعاهد دیگر با رعایت مقررات قانونی قرنطینه گیاهی طرف واردکننده صورت خواهد گرفت. طرفهای متعاهد به‌منظور کنترل و پیشگیری از ورود و پراکندگی آفات قرنطینهای، حق خواهند داشت:
الف- اقدامات بهداشت گیاهی اضافی را در رابطه با ورود گیاهان، فرآوردههای گیاهی و سایر اقلام تحت کنترل درخواست کنند و در صورت وجود خطر جدی ورود آفات قرنطینهای، واردات کالاهای خاصی را ممنوع، محدود و یا منوط به انجام تشریفاتی مانند آفت‌زدایی نمایند.
ب- برای واردات محموله‌های گیاهی و اقلام تحت کنترل، نقاط ورودی را تعیین و اعلام نمایند.
پ- از انتقال عوامل کنترل بیولوژیکی آفات و گیاهان تراریخته به قلمرو خود جلوگیری و یا آن را محدود نمایند.
۳ – طرفهای متعاهد برای اطمینان از عدم وجود آفات قرنطینهای، و صرف‌نظر از وجود گواهی بهداشت گیاهی، حق خواهند داشت اقدام به بازرسی، نمونه‌برداری و آزمایش محموله‌های وارداتی گیاهان و فرآورده های گیاهی کنند و در صورت آلودگی محموله‌ها به آفات قرنطینهای، آنها را آفت‌زدایی، مرجوع و یا معدوم نمایند که در این صورت مراتب را به‌طور کتبی به اطلاع طرف متعاهد دیگر خواهند رساند.
۴ - طرفهای متعاهد ورود خاک و استفاده از کاه، علف خشک، سایر اجزاء گیاهی و همچنین هرگونه مواد با منشأ گیاهی که احتمال ورود آفات قرنطینهای به همراه آن وجود دارد، به منظور بسته‌بندی محموله‌های وارداتی را ممنوع اعلام می‌نمایند.
ماده ۵؛ گواهی بهداشت گیاهی:
۱ - هر محموله‌ای که از قلمرو هر یک از دولتهای طرفهای متعاهد به قلمرو دولت طرف متعاهد دیگر وارد یا صادر می‌گردد دارای گواهی بهداشت گیاهی صادرشده توسط مراجع صلاحیت‌دار دولتهای طرفهای متعاهد خواهد بود.
۲ - هر یک از طرفهای متعاهد در هنگام صدور محموله به قلمرو طرف متعاهد دیگر، قوانین و مقررات حفظ نباتات/ سلامت گیاهی طرف متعاهد واردکننده را رعایت خواهند نمود.
۳ - صدور گواهی بهداشتی توسط مراجع صلاحیت‌دار انجام خواهد شد و از تاریخ صدور برای مدت شصت روز اعتبار خواهد داشت تا زمانی که محموله به قلمرو دولت طرف متعاهد دیگر برسد.
۴ - گواهی بهداشت گیاهی اصل و به زبان انگلیسی و زبان رسمی هر یک از دولتهای طرفهای متعاهد خواهد بود. هرگونه اصلاح، قلم خوردگی و ناخوانایی متن موجب ساقط شدن اعتبار گواهی بهداشت گیاهی خواهد شد.
۵ - هر یک از طرفهای متعاهد اخطار عدم انطباق گواهی بهداشت یا وجود آفت در محموله‌ها را بلافاصله از طریق رایانامه رسمی و حداکثر درمدت سی روز از زمان مشاهده رسمی، برای اتخاذ تدابیرسریع مقتضی، اعلام خواهد کرد.
ماده ۶؛ شرایط صدور مجدد:
برای صادرات مجدد محموله، اصل یا تصویر تأییدشده گواهی بهداشت گیاهی کشور مبدأ به گواهی بهداشت گیاهی صادرات مجدد صادرشده توسط مراجع صلاحیت‌دار دولتهای طرفهای متعاهد پیوست خواهد شد.
ماده ۷؛ شرایط گذر(ترانزیت):
گذر(ترانزیت) محموله‌ها طبق قوانین و مقررات ملی قرنطینه طرف متعاهدی که گذر از قلمرو دولت آن صورت می گیرد و در صورت ارائه گواهی بهداشت گیاهی کشور مبدأ مجاز خواهد بود.
ماده ۸؛ اقدامات مشترک:
بازرسی های مشترک بهداشت گیاهی و بررسی های آزمایشگاهی محموله هایی که در هنگام صادرات و واردات از قلمرو یک دولت طرف متعاهد به قلمرو دولت طرف متعاهد دیگر به‌عنوان خطر قرنطینهای مهم تلقی می شوند، براساس ترتیبات قبلی صورت می گیرد. هر طرف باید مکان لازم برای بررسی و تجهیزاتی برای بررسی‌های آزمایشگاهی فوق درنظر بگیرد. طرف اعزام‌کننده تمام هزینه ها را در حدود هزینه‌های مندرج در قوانین ملی دولت خود پرداخت خواهد کرد.
ماده ۹؛ ارتباط با سایر موافقتنامه‌ها:
این موافقتنامه بر حقوق و تعهدات طرفهای متعاهد ناشی از سایر موافقتنامه های بین‌المللی که طرفهای متعاهد عضو آنها هستند، تأثیری نخواهد داشت.
ماده۱۰؛ حل و فصل اختلافات:
۱ - تمام اختلاف‌های ناشی از تفسیر یا اجرای این موافقتنامه ابتدا از طریق مذاکرات دو جانبه حل و فصل خواهد شد.
۲ - در صورت عدم حل اختلاف موضوع بند(۱ ) این ماده، طرف یا طرفهای متعاهد مربوط می توانند از مدیر کل سازمان خواربار و کشاورزی (فائو) درخواست کنند کارگروهی از کارشناسان را تعیین نماید تا بر اساس مقررات و رویه‌های سازمان خواربار و کشاورزی (فائو) مسائل مورد اختلاف را بررسی نماید.
۳ - کارگروه کارشناسی مذکور شامل نماینده‌های مراجع صلاحیت‌دار دولتهای طرفهای متعاهد خواهد بود.
۴ - طرفهای متعاهد توافق می‌کنند نظرات کارگروه مزبور که در بند (۲ ) این ماده اشاره شده است ، اگر چه ماهیتاً لازم‌الاجراء نمی‌باشد، به عنوان مبنایی برای بررسی مجدد موضوعی که عدم توافق از آن ناشی شده است، توسط طرفهای متعاهد مربوط قرار گیرد.
۵ - هر یک از طرفهای متعاهد هزینه‌های کارشناسی را در حدود هزینه‌های مندرج در قوانین ملی دولت خود پرداخت خواهد کرد.
ماده ۱۱؛ اصلاح موافقتنامه:
این موافقتنامه تنها با توافق کتبی طرفهای متعاهد و به شکل پروتکلی که جزء لاینفک این موافقتنامه تلقی خواهد شد، می‌تواند اصلاح شود. هرگونه اصلاح با رعایت مفاد ماده (۱۲ ) این موافقتنامه لازم‌الاجراء خواهد شد.
ماده ۱۲: لازم‌الاجراء شدن:
این موافقتنامه سی روز پس از تاریخ دریافت آخرین اطلاعیه کتبی طرفهای متعاهد از طریق مجاری دیپلماتیک، مبنی بر انجام تشریفات داخلی لازم درباره لازم‌الاجراء‌شدن این موافقتنامه، به اجرا گذارده می‌شود. این موافقتنامه برای یک دوره پنج ساله، منعقد شده است و پس از آن خود به خود ، برای دوره‌های پنج ساله متوالی همچنان معتبر باقی خواهد ماند مگر آنکه یکی از طرفهای متعاهد حداقل شش ماه قبل تمایل خود برای فسخ این موافقتنامه را به طور کتبی و از طریق مجاری دیپلماتیک، به اطلاع طرف متعاهد دیگر برساند.
این موافقتنامه شامل دوازده (۱۲ ) ماده، در بلگراد در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۷ هجری شمسی برابر با ۲۱ ژوئن ۲۰۱۸ میلادی در دو نسخه اصلی، هرکدام به زبانهای فارسی، صربی و انگلیسی، تنظیم شد که تمامی متون، دارای اعتبار یکسان می باشند. در صورت بروز هرگونه اختلاف در تفسیر، متن انگلیسی ملاک خواهد بود.